Theorieles blok 1.7 - les 3

• Theorie tandartsassistent blok 1.7
• MBO
• Studiejaar 1,4

Blok 1.7 - les 3

Afwijkingen aan speekselklieren, mondslijmvliezen en kindergebitselementen

Welke afwijkingen aan speekselklieren en mondslijmvliezen weet je nog?

Bij welke speekselklier komen speekselstenen het meest voor? Waarom is dat?

Wat is een kenmerkend symptoom bij de bof?

1. De keel wordt erg dik waardoor slikken moeilijk gaat.
2. De oorspeekselklieren kan zo opgezwollen zijn dat de oorlelletjes gaan afstaan.
3. Een rode, gezwollen nek doordat de oorspeekselklieren ontstoken zijn.
4. De zwelling blijft meestal één tot twee weken bestaan.

Wat is een ranula?

1. Een speekselkliercyste in de lip.
2. Een speekselkliercyste in de wang.
3. Een speekselsteen in de mondbodem.
4. Een speekselkliercyste in de mondbodem.

Zijn er nog vragen over de voorbereidingsstof? 

Leerdoelen les 3

Aan het eind van deze les kun je:

• beschrijven welke afwijkingen er zijn aan speekselklieren en mondslijmvliezen en hoe deze waar mogelijk verholpen (kunnen) worden

• beschrijven welke afwijkingen aan het kindergebit kunnen zijn tijdens het ontwikkelen van het gebit en na de doorbraak van het gebit

Afwijkingen aan het mondslijmvlies kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden:

• locatie
• kleur
• kwaadaardig of niet
• afschraapbaar of niet
  

Witte afwijkingen aan het mondslijmvlies

Linea alba

Wangbijten

Stomatitis nicotina

Lichen planus

Leukoplakie

Candidose

Linea alba
Hoe zou dit komen?

• Witte, verheven lijn in het wangslijmvlies
• Ter hoogte occlusale vlak
• Door chronische en mechanische irritatie bij dichtbijten
• Onschuldig

Welk(e) antwoord(en) is/zijn juist:
Stomatitis nicotina is een ontsteking van het hele mondslijmvlies en vaak ook van de lippen.

1. Het ontstaat door mechanische irritatie
2. De oorzaak is roken, voornamelijk bij pijprokers
3. Het is een ontsteking van de accessorische speekselkliertjes
4. De afwijking kan pijnlijk zijn en verdwijnt zodra de gewoonte wordt gestopt.

Lichen planus

• Oorzaak onbekend
  
• Kleine verhevenheden, kunnen één grote plaque worden
  
• Wangslijmvlies, tong en lippen
• Rode variant (erosief): pijnlijk, kan kwaadaardig worden
  
• Witte variant: niet pijnlijk
  
• Behandeling: corticosteroïden
  

Leukoplakie

• Wit, niet afschraapbaar
• Premaligne karakter, kan plaveicelcelcarcinoom worden
• Wangslijmvlies, tongranden en mondbodem
  
• Oorzaak: roken
• Patiënt langdurig en regelmatig controleren
  

Geef antwoord op de volgende vragen (zoek op internet):
1. Wat is spruw?
2. Hoe ziet het eruit?
3. Wat kun je ertegen doen?
4. Moet de 'patient' naar de tandarts komen?

1. candida infectie (schimmel) in de mond bij baby's

2. witte niet afschraapbare plekjes in de mond

3.  niets gaat vanzelf over

4. kindje hoeft niet naar de tandarts

• afweerstoornissen
• diabetes mellitus
• geneesmiddelengebruik

Candidose

Afschraapbaar

Behandeling met antischimmelmiddel, bijv. nystatine

Komt tot uiting bij slechte mondhygiëne, droge mond en bestraling in het mondholtegebied

Rode/roodblauwe afwijkingen aan het mondslijmvlies

• Gingivitis
• Gingivahyperplasie
• Poetstrauma
• Stomatitis prothetica

Zelfstudie

Fordyce spots

Talgkliertjes die aan de oppervlak liggen

Welke omschrijving hoort bij welke foto? (probeer de namen te ontleden)

Metaalpigmentatie

Raciale pigmentatie

Maligne melanoom

Wat weet je over aften?

De oorzaak is niet bekend. 

Wel kunnen stress, hormonale veranderingen, trauma en overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen mede factoren zijn voor het ontstaan van aften. Bijzonder is dat aften vooral voorkomen bij personen die niet roken. 

Gaat vanzelf over.

Zelfstudie

8.12.5 uit het boek Tandheelkundige kennis

(Goed doorlezen!!)

Afwijkingen gebitselementen

Tijdens ontwikkeling

In aantal:

• Hypodontie/oligodontie: te weinig elementen aangelegd
  
• Agenesie: niet aangelegd
  
• Anodontie: ontbreken van alle elementen
  
• Hyperdontie: te veel elementen
  
• Mesiodens: overtollig element
  

Wat zie je hier?

hypodontie

Wat zie je hier?

Hyperdontie

Wat zie je hier?

Mesiodens

Wat zie je hier?

Agenesie

Amelogenesis imperfecta

Hypoplasie

Hypomineralisatie

(kaasmolaren)

Zoek op het internet op: wat is mottled enamel (fluorose)?

Vlekjes op de tanden meestal wit n.a.v. een teveel aan fluoride.

Afwijkingen ontstaan na doorbraak

• Cariës
  
• Attritie: natuurlijke slijtage van de gebitselementen vooral occl. en inc.
  
• Abrasie: niet natuurlijke slijtage (knarsen, nagelbijten, verkeerd poetsen)
  
• Erosie: slijtage door inwerken van zuur uit voeding of maagzuur
  

Wat is anodontie?

1. Het hebben van extra element(en)
2. Het ontbreken van alle elementen
3. Te weinig elementen
4. Geen van de antwoorden is juist

Evaluatie leerdoelen

Je kunt nu:

- beschrijven welke afwijkingen er zijn aan speekselklieren en mondslijmvliezen en hoe deze waar mogelijk verholpen (kunnen) worden
• beschrijven welke afwijkingen aan het kindergebit kunnen zijn tijdens het ontwikkelen van het gebit en na de doorbraak van het gebit

Slot

Maak de volgende opdracht:

Opdrachtenkaart 1.7, theorieles 3