Les 6 & 7 - 1.4 Schrijven - een uiteenzetting: schrijfplan, citeren, bronvermelding DITM

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

We beginnen altijd met lezen

Lesprogramma les 6 en 7

• huiswerk bespreken:1.3 Lezen, opdracht 13 t/m 16.  1.4 Schrijven, opdracht 2 t/m 4
• uitleg informatieve tekst en tekststructuren, inleiding, schrijfplan, citeren parafraseren en bronvermelding
• informatie verzamelen in groepjes en bronnen vermelden
• les 7: opdracht 8: 

schrijfplan invullen

De uiteenzetting - inleiding 

Inleiding: aandacht trekken en onderwerp introduceren

• Ten eerste trek je de aandacht door gebruik te maken van...:

1. ...iets uit de actualiteit
2. ...iets uit de geschiedenis
3. ...een voorbeeld/anekdote
4. ...iets wat voor de lezer van persoonlijk belang is
   

• Ten tweede introduceer je het onderwerp door...:

1.  het verschijnsel te beschrijven
2.  te beschrijven wat wordt beoordeeld
3.  het probleem te beschrijven

De uiteenzetting - kern (middenstuk)

Voor deze opdracht werk je in het middenstuk drie deelonderwerpen uit. De opbouw van deze alinea's kun je als volgt aanpakken:

1. Start met een structurerende zin/kernzin; wat is het deelonderwerp dat je gaat bespreken?
2. Geef daarna een korte uitleg bij het deelonderwerp
3. Sluit af met het geven van een  voorbeeld of een aantal voorbeelden
   

De uiteenzetting - slot 

Je formuleert in het slot de hoofdgedachte. In deze zin geef je een samenvatting/conclusie van wat je hebt besproken. Dat kun je doen door:

• de belangrijkste/meest waarschijnlijke verklaring te noemen
• een conclusie te geven
• de mogelijke oplossing(en) te geven

- Om dit aan te kondigen kun je gebruikmaken van signaalwoorden, zoals: daarom, kortom, al met al, dus.

- De tekst sluit je als dat mogelijk is af met een krachtige zin: een uitsmijter.

Tekststructuren

Voor de uiteenzetting gebruiken we de volgende tekststructuren:

• de verklaringsstructuur
• de voor- en nadelenstructuur
• de probleem- oplossingsstructuur

Bronnen en bronvermelding

Bronnen:
Een deskundige, betrouwbare bron
maakt je tekst geloofwaardiger.

Nederlands

American Psychological Association (APA) wordt het meest gebruikt als manier van noteren.

Dit zijn richtlijnen die helpen om bronnen gemakkelijk terug te vinden.

Nederlands

Het doel van een literatuurvermelding is: 

• de vindbaarheid: je geeft aan waar de informatie kan worden teruggevonden
  
• de controleerbaarheid: je geeft de mogelijkheid tot verificatie
  
• de bescheidenheid: je geeft de ander de eer die hem of haar toekomt

Als je op zoek gaat naar informatie voor het onderwerp van jouw schriftelijke communicatie dan moet je er rekening mee houden dat je de inhoud van de bronnen niet zomaar

mag gebruiken in je eigen werk.

Je moet je houden aan de regels voor het gebruiken van bronnen anders pleeg je plagiaat. De twee belangrijkste regels leggen we nu uit!

Gebruik van bronnen

Refereren in de tekst (verkorte APA)

[…] Naast de negatieve impact op het klimaat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat een dieet bestaande uit veel dierlijke eiwitten nog meer nadelen heeft. Zo is er veel land en water nodig voor het produceren van dierlijke producten (Aiking, 2014) en wordt hierbij veel stikstof uitgestoten (Oenema & Tamminga, 2005). […]

Regel 1: Geef altijd aan wélke informatie uit welke bron voortkomt. Dit noem je refereren. 

Refereren in de literatuurlijst (APA)

Aiking, H. (2014). Protein production: planet, profit, plus people? The American Journal of Clinical Nutrition, 100 (suppl_1), 483S-489S. https://doi.org/10.3945/ajcn.113.071209

Oenema, O., & Tamminga, S. (2005). Nitrogen in global animal production and management options for improving nitrogen use efficiency. Science in China - Series C: Life Sciences, 48, 871–887. https://doi.org/10.1007/BF03187126

Zelfs als je netjes je bron vermeldt, kun je nog steeds plagiaat plegen. Je mag nooit zomaar een stuk tekst uit een bron kopiëren naar je eigen werk. Je moet jouw tekst altijd in eigen woorden weergeven ook al gebruik je de inhoud van een bron. Er zijn verschillende manieren om dit te doen. 

