Normen en Waarden

• Burgerschap
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 4

Doelen

• De student kan aan het einde van de les de begrippen normen en waarden in eigen woorden uitleggen.
• De student kan aan het einde van de les professionele eigenschappen bij zichzelf herkennen.

Casus

Lees de casus

Janice is een nieuwe stagiaire op een dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking. Vandaag ontmoet ze voor het eerst haar stagebegeleider Willem. Willem staat bij de deur om haar een warm welkom te heten. Enthousiast steekt hij zijn hand naar haar uit. Janice fronst, kijkt naar beneden en loopt direct door naar de teamkamer. Willem staat met zijn nog uitgestoken hand in de deuropening. Vol verbazing kijkt hij Janice na terwijl ze de teamkamer inloopt. 

Opdracht casus

• Bespreek in tweetallen wat je van het gedrag van Janice vindt en waarom.
• Schrijf dit op
• We bespreken het na met de groep.

Waarden

Een waarde is iets dat belangrijk is, iets van ‘waarde’. Iets dat je wenselijk vindt, iets wat je na wilt streven. Een waarde is meestal één enkel woord, bijvoorbeeld: eerlijkheid, hulpvaardigheid, vriendelijkheid enz.

Waarden kun je omschrijven als de idealen of overtuigingen van een groep mensen. Zaken die belangrijk worden gevonden en het nastreven waardig zijn. Vanuit waarden ontstaan gedragsregels (normen). Vandaar dat deze twee woorden zo vaak samen worden gebruikt.

Normen

Als je de waarde nastreeft dan gedraag je je op een bepaalde manier. Dat noemen we dan de norm, bijvoorbeeld: 

Waarde = eerlijkheid -> Norm = niet liegen

Waarde = hulpvaardigheid -> Norm = anderen helpen

Waarde = vriendelijkheid -> Norm = aardig zijn

Een norm is een gedragsregel

Er kunnen meerdere normen (gedragsregels) worden toegeschreven aan een bepaalde waarde.  

Voorbeeld beleefdheid -> 

1 . Als iemand je helpt met iets, bedank je die persoon. 

2. Als er oudere mensen in de trein instappen sta je voor diegene op. Enzovoort

Opdracht

• Op het bord komen telkens twee normen te staan.
  
• Schrijf op welke jij het belangrijkst vindt.

Je moet rationele

 beslissingen nemen.

Je mag je door 

gevoel laten leiden.

Je moet steeds naar verbetering streven.

Je mag het

 kalm aan doen.

Je moet je aan 

de regels houden.

Je mag van de groepsnormen afwijken.

Je moet het belang van de groep voor je eigen belangen zetten.

Je mag voor
jezelf opkomen.

Je moet open
staan voor andersdenkenden.

Je moet een meerderheidsbesluit accepteren en uitvoeren.

Je moet je
van anderen onderscheiden.

Je moet anderen betrekken bij beslissingen.

Alles moet bespreekbaar zijn.

Je mag 

niet roddelen.

Op het bord komt een lijst met waarden te staan.
Kies de 3 waarden die jij het belangrijkst vindt.

Bespreek waarom deze waarde belangrijk zijn voor de studenten en welke normen hieraan verbonden zijn. Wat nemen zij hiervan mee naar de praktijk? 

Tekstaandacht - behulpzaamheid - betrouwbaarheid bescheidenheid - betrokkenheid - plezier dankbaarheid - discipline - eerlijkheid - respect

duidelijkheid - eenvoud - eigenheid - flexibiliteit geduld - gehoorzaamheid - gelijkwaardigheid humor - veiligheid - liefde - loyaliteit - loslaten onafhankelijkheid - orginaliteit - openheid optimisme - rationaliteit - rechtvaardigheid toewijding - tolerantie - vertrouwen - zorgzaam verantwoordelijkheid - zelfstandigheid

Wat zijn waarden?

1. Wat JIJ belangrijk vindt in het leven
2. Hetzelfde als normen
3. Regels die de wet bepaalt
4. Wat anderen belangrijk vinden

Waarden zijn cultuur- en persoonsafhankelijk 

Wat zijn normen?

1. Gezondheid
2. Waarden
3. Alles in de maatschappij
4. Geschreven en ongeschreven regels

Geef studenten 1 minuut de tijd om het begrip te lezen. Geef aan dat je hierna willekeurig studenten gaat vragen om voorbeelden en het begrip in eigen woorden uit te leggen. 

Welke professionele eigenschappen herken je bij jezelf? Benoem er 3.

Opdracht

Ga zelf op zoek naar waarden die jij belangrijk vindt.

Verwerk deze in een wordle

Wat heb je geleerd?

Lesdoelen:

De student kan aan het einde van de les de begrippen normen en waarden in eigen woorden uitleggen.

De student kan aan het einde van de les professionele eigenschappen bij zichzelf herkennen.

Beschrijf 1 tip en 1 top.