1.1 Aanloop naar de opstand deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Kenmerkend aspect

KA 21: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Start van het jaar

Introductie Reformatie

Leerdoelen:

Je haalt je kennis over de Nederlandse Opstand en de Reformatie op

Je kunt oorzaken benoemen voor de religieuze oorlogen in Europa

Maarten Luther (1483-1546)

• Monnik/Theoloog.
• In 1517 schrijft hij zijn '95 Stellingen'  waarin hij kritiek uit op de Katholieke kerk.
• Veel van deze kritiek komt voort vanuit het zelf lezen van de Bijbel.

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther (1)

Toestemming van de Paus tot verlening van aflaten (1265)

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther (1)

Toestemming van de Paus tot verlening van aflaten (1265)

Heiligenbeeld van Maria

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther (2)

Uitvoering van het sacrament van de Ziekenzalving

Paus Leo X en twee kardinalen (1508)

Gevolgen?

• Reformatie (hervorming)
• Opkomst protestantisme
• Verspreiding door ''hervormers'' zoals Luther.

Johannes Calvijn 

Reactie van de Katholieke Kerk?

• Hervormingen van binnenuit na het Concilie (=vergadering) van Trente (1545-1563)
• Ook vervolging van ketters (protestanten)
• Luther vogelvrij verklaard, maar beschermd door Duitse vorsten

Verdere gevolgen?

• Veel landen in (met name) Noord-Europa worden protestants (lutheraans of calvinistisch) en richten staatskerken op.
• Oorlogen over religie 
• In Duitse Rijk --> Lokale vorst bepaalt de religie (na de Vrede van Augsburg, 1555)
• Cuius regio, eius religio

Politieke wending met name in Duitse Rijk

• Duitse vorsten gingen vaak over op het lutheranisme omdat ze tegen pauselijke bemoeienis waren in hun rijk.
  
• Lutheranisme als ideologische rechtvaardiging voor het verzet tegen de katholieke keizer Karel V die gezag wilde over het Duitse Rijk. 
• In grote delen van het Duitse Rijk werd de lutherse kerk de officiële staatskerk en ondergeschikt aan de wereldlijke overheid.
  

Wat valt op aan de Nederlanden op het gebied van godsdienst?

Christendom in West Europa

Katholieken

Protestanten

Lutheranen

Calvinisten