H6.4

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom

2 MAVO/HAVO

Hoofdstuk 6

De overheid

De centrale overheid

Het Rijk wordt ook wel 'de centrale overheid genoemd'

De ministers besturen het Rijk. Zij maken plannen en wetten die door de 2e kamer goedgekeurd moeten worden. De 2e kamer controleert zo de ministers. 

Belastingen

Een belasting is een verplichte bijdrage die burgers en bedrijven aan de overheid betalen.

• Inkomsten belasting
• Loonbelasintg
• btw
• Winstbelasting

Btw = Belasting toegevoegde waarde

Het is een belasting die de winkelier moet optellen bij de verkoopprijs

Subsidie

Een financiële bijdrage van de overheid om mensen en bedrijven te stimuleren

Accijns

Een extra verbruiksbelasting op alchohol, brandstof en tabak

Niet-belasting inkomsten van de overheid

- Mede-eigenaar van de NS, Schiphol en Nederlandse loterij

- Verkoop van aardgas

- Verkeersboetes

Rijksbegroting en miljoenennota

De rijksbegroting is een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven vor het komend jaar. 

De miljoenennota is een toelichting op de rijksbegroting door de minister van Financiën. Deze toelichting is op Prinsjesdag op de derde dinsdag van september

Wat was nou ook al weer een begroting?

Inkomsten	Uitgaven
Inkomen uit arbeid (bijv. salaris) Inkomen uit winst Overdrachtsinkomen (bijv. zakgeld of een uitkering)	Huishoudelijke uitgaven (bijv. eten, kapper) Vaste lasten (bijv. huur, abonnementen) Incidentele uitgaven (bijv. vakantie, meubels)

Rijksbegroting 2023

Begrotingstekort

Als de overheid meer uitgaven dan inkomsten verwacht, heeft ze een begrotingstekort.

Tegenovergestelde is een 

begrotingsoverschot. 

Wat kan ik doen bij een tekort of overschot?

Begrotingstekort = uitgaven > inkomsten

Geld lenen

Bezuinigen

Belastingen verhogen

Begrotingsoverschot = inkomsten > uitgaven

Schuld aflossen

Meer uitgeven

Begrotingstekort & -overschot

• Begrotingstekort = uitgaven > inkomsten
• Geld lenen
• Bezuinigen
• Belastingen verhogen
• Begrotingsoverschot = inkomsten > uitgaven
• Schuld aflossen
• Meer uitgeven

Aan de slag!

Maken paragraaf 6.4 op bladzijde 170.

Klaar? Nakijken

Einde van de les bespreken we enkele opgaven