Hfd 10.1 De Koude Oorlog: 1945 - 1963

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:

  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

  • 10.1: Koude Oorlog >>>>>>>>


 
1 / 45
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

Cette leçon contient 45 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 9 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:

  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

  • 10.1: Koude Oorlog >>>>>>>>


 

Slide 1 - Diapositive

Kapitalisme                          en communisme 
  • 1945: Oprichting Verenigde Naties (plan Roosevelt)
  • verbeterde versie van Volkenbond o.a:
  • 'blauwhelmen'
  • Veiligheidsraad:
  • 15 leden, permanente leden:VS, SU, Eng, Fr, China >
  • vetorecht

Slide 2 - Diapositive

Slide 3 - Diapositive

Leg het begrip Koude Oorlog uit aan de hand van de cartoon.

Slide 4 - Carte mentale

Belangrijk I:
  • 1. WO II bracht 'De Grote Drie' bij elkaar:     er was een gemeenschappelijke vijand.
  • 2. WO II ging over in de Koude Oorlog:
  • De periode van 1945 - 1991 waarin twee ideologieën, het communisme olv de SU en het kapitalisme olv de VS, geen directe oorlog met elkaar voeren, maar mekaar wel beschouwen als een geweldige bedreiging, met als gevolg een wapenwedloop.
  • kapitalisme                                <>                     communisme 
  • verschillen:
  •  - pol: parlementaire dem.       <>                     'volksdemocratie'
  •   - ec: vrije markteconomie     <>                      geleide staatseconomie
  •   - cultuur: godsdienstvrijheid <>                     'opium voor het volk' (Marx)

Slide 5 - Diapositive

Belangrijk II:
  • K.O. leidde tot bewapeningswedloop
  • K.O. indirect gevoerd door grootmachten:
  • Berlijnse Blokkade (1948/49)
  • Korea Oorlog (1950-1953)
  • Vietnam Oorlog (1945-1975) 
  • Bouw Berlijnse Muur (1961) 
  • Cuba-crisis (1962) 

Slide 6 - Diapositive

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:
  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

Slide 7 - Diapositive

Nog tijdens WO II al spanningen tussen Westen en Oosten:
  • Conferentie van Jalta (feb. 1945)
  • Churchill, Roosevelt, Stalin
  • Afspraken:
  • Na de oorlog: democratische verkiezingen in Oost-Europese landen
  • kwam niets van terecht:
  • Oost-Europese landen werden satellietstaten van de SU > IJzeren Gordijn
  • Conferentie van Potsdam (juli/aug 1945)
  • Churchill/Attlee, Truman en Stalin
  • Verdeling Duitsland verder uitgewerkt:
  • 4 bezettingszones.

Slide 8 - Diapositive

Verdeling Duitsland in 1945:
4 bezettingszones
Verdeling Berlijn in 1945 +
Berlijnse Muur  in 1961 

Slide 9 - Diapositive

'De Grote Drie' in Jalta, 
februari 1945
        'De Grote Drie' in Potsdam,
                juli/augustus 1945
Er was tijdens de oorlog geen gezamenlijk plan gemaakt voor de toekomst van Duitsland. Wel kwamen Stalin, Roosevelt en Churchill in februari 1945 in Jalta overeen dat Duitsland in bezettingszones verdeeld zou worden.

Ook werd besloten dat de Poolse grenzen verschoven zouden worden, ten koste van Duitsland. Stalin weigerde het land af te staan dat het Russische leger in 1939 in Polen veroverd had. De Sovjet-Unie moest zichzelf beschermen tegen Duitsland, zo vond hij. De Engelsen en Amerikanen sanctioneerden dit. Polen zou worden gecompenseerd door de grens naar het westen op te schuiven tot de Oder-Neisse. Duitsland verloor zo meer dan 20 procent van zijn landoppervlakte.
Tijdens de conferentie van Potsdam in juli en augustus 1945 kwamen de geallieerden opnieuw bijeen. Nu kregen ook de Fransen een bezettingszone in Duitsland. De vier machten, die elk een bezettingszone bestuurden, de Russen, Fransen, Engelsen en Amerikanen, spraken af dat ze samen aan de economische en politieke wederopbouw van Duitsland zouden werken. In de praktijk kwam hier weinig van terecht. Dwarsligger Frankrijk was er in het begin op uit om Duitsland verdeeld en zwak te houden.

