T1B2 hormonale regulatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Regeling

1.1 korte herhaling regeling en homeostase

Herhalen

• homeostase
• regelkring
• negatieve terugkoppeling 

Wat is homeostase?

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

De bloedsuikerspiegel wordt constant gehouden.

1. positieve terugkoppeling
2. negatieve terugkoppeling

negatieve feedback

positieve feedback

Positieve of negatieve terugkoppeling?

1. positief
2. negatief

Thema 1

1.1 Regeling en homeostase

1.2 Hormonale regulatie

 

Leerdoelen:

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen en weefsels van organismen kunnen beinvloeden.
• Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven. 
• Je kunt beredeneren hoe organen reageren op hormonen.

Hormonale regulatie

Langzaam

Moleculen via bloedvaten

Ongericht

Zenuwstelsel

Snel

Impulsen via zenuwen

Zeer gericht

Communicatie tussen organen

Hormonen

Hormoonklier: endocriene klieren die hormonen produceren. Hormonen regelen met name langdurige processen zoals groei/ontwikkeling, stofwisseling en voortplanting maar kunnen ook snelle effecten veroorzaken zoals bijvoorbeeld het hormoon adrenaline. (Welke effecten?)

Hormoon: is een signaalstof

Doelwitorganen hebben speciale receptoren voor dat specifieke hormoon.

Klieren

• Exocriene klier: product wordt afgegeven door een afvoerbuis (exo=naar buiten) dit is excretie.
• Endocriene klier: product wordt afgegeven aan het bloed in de klier. (endo=binnen) dit is secretie.

Hormoonstelsel = endocrien

Typen hormonen BiNaS 67K

Peptidehormonen

• Eiwit (groot en driedimensionaal)
• Receptoreiwit op celmembraan nodig. 
• Second messenger kan een signaalcascade veroorzaken.
• Beïnvloedt genexpressie zodat eiwitten (enzymen, hormonen, receptoreiwitten) worden gevormd. Bijvoorbeeld het hormoon insuline (hiernaast) veroorzaakt dat er een enzym wordt gevormd dat glucose omzet in glycogeen. (Wat heeft dat met homeostase te maken?)
• Diabetes (suikerziekte) wordt veroorzaakt door te weinig receptoreiwitten voor insuline in het celmembraan. Er wordt wel insuline geproduceerd maar het kan de cel niet in!

Steroïdenhormonen

• Vet (lipide)
• Kan direct door celmembraan
• Receptoreiwit op kernmembraan
• Beïnvloedt ook de genexpressie zodat ook eiwitten (enzymen, hormonen, receptoreiwitten) kunnen worden gevormd.

Specifieke structuur van eiwit en receptor. Hierdoor kan alleen dat specifieke eiwit op die ene receptor koppelen.

Werking van hormonen BiNaS 89B

Aan de slag

Maak nu de opdrachten 19 - 22

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

Relatie tussen de Hypothalamus-Hypofyse

De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen.

Beinvloedt de hypofyse

De hypofyse is de hormoonklier

Er is een hypofyse voorkwab en een achterkwab

hypothalamus en hypofyse achterkwab

neurohypofyse

= hypofyse achterkwab

De hypothalamus maakt de neurohormonen oxytocine en ADH

via uitlopers van zenuwcellen komen de neurohormonen inde hypofyse 

Hypofyse voorkwab = adenohypofyse

maakt hormonen aan onder invloed van de hypothalamus

Hypothalamus maakt releasing of inhibiting hormonen aan

via het bloed naar de hypothalamus

BINAS 89A

Aan de slag

Maak nu de opdrachten 19 -26