3TL 5.1 les 2 Prikkels en signalen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Gedrag hoofdstuk 5 

• 5.1 Prikkels en signalen les 2
• 5.2 Sociaal gedrag
• 5.3 gedrag onderzoeken
• 5.4 gedrag leren
• 5.5 Omgaan met dieren

Is de drempelwaarde voor een geurprikkel bij een speurhond hoger of lager dan die van een mens, of even hoog? Leg je antwoord uit.

Begintaak

Is de drempelwaarde voor een geurprikkel bij een speurhond hoger, lager of even hoog dan die van een mens?

 Leg je antwoord uit.

Begintaak - antwoord

Is de drempelwaarde voor een geurprikkel bij een speurhond hoger, lager of even hoog dan die van een mens? Leg uit.

 

De drempelwaarde voor geurprikkels is bij de speurhond lager dan bij mensen. Geurprikkels op grote afstand van de hond veroorzaken bij de hond wel impulsen in het reukorgaan en bij de mens niet. 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat gedrag door inwendige en uitwendige prikkels ontstaat.
• Je kunt uitleggen welke prikkels altijd dezelfde reactie geven en hoe dit bijdraagt aan verzorggedrag.
• Je kunt voorbeelden geven van hoe dieren en mensen met lichaamstaal communiceren.
• Je kunt toepassingen van signalen in reclame, cartoons en kledingstijl herkennen.

Sleutelprikkels

Prikkels die altijd leiden tot bepaald gedrag zijn sleutelprikkels. 

Respons op sleutelprikkel is aangeboren.

Respons = reactie

Welke sleutelprikkel zag je in het filmpje?

1. De vorm
2. De kleur

Supranormale prikkel 

Organismen kunnen prikkels negeren. Deze prikkels veroorzaken dan geen gedrag. 

Sommige prikkels hebben echter een niet te negeren invloed. Een supranormale prikkel oefent altijd invloed uit op het gedrag.

Sleutelprikkel en supranormale prikkel

Prikkel dat leidt tot hetzelfde gedrag --> sleutelprikkel

Sleutelprikkel dat overdreven gedrag oproept --> supranormale prikkel

Supranormale prikkel

• Supranormale prikkel: een prikkel die een sterker respons maakt dan sleutelprikkel
• De hele snavel rood maken

Sleutelprikkels en Supranormale prikkel

Sleutelprikkel:

Bij motivatie altijd hetzelfde gedrag.

Supranormale prikkel:

Nog sterkere reactie dan sleutelprikkel.

Hoe communiceren dieren?

• Geluiden 
• Lichaamshouding
• Kleuren

Let op bovenstaande aspecten wanneer je kijkt naar het volgende filmpje.

0

Communicatie

Deze twee duiven reageren op elkaar.

Het mannetje probeert te sjansen, het vrouwtje gaat hierin mee. Toch wordt het uiteindelijk niets.

Er is een duidelijke communicatie

Door: geluiden, lichaamshouding en kleuren 

Het vrouwtje is onopvallend, kan zich goed verstoppen tijdens het broeden.

Mannetjes vallen veel meer op, pronken met hun veren.

Communicatie door kleuren

Non-verbale signalen

Een signaal waarbij geen geluid wordt gemaakt, is een 

non-verbaal signaal.

Voorbeeld: 

De docent houdt haar vinger voor 

haar mond: 

Zij wil dat iedereen stil is.

Verbale signalen

Verbale signalen zijn signalen waarbij geluid wordt gemaakt.

Dit hoeven niet persé woorden te zijn!

Voorbeeld:

De hond gromt.

Een andere hond weet nu dat hij 

weg moet blijven.

Een supranormale prikkel is een prikkel die een sterkere respons veroorzaakt dan een sleutelprikkel

1. Juist
2. Onjuist

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat gedrag door inwendige en uitwendige prikkels ontstaat.
• Je kunt uitleggen welke prikkels altijd dezelfde reactie geven en hoe dit bijdraagt aan verzorggedrag.
• Je kunt voorbeelden geven van hoe dieren en mensen met lichaamstaal communiceren.
• Je kunt toepassingen van signalen in reclame, cartoons en kledingstijl herkennen.

Huiswerk

Maken: 5.1 opdracht 19 t/m 26

Lezen 5.2 en maken opdracht 1 t/m 14