6.2 Om de macht

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.2 OM DE MACHT

I.    De Republiek van 1588 tot 1650

II.   Lodewijk XIV en het absolutisme

III.  De Republiek van 1650 tot 1702

Leerdoelen 6.2 - I

* Je kunt uitleggen welke rol de volgende instanties en functionarissen speelden in de Republiek:

   - De Gewestelijke Staten

   - De Staten-Generaal

   - De stadhouder

   - De raadspensionaris

* Je kunt uitleggen waarom tijdens het Twaalfjarig Bestand een godsdienstig conflict uitmondde in een politiek conflict

* Je kunt uitleggen wat de politieke betekenis was van de vrede van Münster, zowel op buitenlands als op binnenlands gebied.

Staten-Generaal en Gewestelijke Staten

1588:

De Staten-Generaal roepen de Republiek uit.

Dit was een praktisch, geen idealistisch besluit! 

Ons' lieve Heer op Solder, voorbeeld van particularisme

Leg uit:

- In theorie had ieder gewest in de Staten-Generaal even veel macht, maar in de praktijk was de stem van het gewest Holland vaak bepalend .

- Hoe kan de stadhouder indirect invloed uitoefenen op de samenstelling van de Staten-Generaal?
 

Leg uit:

- waarom de onderlinge conflicten in de Republiek juist tijdens het Twaalfjarig Bestand uit de hand liepen?

- welke conflicten er waren tijdens het Twaalfjarig Bestand

     Machtsstrijd in de Republiek

         Dossier geschiedenis: 

            De Gouden Eeuw

                 (15 min)

Stadhouder Frederik Hendrik en Amalia van Solms

Het verhaal van Oranje Nassau in de klas (10:23 min)

De vrede van Münster

80 Jaar Oorlog in de klas

     (10:53 min)

KENMERKENDE ASPECTEN

23 Het streven van vorsten naar absolute macht

24 De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek 

Leerdoelen:

* Je kunt uitleggen wat het begrip absolutisme inhoudt

* Je kunt uitleggen hoe het absolutisme ideologisch gerechtvaardigd werd

* Je kunt uitleggen dat 'Versailles' en 'een staand leger' het absolutisme

   versterkt hebben

* Je kunt uitleggen welke economische politiek gevoerd werd door Colbert

   en je kunt ook uitleggen waarom deze politiek nodig was

* Je kunt uitleggen waarom Lodewijk XIV een einde maakte aan het Edict

   van Nantes

KA: Het streven van vorsten naar absolute macht

Versailles: absolutisme wordt zichtbaar gemaakt

Legerhervorming onder Lodewijk XIV:

- een staand leger van 400.000 man

- gekleed in een uniform

- Kostte veel geld!

Lodewijk heeft veel geld nodig (Versailles, staand leger). Colbert moet daar voor zorgen:

De economie van de Republiek wordt dus tegengewerkt door:

* Engeland met de Acte van Navigatie

* Frankrijk door het mercantilisme

Lodewijk XIV op zijn sterfbed.

Laatste woorden tegen achterkleinzoon:

"Ik heb de oorlog te veel liefgehad. Volg mijn voorbeeld niet in deze bezigheid en probeer in plaats daarvan de vrede te bewaren met uw buren."

Filmpje school tv:

Lodewijk XIV

Leerdoelen:

* Je kunt uitleggen waarom in 1650 een Stadhouderloos Tijdperk aanbreekt

* Je kunt uitleggen waarom het jaar 1672 het rampjaar genoemd wordt en waarom de gebroeders de Witt als zondebok werden gezien

* Je kunt uitleggen waarom in 1672 een einde komt aan het Eerste Stadhouderloze Tijdperk

* Je weet waarom Willem III koning-stadhouder wordt genoemd.

* Je kunt uitleggen in hoeverre de strijd van Willem III tegen Lodewijk XIV succesvol  was

De S-G benoemen weer een stadhouder: Willem III

Weet de opmars van Lodewijk XIV te stoppen

Maar dit kost zoveel geld dat mede daardoor een einde komt aan de GOUDEN EEUW

Stadhouder Willem III stoot zijn schoonvader, koning James II, van de troon en wordt koning van Engeland: de Glorious Revolution (1688)

                 SchoolTV

    Het einde van de Gouden Eeuw

                   (4:09 min)

                   SchoolTV

De moord op de gebroeders De Witt

                     (5:41 min)