B3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

welkom neem je boek blz. 90 voor

Herhaling vorige les B2

De vrouw

Thema 2 Voortplanting en seksualiteit

B1 Voortplantingsstelsel van een man

B2 Voortplantingsstelsel van een vrouw

B3 Veranderingen in de puberteit

B4 Bevruchting en zwangerschap

B5 Geboorte

B6 Veilig vrijen

B7 Seksualiteit 

B8 Erfelijkheidsonderzoek

10 minuten stil lezen B3

Lees de theorie op blz. 90 t/m 93

Klaar? Begin met het invullen van de samenvatting op blz. 95

B3 Veranderingen in de puberteit

- Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire geslachtskenmerken zijn en daarbij voorbeelden noemen.

 - Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven.

Geslachtskenmerken: primair en secundair

Primaire geslachtskenmerken:

Aanwezig bij de geboorte:

Meisje: schaamlippen, vagina

Jongen: penis, balzak

Secundaire geslachtskenmerken:

Ontstaan in de puberteit onder 

invloed van hormonen uit de hypofyse, 

de teelballen en de eierstokken

Secundaire geslachtskenmerken

Vrouw	Man
Rijping eicellen Menstruatie Borsten Verbreding bekken Onderhuids vet Groeispurt Oksel-, been-, schaamhaar Meer talg- en zweetklieren	Groei penis Aanmaak zaadcellen Stemverlaging Gezichtshaar en lichaamshaar Meer spierweefsel Groeispurt Oksel-, been-, schaamhaar Meer talg- en zweetklieren

Intersekse

Personen bij wie het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft of kenmerken ontbreken noemen we Intersekse.

Soms is dit uitwendig (vergrote clitoris/geen penis)

soms inwendig. (Geen zaadcellen produceren/ geen baarmoeder)

Hormonen

De hypofyse.

Deze maakt verschillende hormonen:

* Groeihormonen

* Hormonen die je geslachtsklieren beïnvloeden

Eierstokken:

* Maken vrouwelijk geslachtshormoon - Oestrogeen

Teelballen:

* Maken mannelijk geslachtshormoon - Testosteron

ontstaan secundaire geslachtskenmerken vrouw:

• groei borsten
• groei schaamhaar
• ongesteld
  

hypofyse

geeft startsein 

maakt hypofyse-hormonen

teelballen

geslachtsorgaan man reageert op hypofysehormonen en 

maken testosteron

eierstokken

geslachtsorgaan vrouw reageert op hypofysehormonen en maken oestrogeen

ontstaan secundaire geslachtskenmerken man:

• penisgroei
• baardgroei
• lage stem etc...
  

Ontwikkeling geslachtsorganen

De ontwikkeling van de geslachtsorganen begint in de 6de week van de zwangerschap. 

In het begin zijn de organen gelijk.

Hormonen sturen de ontwikkeling aan. Welke hormonen en gemaakt worden, hangt af van de geslachtschromosomen van de baby. 

Samenvattingsopdracht 4

Vul de samenvatting in op blz. 95

Over 5 minuten gaan we nakijken

Klaar? Begin met de online opdrachten

Ovulatie

Elke 4 weken rijpt er in 1 van de eierstokken een follikel. 

Deze vult zich met vocht en knapt uiteindelijk open. 

De eicel komt hierbij vrij en komt in de eileider terecht. 

We noemen dit de eisprong of ovulatie.

Rijping follikel en ovulatie

Menstruatiecyclus 

Menstruatiecyclus

menstruatiecyclus

Oefenen

Voornemen blz. 90-93 (boek)

Maken opdr. 1 t/m 9 van 2.3 Verandering in de puberteit (laptop)

Opdr. 4 maak je in je boek

Eerste 5 minuten stil

Daarna mag je op fluisterniveau overleggen

Klaar met de opdrachten? Maak de test jezelf van 2.3