Recht 2

• Sociale wetenschappen
• Secundair onderwijs

Op het programma

1. Herhaling vorige les 
   
2. Wat zijn normen? 
   
3. Informele vs formele normen 
   
4. Kenmerken normen
   
5. Filmpje
   

Wat hoort niet bij de definitie van waarden?

1. Nastreven
2. Regel
3. Overtuiging
4. Idealen

Wat is geen kenmerk van waarden?

1. Universeel
2. Abstract
3. Belangrijk
4. Nastreefbaar

Wat is de correcte definitie van een waardenconflict

1. situaties waarbij een ander zijn visie in conflict komt met het handelen van de ander
2. situaties waarbij een eigen visie in conflict komt met het handelen van zichzelf
3. situaties waarbij je eigen visie in conflict komt met de visie of gedrag van een ander
4. Een conflict waarbij de ene waarde meer betekenis heeft dan de andere waarde

Wat is de relatie tussen waarden en culturele/maatschappelijke veranderingen?

Als de kassière je teveel geld teruggeeft, dan zeg je dat en geef je dat weer terug.

Als iemand, een meerdere bijvoorbeeld, je opdraagt wat te doen, dan doe je dat.

Als een oudere valt, help je hem of haar overeind.

Wat zijn normen? 

Normen = richtlijnen die aanzetten tot een bepaalde gedragswijze. Normen regelen ons dagelijks handelen.

- denk terug aan vorige les

P. 4

1

2

Iemand een gelukkige verjaardag wensen 

Stoppen bij een stoplicht

Niet roken in de trein

Niet met je handen in je bord zitten

Je vrienden begroeten met een kus/hand

Het dragen van een mondmasker in de winkel

Formele vs informele normen 

Formele normen = regels die vastgelegd werden in wetten en besluiten. Ze zijn verbonden met sancties 

Informele normen = regels die niet expliciet zijn vastgelegd. Het zijn ongeschreven afspraken. Vaak gaat het over dagelijkse gewoonten, die wij als normaal beschouwen. Geen sancties wel laten andere mensen een vorm van afkeuring blijken.

P4

1. Informeel
2. Formeel

1. Informeel
2. Formeel

Formele norm 

Informele norm

Stoppen bij een stoplicht 

Trakteren als je jarig bent

Hand opsteken wanneer je iets wil zeggen

Niet vloeken 

De ander laten uitpraten

Gaan zitten wanneer de leerkracht dit zegt

Geen korte rok dragen op school 

Geen drugs gebruiken 

Mondmasker dragen 

Afmelden indien je ziek bent

Op het fietspad fietsen

Denkoefening 

Bedenk zelf 3 formele en 3 informele normen die op school gelden 

- Tip voor de formele normen (zie schoolreglement) 

Kenmerken normen  

• Uit 1 waarden kunnen meerdere normen worden afgeleid
• Uit 1 waarden kunnen meerdere normen worden afgeleid, deze kunnen met elkaar botsen
• Als een norm gerechtvaardigd moet worden dan wordt er beroep gedaan op 1 of meerdere waarden
• Om de samenleving vlot te laten functioneren worden normen (vaak formele normen) uitgedrukt in het recht 
• Normen bieden houvast en zorgen ervoor dat gedrag voorspelbaar wordt, ze worden overgebracht via socialisatie 

Normen

Waarden

Gehoorzaamheid

Eerlijkheid

Rechtvaardigheid

Behulpzaamheid

Gelijkheid

Vinger opsteken 

Stoppen bij stoplicht

Plaats afstaan aan zwangere vrouw

Niet roken op de trein

Geen illegale drugs op de openbare weg gebruiken