IDFA filmles: feit/fictie en verantwoordelijkheden (VO 1-2)

• Mens & Maatschappij
• Culturele en kunstzinnige vorming
• +3
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introduction

Deze filmles over feit vs. fictie, familie en verantwoordelijkheid is geschikt voor leerjaar 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. Aan de hand van vragen en stellingen ga je met je leerlingen in gesprek over de jeugddocumentaire ‘Shabu’. Deze les vindt aansluiting bij de volgende vakken en kerndoelen voor het voortgezet onderwijs: Nederlands (1, 4, 5, 6), Mens en Maatschappij (36, 37, 38, 43), Kunst en Cultuur (50, 52) en Burgerschap. Daarnaast wordt aanspraak gedaan op de vijf kernvaardigheden uit de doorlopende leerlijn Film: beleven, verwoorden, onderzoeken, reflecteren en creëren.

Shamira Raphaëla, Nederland, België, 2021

Shabu

Thema's:
feit vs. fictie, familie, verantwoordelijkheid

Jaar
1/2 

Welkom! Deze les is onderdeel van het IDFA scholierenprogramma.

Kijken

Tekst

Vraag

Opdracht

Als er een icoon in beeld staat kun je erop klikken. Er zijn vragen en (kijk)opdrachten.

Bekijk de film online via deze link:

https://www.2doc.nl/documentaires/2022/10/shabu.html

Shabu, regie Shamira Raphaëla. 

Gratis online te bekijken via https://www.2doc.nl/documentaires/2022/10/shabu.html

Wat vond je van de film?

Welke emoties ervaarde je tijdens het kijken? Noem er minstens drie.

Welke gedachten en/of vragen kwamen in je op tijdens het kijken?

Vragen over de filmervaring

• Wat vond je van de film?
  Eigen antwoorden
  
  
• Welke emoties ervaarde je tijdens het kijken? Noem er minstens drie.
  Eigen antwoorden
  
  
• Welke gedachten en/of vragen kwamen in je op tijdens het kijken?
  Eigen antwoorden

Wat is een documentaire? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.

Wat is volgens jou een belangrijk verschil tussen een speelfilm en een documentaire? 

Vragen over genre

• Wat is een documentaire? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.
  Een documentaire is een film waarin echte mensen en echte gebeurtenissen worden getoond. 
  
  
• Wat is volgens jou een belangrijk verschil tussen een speelfilm en een documentaire? 
  Bijvoorbeeld: het verhaal in een speelfilm wordt gespeeld door acteurs. Het is niet hun echte leven.

Waar gaat deze film over?

Welke scène maakte de meeste indruk op je? Waarom?

Wat denk jij dat de boodschap van deze film is?

Vragen over de filmervaring

• Waar gaat deze film over?
  Over een jongen in Rotterdam die verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn daden.
  
  
• Wat denk jij dat de boodschap van deze film is?
  Eigen antwoorden
  
  
• Welke scène maakte de meeste indruk op je? Waarom?
  Eigen antwoorden

Hoe komt Shabu op jou over? Noteer vijf karakter- eigenschappen.

Zou je vrienden met Shabu willen zijn? Waarom wel of niet?

Vragen over Shabu

• Hoe komt Shabu op jou over? Noteer vijf karakter- eigenschappen.
  Bijvoorbeeld: grappig, speels, nonchalant, stoer, trots, druk.
  
  
• Zou je vrienden met Shabu willen zijn? Waarom wel of niet?
  Eigen antwoorden

Filmmaker

Regisseur Shamira: "Ik hoop dat jongeren die mijn film kijken beseffen: ik mag gewoon superstoer zijn en vol zelfvertrouwen zitten, maar ook huilen, liefdesverdriet hebben en m’n oma missen." 

Zou jij het leuk vinden om het hoofdpersonage in een documentaire te zijn? Waarom wel of niet?

Denk je dat je je anders zou gedragen als je gevolgd werd door een camera? Waarom wel of niet?

Vragen over kwetsbaarheid

• Regisseur Shamira: "Ik hoop dat jongeren die mijn film kijken beseffen: ik mag gewoon superstoer zijn en vol zelfvertrouwen zitten, maar ook huilen, liefdesverdriet hebben en m’n oma missen." 
  
  
• Zou jij het leuk vinden om het hoofdpersonage in een documentaire te zijn? Waarom wel of niet?
  Eigen antwoorden
  
  
• Denk je dat je je anders zou gedragen als je gevolgd werd door een camera? Waarom wel of niet?
  Eigen antwoorden

Sommige mensen denken dat veel dingen die in de film gebeuren door regisseur Shamira in scène zijn gezet. ‘In scène zetten’ betekent dat je van tevoren bedenkt en afspreekt wat er moet gebeuren, en dat vervolgens filmt.

Stelling: eens of oneens?

Documentairemakers, die de echte levens van echte mensen laten zien, mogen geen dingen in scène zetten.

Vragen over echt en nep

• Sommige mensen denken dat veel dingen die in de film gebeuren door regisseur Shamira in scène zijn gezet. ‘In scène zetten’ betekent dat je van tevoren bedenkt en afspreekt wat er moet gebeuren, en dat vervolgens filmt.
  
