HV3 SL H2.4 De overheid als inkomensverdeler

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2.4 De overheid als inkomensverdeler

Lesbrief De Samenleving 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met het begrip overdrachtsinkomen en hierbij 3 voorbeelden noemen. 
• Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met vergrijzing en wat het financiële gevolg is van vergrijzing. 
• Je kunt het verschil uitleggen tussen het omslagstelsel en het kapitaaldekkingsstelsel en bij beide 1 voorbeeld noemen 

Lezen

1e alinea van paragraaf 2.4.1 op blz. 19

Na het lezen geef je in LessonUp antwoord op:

• Leg uit wat bedoeld wordt met een inkomensoverdracht en noem twee voorbeelden
• Benoem twee bronnen waaruit inkomensoverdrachten worden betaald. 

Lees 1e alinea van paragraaf 2.4.1 op bladzijde 19.
1. Leg uit wat bedoeld wordt met een inkomensoverdracht en noem
twee voorbeelden

2. Benoem twee bronnen waaruit inkomensoverdrachten worden betaald.

Inkomensoverdracht 

• Inkomen waar geen tegenprestatie tegenover staat

• bijstandsuitkeringen, AOW, ANW
• worden betaald uit belastinginkomsten en premies sociale verzekeringen.  

AOW = Algemene ouderdomswet 

ANW = Algemene nabestaandenwet 

Kijkvragen 

• Benoem uit welke twee delen het inkomen voor de meeste mensen bestaat zodra zij gestopt zijn met werken 
• Leg uit wat wordt bedoeld met vergrijzing en voor welk financieel probleem vergrijzing zorgt. 
• Leg  uit wat wordt bedoeld met het omslagstelsel en geeft 1 voorbeeld. 
• Leg uit wat wordt bedoeld met het kapitaaldekkingsstelsel en geef 1 voorbeeld. 

Benoem uit welke twee delen het inkomen voor de meeste mensen bestaat zodra zij gestopt zijn met werken

Leg uit wat wordt bedoeld met vergrijzing en voor welk financieel probleem vergrijzing zorgt.

Leg uit wat wordt bedoeld met het omslagstelsel en geeft 1 voorbeeld.

Leg uit wat wordt bedoeld met het kapitaaldekkingsstelsel en geef 1 voorbeeld.

Inkomen

Salaris 

AOW

Pensioen

100%

70%

= doel

Tot AOW-leeftijd

Vanaf AOW-leeftijd

kapitaaldekkingsstelsel

omslagstelsel

Omslagstelsel

Een omslagstelsel is een stelsel waarbij de uitkeringen betaald worden door de benodigde premies (voor de uitkeringen) in een bepaald jaar te laten betalen door de werkenden van dat moment.

Als er in 2023 € 10 miljoen nodig is voor het betalen van de AOW-uitkeringen, moeten diegenen die in 2023 werken samen € 10 miljoen premie betalen.

Wanneer, bijvoorbeeld door vergrijzing, het aantal mensen met een uitkering snel stijgt en het aantal werkenden niet ontstaat er een probleem: werkenden moeten steeds meer premie afdragen.

Omslagstelsel -effect vergrijzing

€ ....................................

....................................

.................................... %

Stappenplan

1. bereken totaal uitkeringen

2. bereken totaal inkomen werkenden

3. premiedruk = totaal uitkeringen / totaal inkomen werkenden x 100% 

Omslagstelsel -effect vergrijzing

Stappenplan

1. bereken totaal uitkeringen

2. bereken totaal inkomen werkenden

3. premiedruk = totaal uitkeringen / totaal inkomen werkenden x 100% 

Kapitaaldekkingsstelsel

Een kapitaaldekkingsstelsel is een stelsel waarbij de werkenden premie betalen aan een particuliere verzekeringsmaatschappij of een pensioenfonds.

Deze instellingen beleggen het geld, zodat na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd de uitkeringen betaald kunnen worden uit de beleggingsopbrengsten.

Je spaart dus eigenlijk zelf voor je pensioen.

Welke vraag heb je over pensioen, aow,
vergrijzing of het omslag-/
kapitaaldekkingsstelsel?

Maak opdrachten 2.10 t/m 2.16

Extra

Kijk de video voor extra informatie over de gevolgen van vergrijzing voor bedrijven en de mogelijke kansen. 

Wat heb je vandaag geleerd?