Hoofdstuk 1 - Wat is politiek?

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Politiek

Hoofdstuk 1

Wat is politiek?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

-Ik kan uitleggen hoe de politiek voor het algemeen belang zorgt

- Ik kan de drie bestuurslagen in Nederland benoemen en uitleggen

- Ik kan uitleggen waarom er eigenlijk ook een vierde bestuurslaag is

- Ik kan vier manieren benoemen waarop je als burger invloed kan uitoefenen op de politiek

Politiek:

Het maken van keuzes en het nemen van beslissingen over hoe een land, een provincie of een gemeente bestuurd moet worden.

De overheid:

Ambtenaren:

Personen die werken voor de overheid.

Overheid:

Alle ambtenaren en politici samen.

Aantekening - politiek

                                                 

                                               

                                                   

                                               +                                                =

Aantekening - maatschappelijk probleem 

4 kenmerken maatschappelijk probleem: 

1. Sociaal probleem  veel mensen hebben er last van/ zijn het niet eens met een situatie. 
2. Verschillende meningen over de oorzaak van het probleem en de oplossing.
3. Aandacht in de media.
4. Het probleem moet worden opgelost door de overheid. 

Maken

Basis: 1 t/m 4, 6, 7 en 9

Kader: 1/m 3, 10 en 13

Politieke niveaus 

1. Nationaal, het land    
2. Provincie 
3. Lokaal, gemeente 

Europa 

Invloed van de burger

Je kunt op verschillende manieren invloed uitoefenen op de politiek:

- Stemmen

- Demonsteren

- Handtekeningenactie

- Media inschakelen

Aantekening - invloed 

We lezen het kopje "invloed" op blz 6 en 7.

Politieke macht veel mensen merken iets van de besluiten die politici nemen --> Daarom moet de bevolking invloed hebben op het beleid  via volksvertegenwoordigers.  

Politieke besluitvorming: de manier waarop politici besluiten nemen.

Overheidsbeleid alle regels en afspraken die de overheid neemt. 

Maken

Basis: H1 afmaken

Kader: 4 en 9

Leg aan de hand van de 4 kenmerken uit dat graffiti een maatschappelijk probleem is:

Leg aan de hand van de 4 kenmerken uit dat zwerfaval een maatschappelijk probleem is:

Leg aan de hand van de 4 kenmerken uit dat jeugdcriminaliteit een maatschappelijk probleem is:

Waarden zijn?

1. Wat JIJ belangrijk vindt in het leven
2. Hetzelfde als normen
3. Regels die de wet bepaalt
4. Wat anderen belangrijk vinden

Normen zijn?

1. Gezondheid
2. Waarden
3. Alles in de maatschappij
4. Geschreven en ongeschreven regels

Belang

Waarde

Ideaal

Ideaal voor de hele samenleving

Voordeel

Gericht op de korte(re) termijn

Gericht op de langere termijn, op het leven

Voordeel voor eigen groep of persoon

Gericht op het vergroten van eigen geluk

Gericht op het vergroten van maatschappelijk geluk

Verschil waarde en belang 

In deze tabel worden de verschillen tussen waarden en belangen weergegeven. De tabel kunnen de leerlingen zelf invullen.

Antwoorden:

Belang

• Voordeel
• Voordeel voor eigen groep of persoon
• Gericht op korte(re) termijn
• Gericht op het vergroten van het eigen geluk

Waarde

• Ideaal
• Ideaal voor de hele samenleving
• Gericht op de langere termijn, op het leven
• Gericht op het vergroten van maatschappelijk geluk

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je uitleggen wat de rol van de politiek is bij maatschappelijke problemen. 

Aantekening - verzorgingsstaat

We lezen het kopje "verzorgingsstaat" op blz. 7.

Sociale zekerheid: de overheid moet zorgen voor bestaanszekerheid (huis, inkomen, onderwijs, gezondheidszorg)  

Een land waarin de overheid zorgt voor sociale zekerheid noem je een verzorgingsstaat.  

Politieke macht:

• Politici hebben politieke macht: ze nemen vaak belangrijke besluiten waarvan iedereen de gevolgen merkt.
  
• Wij hebben invloed, want wij kiezen volksvertegenwoordigers die de keuzes voor ons maken.
  
• De manier waarop politici besluiten nemen noemen heet: politieke besluitvorming.
  
• Het geheel van regels en afspraken noemen we: overheidsbeleid.
  

Aantekening - maatschappelijk probleem 

4 kenmerken maatschappelijk probleem: 

1. Sociaal probleem  veel mensen hebben er last van/ zijn het niet eens met een situatie. 
2. Verschillende meningen over de oorzaak van het probleem en de oplossing.
3. Aandacht in de media.
4. Het probleem moet worden opgelost door de overheid. 

Aantekening - belangen

Belangen  het voor- of nadeel wat je ergens van hebt. 

Belangentegenstelling: belangen botsen met elkaar. 

Aantekening - macht en machtsmiddelen 

Macht: als je het gedrag van anderen kunt beinvloeden. 

Machtsmiddelen: middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beinvloeden:

1. Geld, functie, beroep, kennis, overtuigingskracht + aanzien.
2. Vaardigheden --> iets goed kunnen.
3. Charisma --> goede uitstraling.
4. Macht van het getal --> met heel veel mensen. 

Aanpak maatschappelijk probleem

- Overheid bemoeit zich ermee: politiek probleem

- Politieke agenda

- Dilemma (welke keuze?)

Maken

Kader: H1