Slide 10 - Diapositive

Geef een historische verklaring waarom Frankrijk er met name op uit was om Duitsland te verzwakken na WO II.
Is Frankrijk geslaagd in deze opzet? Geef een toelichting op je antwoord.

Slide 11 - Question ouverte

Beleid VS na WO II:
Containmentpolitiek

  • Onderdelen containmentpolitiek:
  • 1.  Trumandoctrine (1947)
  • ieder land dat zich bedreigd voelt door het communisme kan rekenen op steun van de VS.
  • 2. Marshallplan (1947)
  • - financiële hulp voor door WO II getroffen landen




Marshallhulp
De weg terug
Europa

Slide 12 - Diapositive

Wat is het oordeel van de maker
over het Marshallplan?
Gebruik twee elementen
uit de bron in je antwoord.

Slide 13 - Question ouverte

Beleid VS na WO II:
Containmentpolitiek

  • Onderdelen containmenetpolitiek:
  • 1.  Trumandoctrine (1947)
  • 2. Marshallplan (1947)
  • - financiële hulp:
  • - voor door WO II getroffen landen
  • Redenen VS:
  • - containmentpolitiek
  • - economische belangen voor VS
  • - propaganda voor VS
  • - vergroting machtspositie



Slide 14 - Diapositive

Waarom mochten de Oost-Europese landen de Marshallhulp niet accepteren?

Slide 15 - Carte mentale

Beleid Sovjet Unie in Oost-Europa: 
  • 'Sovjetisering', maatregelen:
  • Fabrieken werden staatseigendom
  • Collectivisatie landbouw
  • Eénpartijstaat, censuur, geheime politie m.a.w.:
  • totalitair systeem ingevoerd door Stalin

Slide 16 - Diapositive

Chinese Revolutie en Koreaoorlog: 
uitbreiding communisme in Azië
  • 1949: Mao (comm) verslaat Chiang Kai-shek (westers) in burgeroorlog>
  • Chinese Volkrepubliek uitgeroepen
  • China naar communistisch model opgebouwd:
  • - collectivisatie landbouw en vijfjarenplannen
  • - haatcampagnes tegen het westerse kapitalisme
  • Ideologisch verschil met SU: 'Landbouwsector kan dragen revolutie zijn'
  • 1958: 'Grote Sprong Voorwaarts':
  • - collectieve boerderijen > volkscommunes (autarkisch)
  • - decentralisatie industrie
  • Resultaat was ramzalig (produktie stortte in, 45 miljoen doden)




Slide 17 - Diapositive

documentaire Korea oorlog
(4 minuten)

Slide 18 - Diapositive

0

Slide 19 - Vidéo

Uitbreiding van het communisme in Azië:
Korea.
  • Situatie in Korea in WO II: bezet door Japan (sinds 1907)
  • 1945: na nederlaag Japan:
  • - Noorden in invloedssfeer van de de Sovjet-Unie > Kim il-Sung (communist)
  • - Zuiden gesteund door VS
  • 1950: Kim il-Sung valt zuidelijk deel Korea aan >
  • Truman grijpt in met indienen resolutie in Veiligheidsraad (lukt want de Sovjet Unie laat verstek gaan)>
  • VN troepen (vooral Amerikanen) drijven communisten terug >
  • Mao steunt Kim il-Sung met troepen > 
  • 1953: Wapenstilstand (grens: 38e breedtegraad)

Slide 20 - Diapositive

Schets een beeld van de ins and outs van de Korea-oorlog aan de hand van de volgende namen en begrippen (in willekeurige volgorde).
Truman - Noord-Korea - Zuid-Korea - Japan - VS - VN -
Veiligheidsraad - vetorecht - USSR - VN-troepen - China - Mao - Stalin - wapenstilstand

Slide 21 - Question ouverte

documentaire Korea oorlog
Voor de liefhebber
1.25 uur en daarna:
originele beelden uit het Polygoonjournaal

Slide 22 - Diapositive

0

Slide 23 - Vidéo

0

Slide 24 - Vidéo

Ander onderdeel van  de containmentpolitiek:
  • Militaire samenwerking westen nav:
  • Berlijnse Crisis (1948/1949) >
  • nav. invoeren één munt in west. zones >
  • Stalin blokkeert toegangswegen W-Berlijn >
  • grote tekorten in West-Berlijn >
  • Luchtbrug >
  • na 11 maanden blokkade opgeheven.
  • Gevolgen crisis:
  • - Duitsland opgedeeld in BRD en DDR (1949)
  • - Navo opgericht (1949, onderdeel containment) >
  • - Warschau-pact (1955)