  
• Stelling: eens of oneens? 'Documentairemakers, die de echte levens van echte mensen laten zien, mogen geen dingen in scène zetten.'
  Eigen antwoorden. Ga met leerlingen in gesprek over de grijze gebieden tussen 'echt' en 'nep': stel dat een regisseur bijvoorbeeld zegt, "voer een familiegesprek, jij moet hier zitten en jij hier, en jullie gaan het hebben over dit onderwerp" – dan is de situatie door de regisseur gecreëerd (niet spontaan in de realiteit ontstaan), maar het gesprek dat volgt is wel echt. Of niet?

Filmmaker

Regisseur Shamira: “Alles in de film is echt. We doen altijd alsof documentaire een objectief medium is, maar dat is natuurlijk niet zo. Het is een persoonlijke blik: waar richt de filmmaker de camera op en hoe worden alle beelden aan elkaar geplakt? Welke muziek kies je?”

Zoek op internet op wat de woorden ‘objectief’ en ‘subjectief’ betekenen. Noteer je bevindingen.

• Regisseur Shamira: “Alles in de film is echt. We doen altijd alsof documentaire een objectief medium is, maar dat is natuurlijk niet zo. Het is een persoonlijke blik: waar richt de filmmaker de camera op en hoe worden alle beelden aan elkaar geplakt? Welke muziek kies je?”
  
  
• Zoek op internet op wat de woorden ‘objectief’ en ‘subjectief’ betekenen. Noteer je bevindingen.
  Objectief: de realiteit hoe hij is, zonder meningen van mensen. Subjectief: de realiteit volgens iemands persoonlijke mening of interpretatie.

Hoe komt de wijk waar Shabu woont op jou over? Licht je antwoord toe.

Deze wijk in Rotterdam is berucht vanwege criminaliteit, drillrap en problemen op straat. Komt dit overeen met jouw beeld van de wijk? Wat heb je in de film gezien waardoor je dat beeld hebt?

Vragen over beeldvorming

• Hoe komt de wijk waar Shabu woont op jou over? Licht je antwoord toe.
  Eigen antwoorden
  
  
• Deze wijk in Rotterdam is berucht vanwege criminaliteit, drillrap en problemen op straat. Komt dit overeen met jouw beeld van de wijk? Wat heb je in de film gezien waardoor je dat beeld hebt?
  Eigen antwoorden

Filmmaker

Regisseur Shamira: “Iedereen vraagt me of dit beeld van Peperklip wel de waarheid is. Alsof ik moet bewijzen dat deze mooie, liefdevolle kant van Peperklip echt bestaat. Dat vind ik pijnlijk, maar ik snap het ook. We kennen alleen de stereotype beelden, dat het lijkt alsof mijn film een sprookje is, terwijl dat niet zo is, het is juist heel normaal.” 

Denk je dat mensen door een film zoals deze anders gaan kijken naar ‘probleemwijken’ en jongens zoals Shabu? Waarom wel of niet?

Vragen over beeldvorming

• Regisseur Shamira: “Iedereen vraagt me of dit beeld van Peperklip wel de waarheid is. Alsof ik moet bewijzen dat deze mooie, liefdevolle kant van Peperklip echt bestaat. Dat vind ik pijnlijk, maar ik snap het ook. We kennen alleen de stereotype beelden, dat het lijkt alsof mijn film een sprookje is, terwijl dat niet zo is, het is juist heel normaal.” 
  
  
• Denk je dat mensen door een film zoals deze anders gaan kijken naar ‘probleemwijken’ en jongens zoals Shabu? Waarom wel of niet?
  Eigen antwoorden. Ga met leerlingen in gesprek over het belang van verschillende perspectieven. Als mensen Peperklip alleen maar kennen van slecht nieuws in de krant of op het journaal, is een film als deze daarop een waardevolle aanvulling die zorgt voor een meer compleet beeld van de realiteit. 

Stelling

Familie is het belangrijkste wat er is.

Stelling

Shabu's familie was te streng voor hem.

Stelling

We hebben Shabu in de film volwassen zien worden.

Stellingen over verantwoordelijkheid en familie

• 'Familie is het belangrijkste wat er is.'
  Eigen antwoorden
  
  
• 'Shabu's familie was te streng voor hem.'
  Eigen antwoorden
  
  
• 'We hebben Shabu in de film volwassen zien worden.'
  Eigen antwoorden

Als jij jouw leven zou moeten weergeven in een film, hoe zou je dat dan doen? Maak een moodboard, digitaal of op papier, waarin je laat zien welke mensen er in de film zouden zitten, welke plaatsen, welke kleuren en welke muziek. Je mag je fantasie gebruiken!

Praktische opdracht

• Als jij jouw leven zou moeten weergeven in een film, hoe zou je dat dan doen? Maak een moodboard, digitaal of op papier, waarin je laat zien welke mensen er in de film zouden zitten, welke plaatsen, welke kleuren en welke muziek. Je mag je fantasie gebruiken!

IDFA's onderwijsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Brook Foundation, Deloitte Impact Foundation, ELJA Foundation en IDFA's Dikke Vrienden+. 

Meer film in de klas?
Ga naar idfa.nl/docschoolonline

IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop ons lesmateriaal in de klas is behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten? Laat het ons weten via [e-mail]. Bedankt!

Tip voor docenten: met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal. Lees meer en meld je aan op idfa.nl/docschoolonline