VEI M4 9.4 Voortplanting 2023 - 2024

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Planning 

Test jezelf 9.3

uitleg 9.4 

practicum 8 en 9

9.4 Voortplanting 

9.4 Leerdoelen (Voortplanting)

• Je kunt beschrijven hoe ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting plaatsvinden en je kunt hiervan voorbeelden bij planten geven.
  
• Je kunt de delen van een bloem noemen met hun kenmerken en functies.

Lesplan

• Korte opfris-vragen vorige les 9.3
• Voorkennis-vragen 9.4
• Uitleg 9.4
• Aan de slag!

Planten kunnen glucose omzetten in andere bruikbare stoffen

1. Waar
2. Niet waar

Welke 6 voedingsstoffen ken je?

6 Voedingsstoffen

• eiwitten
• koolhydraten (suikers, zetmeel)
• vetten
• mineralen 
• vitaminen 
• water 

Producten

Functies

Wat is de functie van deze assimilatieproducten?

Glucose

Zetmeel

Cellulose

Eiwitten

Vetten

Brandstof

Reservestof: Opslag in bladeren en wortels

Bouwstof

Maken cytoplasma en opslag in zaden

Reservestof: Opslag in zaden

Bouwstof: Opbouw van cellen

Functies assimilatieproducten

• Glucose: brandstof 
• Zetmeel: opslag in bladeren en wortels
• Cellulose: opbouw van cellen
• Eiwitten: maken cytoplasma, opslag in zaden
• Vetten: opslag in zaden

Voortplanting

Ongeslachtelijk voortplanten

&

Geslachtelijk voortplanten

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

• Als uit een deel van een plant een nieuwe plant groeit, is dit ongeslachtelijke voortplanting.
• Er is GEEN eicel, GEEN stuifmeelkorrel voor nodig.
• De nieuwe plant is genetisch 100% gelijk aan de moederplant

• Je kunt beschrijven hoe ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting plaatsvinden en je kunt hiervan voorbeelden bij planten geven.

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Voorbeelden:

• deling  (bijv. eencellige alg)
  
• wortelstokken 
  
• uitlopers
  
• stekken
  
• bollen
• knollen

Wortelstokken

Uitlopers

Knollen

Bollen

Stekken

      Stekken  (ongeslachelijk!)

Uit een afgebroken deel van de plant groeit een nieuwe plant.

De mens gebruikt dit ook om planten snel en goedkoop te vermeerderen

  Uitlopers  (Ongeslachtelijk)

Er komen speciale stengels uit  de plant.

Waar deze stengels de grond raken groeit een nieuwe plant.

   Knollen en bollen (Ongeslachtelijk)

Uit een knol (stengel)(bijvoorbeeld aardappel) groeit een nieuwe plant

Uit een bol (blad)(bijvoorbeeld ui) groeit een nieuwe plant

Geslachtelijk  voortplanten

Ongeslachtelijk voortplanten

Géén eicel of zaadcel, genetisch hetzelfde als de moederplant! Géén nieuw genotype.

Geslachtelijk voortplanten

• Mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen
  
• Stuifmeelkorrels en eicellen
• Ander DNA, nieuw genotype

Mannelijke voortplantingsorganen

• Meeldraden -> bestaat uit helmdraad en helmknop
  
• Stuifmeel ontstaat in de helmknop

Vrouwelijke voortplantingsorganen

• Elk zaadbeginsel bevat één eicel
• Planten kunnen één of meerdere stampers hebben

Bevruchting bij planten 

Geslachtelijke voortplanting bij een plant

Plant:

Stuifmeelkorrel (mannelijke plant) 

bevrucht 

eicel (vrouwelijke plant)

Na bevruchting ontstaat een vrucht met zaden erin. Die zaden bevatten een ander genotype.

Stamper

meeldraad

Stempel

Kelkblad

Kroonblad

Wa

t

e

rp

a

n

en

O   p    r         k    e    n   

 B   l    a    d   m   o   e    s  

K    o    o    l   z    u    u    r   g    a    s

 G    r    o    e   n

B    l      a   d         r           t          l     s    e    l

W

a

t

e

r

F

t

s

y

n

t

h

e

s

e

S

u

i

k

e

r

g

l

c

s

e

Z    u    u    r    s   t     o   f

B l  

d e r  

n

Z    o          l     i     c   h   t

K

o

o

l

t

o

f

d

i

o

x

i

d

e

G    r     o    n   d    s    t    o   f     f          n