Slide 25 - Diapositive

Cubacrisis (1962)

Slide 26 - Diapositive

Cuba-crisis (1962)
  • 1959: Castro aan de macht (revolutie)
  • communist
  • Varkensbaai-invasie (1961) >
  • Castro vraagt bescherming aan SU >
  • plaatsing raketinstallaties (1962) >
  • Kennedy stelt zeeblokkade in >
  • Chroesjtsjov en Kennedy sluiten akkoord:
  • Russen halen kernwapens weg,
  • VS verwijderd kernwapens uit Turkije (navo)
  • belang: bijna-kernoorlog > hot line en
  • SALT-akkoorden > détente

Slide 27 - Diapositive

Documentaire Cuba-crisis
(Engels gesproken, 5 min)

Slide 28 - Diapositive

0

Slide 29 - Vidéo

Slide 30 - Diapositive

De Berlijnse Muur: 

Van de bouw in 1961 
tot 

de val in 1989
Conrad Schumann
Gorbatsjov
Honecker

Slide 31 - Diapositive




Berlijn en de Koude oorlog (15 minuten)

Slide 32 - Diapositive

0

Slide 33 - Vidéo

Berlijnse Muur (1961-1989)
  • Laatste 'gat in het 'IJzeren Gordijn'
  • Doel: tegengaan vlucht naar West-Berlijn
  • 'anti-fascistische beschermingsmuur'
  • gezinnen van elkaar gescheiden >
  • vluchtpogingen
  • filmimpressie

Slide 34 - Diapositive




Berlijn en de Koude oorlog (6 minuten)

Slide 35 - Diapositive

0

Slide 36 - Vidéo

reactie Amerikanen:
  • Aanvankelijk een weinig protest:
  • Muur stond op Oost-Duitse grond
  • 1963: J.F. Kennedy
  • 'Ich bin ein Berliner' speech
  • impressie van de speech >

Slide 37 - Diapositive

0

Slide 38 - Vidéo

10.3: Naar een nieuwe wereldorde:
De ondergang van het communisme door problemen in SU:
  • 1.  Geen economische groei
  • 2. Militaire uitgaven werden te hoog. SDI-project VS nieuwe fase in wapenwedloop (Reagan)
  • 3. Geen inspraak van de bevolking >
  • 1985: Gorbatsjov wijzigt de koers: 
  • - Peresjtrojka > vernieuwing productieproces en invoering marktwerking
  • - Glasnost: 'Openheid', verruiming vrijheid van meningsuiting > kritiek

Slide 39 - Diapositive

Probleem voor de SU was ook de onvrede in Oostbloklanden
  • Verzet tegen de communistische dictatuur >
  • - roep om democratische vrijheden en
  • - recht om in vrijheid te reizen
  • Tot Gorbatsjov: hard militair optreden tegen hervormingsbewegingen (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56,  Tsjechoslowakije, '68)
  • Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR >
  • Val van de Muur (1989) >
  • Hereniging Duitsland (1990) >
  • Val andere communistische regimes in Oostblok >
  • Einde eenpartijstaat in SU > Sovjet-Unie opgeheven (1991)

Slide 40 - Diapositive

2 documentaires 
Val van de Muur
1e: 7 minuten (NOS)
2e: 10 minuten (NOS)

Slide 41 - Diapositive

0

Slide 42 - Vidéo

0

Slide 43 - Vidéo

Gevolgen van de Koude Oorlog: samenvattend
  • Containmentpolitiek > Truman doctrine, Marshallplan, Navo
  • Berlijnse Blokkade 1948/1949

  • 'IJzeren Gordijn' > Berlijnse Muur (1961 -1989)
  • Cuba-crisis (1962)
  • Conflicten in Azië, belangrijk:
  • Vietnamoorlog (1945-1975)
  • China communistisch (Mao, 1949)
  • Aanval Noord-Korea (communistisch) op Zuid-Korea (kapitalistisch) >
  • Verenigde Naties grijpt militair in (!!!) > Korea-oorlog (1950-1953) >
  • Wapenstilstand? (tot nu toe)

Slide 44 - Diapositive

Welke gebeurtenis is volgens
jou het meest bepalend geweest
voor het verloop
van de Koude Oorlog?

Slide 45 - Carte mentale