Rechtsstaat les 1

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

DE RECHTSSTAAT

- Wat houdt dat in?

- Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?

Les kan nog beter. 5 kenmerken aantek maken is goed.

V for vendetta geeft te weinig info in teveel tijd, beter fragment van leven zonder rechtsstaat?

Uitleg GS vd rechtstaat kan duidelijker (voor mezelf beter op papier zetten, paar punten/ontwikkelingen)

Wat is een Rechtsstaat?

- waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen  machtsmisbruik en willekeur de overheid.

Een staat

Een staat is een land met een eigen onafhankelijk bestuur, en met een hiërarchische, politieke organisatie die gezag uitoefent over de plaatselijke bevolking.

Kan het ook anders?

Ja, absolute monarchie, dictatuur.

Sinds wanneer is NL een rechtsstaat?

Proces:

Voor 18e eeuw: absolute monarchie

--> willekeur & uitbuiting

18e eeuw:

 opkomst burgerij, nieuwe kennis, rede en vrijheid belangrijker

vrijheid <> macht?

idee: sociaal contract --> afspraken tussen burgers en staat

Staat als scheidsrechter, als baas en als knecht

Invloed Franse revolutie (1789)

Franse republiek & Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger (vrijheid van meningsuiting etc.)

19e eeuw: 

1848: NL Grondwet --> Koning minder macht, vrijheid v. meningsuiting, (cencus)kiesrecht.

NL 1848 - nu

Nachtwakersstaat

va. 1900: meer gelijkheid, algemeen kiesrecht, overheid neemt meer taken op zich --> meer wetten! --> Verzorgingsstaat

5 beginselen van een rechtsstaat:

1. Grondwet – Hierin staan de belangrijkste wetten en grondrechten. 

2. Legaliteitsbeginsel – Je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet staat. 

3. Burgers hebben gelijke rechten – Iedereen is gelijk volgens de wet. 

4. Machtenscheiding – Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht zijn gescheiden 

5. Onafhankelijke rechtspraak – De rechter is onafhankelijk

Stel je voor...

Tijdens het kijken:

- Welke verschillen zie je met de NL rechtsstaat?

- welke actuele situatie herken je?

- Is er hier sprake van een rechtsstaat? Waarom wel/niet?

Weekopdracht

Kijk het volgende stuk van 'Zondag met Lubach' https://www.youtube.com/watch?v=7izfKIItM-E (afl. 22 november, Polen & Hongarije) 

Beantwoord de volgende vragen: 

- Leg kort uit over welk probleem het in het fragment gaat. 

- Welke kenmerken van de rechtsstaat (zoals genoemd in de les) komen volgens Lubach in de knel? 

- Waarom is het raar dat Geert Wilders de Hongaarse president Orbàn als voorbeeld ziet?

Les 2

Toepassing. 

Hoe gaat het eraan toe in verschillende landen met verschillende bestuursvormen en politieke systemen?

Rolverdeling

1 Voorzitter/opzoeker

1/2 Woordvoerders

1 Schrijver

Opdracht: 10 + 5 min

Beantwoord de vragen op de volgende slide voor jouw land.

Gebruik de info uit de beschrijving.

Zorg dat je per vraag kort & krachtig kan uitleggen wat jouw regering zou doen & waarom (gebruik de theorie)

Situaties :

Leg per situatie uit wat jouw regering zou doen & waarom:

1. Er is een krant die zeer kritisch schrijft over het werk van jullie regering.

2. Er is een kleine minderheid in het land die een andere levensbeschouwing heeft dan de meerderheid. Deze groep eist het recht om eigen scholen op te richten.

3. Iemand beledigt het staatshoofd. De regering vindt dat niet goed.

4. Een organisatie die zich inzet voor de rechten van homo’s wil een demonstratie houden in het centrum van de hoofdstad.

5. De regering denkt erover een dam aan te leggen waardoor een stuwmeer zal ontstaan. Op die manier kan elektriciteit voor het hele land worden opgewekt. Nadeel is wel dat er 100.000 mensen zullen moeten verhuizen.

Evaluatievragen

1. Zoek 1 echte situatie over dit onderwerp in jouw land. Leg uit wat dit te maken heeft met de informatie uit de beschrijving.

2. Noem een voordeel en een nadeel van de bestuursvorm van jouw land.

1. Er is een krant die zeer kritisch schrijft over het werk van jullie regering.

2. Er is een kleine minderheid in het land die een andere levensbeschouwing heeft dan de meerderheid. Deze groep eist het recht om eigen scholen op te richten.

3. Iemand beledigt het staatshoofd. De regering vindt dat niet goed.

4. De regering denkt erover een dam aan te leggen waardoor een stuwmeer zal ontstaan. Op die manier kan elektriciteit voor het hele land worden