Regel 2: Geef de informatie uit een bron altijd

in eigen woorden weer. Dit noem je parafraseren.

Maak tijdens het lezen van je bron in eigen woorden notities. Deze notities kun je vervolgens tijdens het schrijven van je tekst gebruiken om de inhoud van je bron te verwoorden.

Schets een eenvoudig diagram waarin je de hoofdzaken van een bron weergeeft, zodat je deze informatie daarna in eigen woorden op papier kunt zetten.

• nepnieuws
• verengelsing van het onderwijs
• taalverandering
• invloed technologie op taal

Kies een onderwerp; dit wordt het onderwerp voor je toets

 Ga op zoek naar zes goede bronnen die je kunt gebruiken voor je tekst. Overleg met elkaar welke bronnen bruikbaar zijn. Zoek samen zo veel mogelijk feitelijke bronnen, bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek.

Noteer je bronnen volgens de APA-notatie.

Maak groepjes van max. drie leerlingen die hetzelfde onderwerp hebben.

Bedenk welke informatiebronnen je definitief gaat gebruiken voor je uiteenzetting. Neem de bronnen die je gaat gebruiken ter ondersteuning geprint mee naar de les.

Voor de volgende keer:

We beginnen altijd met lezen

één auteur	• Verheijen (2018) noemt mogelijke oorzaken. • In Is Textese a Threat to Traditional Literacy (Verheijen, 2018)… • In het onderzoek (Verheijen, 2018)…
meer auteurs	• Verheijen en Coppens (2018) noemen mogelijke oorzaken. • In Is Textese a Threat to Traditional Literacy (Verheijen & Coppens, 2018)… • In het onderzoek (Verheijen & Coppens, 2018)…
geen/onbekend auteur	• Het CBS (2021) geeft aan dat… • In Meer wo-studenten verhuisd naar universiteitssteden (CBS, 2021)… • In het onderzoek (CBS, 2021)…

Schrijfplan

• Maak voor je gaat schrijven een schrijfplan; schrijven is makkelijker als je al hebt nagedacht over de structuur en de inhoud.
  
• Schrijf wat in je tekst moet komen op in kernwoorden.
• Schrijf eerst het onderwerp, het tekstdoel, tekstpubliek en de tekststructuur op.
• Nu kies je een tekststructuur die goed bij je onderwerp past en ook die schrijf je op.

Nederlands

• Citeren
• Parafraseren

Nederlands

"Een citaat wordt altijd tussen “dubbele aanhalingstekens”

geplaatst. Het citaat wordt gevolgd door een verwijzing tussen (haakjes) waarin achtereenvolgens achternaam auteur(s), jaartal en paginanummer(s) vermeld worden. Bij bronnen zonder paginanummers, zoals een website, worden geen paginanummers genoemd. 

Nederlands

Parafraseren:

Het is niet altijd duidelijk wat een parafrase is, daarom het liefst aan het begin de bron noemen.

Volgens De Kleyn(2019) kun je het beste aan het begin van een stukje aangeven wat de bron is.

de AUB-structuur

De opbouw van een argument gaat als volgt:

A: noem het argument/kernzin

U: geef uitleg (toelichting) 

B: geef een goed voorbeeld, bijvoorbeeld

Bespreek met elkaar de bronnen die jullie gevonden hebben, welke informatie je daaruit kunt gebruiken en bepaal voor jezelf welke twee of drie deelonderwerpen je definitief

gaat gebruiken in je uiteenzetting. 

In je groepje:

Vul voor jezelf het schrijfplan in dat in je boek staat op p.44. Vul per alinea in steekwoorden in wat je gaat schrijven. 

Het schrijfplan neem je mee naar de toets:

• 3T dinsdag 26 september
• 3E donderdag 21 september

Op de toets kun je je schrijfplan gebruiken om je uiteenzetting op je laptop te schrijven.

Schrijfplan

Aan de slag

Opdracht 8

Vul het schrijfplan zorgvuldig in en gebruik kernwoorden (geen volledige zinnen)

Huiswerk: een opgeladen chromebook meenemen en je ingevulde schrijfplan (TOETS!)