6 Vwo Economie par. 18.2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

18.2a
1 gaat om ...(1) op de ...(2)

1. 1> inkomsten 2> primaire inkomensrekening
2. 1> inkomsten 2> inkomensoverdrachten rekening
3. 1> uitgaven 2> primaire inkomensrekening
4. 1> uitgaven 2> inkomensoverdrachten rekening

18.2a
2 gaat over de ...(1), terwijl 6 gaat over de ...(2)

1. 1> lopende rekening 2> financiele rekening
2. 1> financiele rekening 2> lopende rekening

18.5a
BBP = ...

1. 105,6 / 42,5 x 100
2. 105,6 x 1,575
3. 153,7 / 42,5 x 100
4. 153,7 x 1,575

18.5
Saldo goederenrekening = ...

1. - 12,8
2. 12,8

18.5d

( S - I )

( B - O )

( E - M )

11,2

-10,8

22,0

Redenen voor import en export:

- aanwezigheid grondstoffen

- ligging

- klimaat

- verschillen in loonkosten per product

- verschillen in kennis en scholing

kennis

loonkosten

klimaat

grondstoffen

olie uit Quatar

auto's uit Japan

kleding uit China

sinaasappels uit Spanje

Absoluut kostenvoordeel

Een land kan zich specialiseren in bepaalde producten als het een absoluut kostenvoordeel heeft. D.w.z. het product sneller en /of (dus) goedkoper worden gemaakt dan in een ander land. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat de machines (kapitaal) of arbeid beter is, of dat het meer beschikking heeft over bepaalde grondstoffen of een bepaald klimaat heeft. 

Comparatief kostenvoordeel

Als een land een absoluut kostenvoordeel heeft in een bepaald product, is het logisch dat dit land dat product gaat maken en andere landen dit product importeren. Maar, wat nu als een land in meerdere (alle?) producten goedkoper is? Moet dan dit land alles produceren en moeten andere landen dit dan maar importeren? Bovendien, waar halen deze landen dan het geld vandaan om te importeren, als ze zelf niets exporteren?

Theorie van Ricardo

De econoom David Ricardo kwam met het idee dat je niet naar absolute, maar comparatieve (relatieve) kostenverschillen moet kijken. 

Dus, wie is er relatief het goedkoopst?

absolute kostenverschillen

land A beter in product 1

land B beter in product 2

relatieve / comparatieve kostenverschillen

land A veel beter in product 1

land A beetje beter in product. 2

internationale handel zelfs gunstig als land A in beide producten beter is

Voorbeeld

Japan en Europa kunnen beide kleding en voedsel produceren. 

Gegeven is wat het kost aan arbeidsuren om de twee goederen in elk land te maken:  

Op eerste gezicht lijkt er geen reden voor Japan om vanuit Europa te importeren; Japan is immers goedkoper in het maken van beide goederen. 

Je kunt echter laten zien dat als landen zich gaan specialiseren in het product waar ze een relatief kostenvoordeel hebben, het voor beide landen voordelig kan zijn.

In Europa geldt: 1 eenheid voedsel ‘kost’ 2 eenheden kleding

In Japan geldt: 1 eenheid voedsel ‘kost’ 4 eenheden kleding

In Europa is voedsel dus relatief goedkoper.

 

In Europa geldt: 1 eenheid kleding ‘kost’ 0,5 eenheden voedsel

In Japan geldt: 1 eenheid kleding ‘kost’ 0,25 eenheden voedsel

In Japan is kleding dus relatief goedkoper.

Voor Japanse consumenten zou het daarom interessant zijn hun voedsel niet in Japan, maar in Europa te kopen voor een prijs van minder dan vier kleding. 

De Europese voedselproducent ontvangt in Europa per eenheid voedsel een prijs van twee kleding. Voor hem is het aantrekkelijk zijn voedsel in Japan af te zetten tegen een prijs van meer dan twee kleding. 

• Stel dat Europa en Japan zich beide volledig gaan specialiseren. 
  
• Stel dat de internationale ruilverhouding 1 : 3 wordt: één eenheid voedsel tegen 3 eenheden kleding.  
  
• Europa heeft voor het maken van een eenheid voedsel 50 uur arbeid nodig. Die eenheid voedsel kan met Japan worden geruild tegen drie eenheden kleding. Eén eenheid kleding kost dus voortaan maar 50 / 3 = 16,7 uur arbeid.  
  

En ook voor Japan brengt de ruil voordelen. 

• Met 10 uur arbeid kan één eenheid kleding worden voortgebracht. 
  
• Drie eenheden kleding leveren in de ruil met Europa een eenheid voedsel op. 
  
• Kortom: met 30 uur arbeid kan Japan beschikken over een eenheid voedsel (was 40 uur). 
  
• In Japan is het voedsel goedkoper geworden. 
  

1. Japan op voedsel en NL op computers
2. Japan op computers en NL op voedsel
3. Er is geen comparatief voordeel
4. Nederland heeft geen voordeel

Specialisatie leidt tot meer welvaart

Comparatieve kostenverschillen zijn vaak een gevolg van een combinatie van ... en ...

1. loonhoogte en inflatie
2. loonhoogte en arbeidsproductiviteit
3. inflatie en arbeidsproductiviteit

In Nederland zijn de lonen 50% hoger dan in China en is de arbeidsproductiviteit 70% hoger dan in China. De loonkosten per product in Nederland zijn ... dan in China

1. 20% lager
2. 12% lager
3. 13% hoger
4. 20% hoger

                                                i.c. loonkosten

i.c. loonkosten per product = -------------------------------- x 100

                                                        i.c. arbeidsproductiviteit

Stel dat de productiekosten voor een liter bier en wijn in Frankrijk en Duitsland als volgt zijn.
Wie gaat voor welk product?

1. Frankrijk bier Duitsland wijn
2. Frankrijk wijn Duitsland bier

Er zijn twee landen, A en B, die beide twee goederen consumeren (X en Y).
Gegeven is wat het kost om de twee goederen in elk land te maken:

1. Land A gaat voor X Land B gaat voor Y
2. Land A gaat voor Y Land B gaat voor X

Specialisatie landen    --->    Internationale arbeidsverdeling

--->

Goederen geproduceerd in land waar het relatief het goedkoopst is

--->

Hoogst mogelijke welvaart

Globalisering

Andere oorzaken stijgende internationale handel:

- Sneller en goedkoper transport

- Vrijhandelszones en Muntunies

- ICT ontwikkelingen

- Outsourcing ( deel productieproces uitbesteed aan buitenlandse bedrijven ) en Offshoring ( bedrijf verplaatst in geheel naar het buitenland )

Doelstelling WTO

( World Trade Organisation )

Wegnemen handelsbelemmeringen

Artikel Trump

Wat is er gunstig / ongunstig
uitgepakt voor de Amerikanen?

Protectie ter bescherming van:

- Eigen werkgelegenheid

- Eigen industrie ( soms opvoedingsargument )

- Onafhankelijkheid ( diversificatie )

Protectionistische maatregelen:

- Invoerheffingen

- importquota

- importverbod

- wetten, regels, voorschriften

- exportsubsidies / - belastingvoordelen

Nadelen protectie:

- daling internationale arbeidsverdeling en welvaart

- inflatie

- tegenmaatregelen

- Daling bbp buitenland door protectie, daardoor minder export naar buitenland en daling bbp binnenland

Hw.

Opgaven 18.8 en 18.9