5.2 Planten groeien (2 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Celmembraan plant

Cytoplasma plant

Celkern plant

Vacuole

Bladgroenkorrel

Celwand

Celmembraan dier

Cytoplasma dier

Celkern dier

Leerdoelen 5.2

• Je kunt de onderdelen van een zaadje benoemen en aanwijzen in een plaatje.
• Je kunt beschrijven hoe een plant uit een zaadje komt (ontkiemen).
• Je kunt beschrijven hoe een jong plantje verder groeit.
• Je kunt de onderdelen van een tak benoemen en aanwijzen in een plaatje.
• Je kunt uitleggen hoe een boom in de lengte en in de dikte groeit.
• Je kunt uitleggen hoe een wortel naar beneden groeit. 

Welkom HA1A!

5 min. ''hoe zit je erbij?''

5 min. herhaling 

5 min. korte uitleg par. 5.2

5 min. uitleg par 5.2 vwo

+/- 15 min. werken aan opdrachten pat. 5.2

5 min. afsluiten -> bespreken opdr. 12c en 14c

Hoe zit je erbij?

😒🙁😐🙂😃

Ontkiemen

• Nadat planten hebben gebloeid, veranderen de bloemen in vruchten. 
• In de vrucht zitten de zaden.
• De zaden bestaan uit 2 zaadlobben. Daartussen zit de kiem. Om de 2 zaadlobben zit een zaadhuid.

Levenscyclus van een plant

De ontwikkeling van een plant: 

1. Zaad ontkiemt

2. Plant groeit uit en krijgt bloemen

3. Uit de bloemen ontstaan vruchten en zaden

4. De zaden worden verspreid en de cyclus begint opnieuw  

1

Een bruine boon is een zaad

2

Het zaadje neemt water op via het poortje. Het zaadje zwelt op en de zaadhuid breekt open.

3

Het worteltje komt naar buiten.

4

Het worteltje groeit de bodem in en de zaadlobben komen boven de grond.

5

Het kiemplantje groeit en gebruikt hierbij voedingsstoffen uit de zaadlobben.

6

Het kiemplantje wordt groter en krijgt meer bladeren.

7

Er is een volwassen bonenplant ontstaan.

8

Aan de bonenplant ontstaan bloemen. Uit de bloemen ontstaan peulvruchten, met zaden. 

9

De bonen uit de peulvrucht zijn de zaden.

Ontkiemen

Zolang zaden droog blijven, gebeurt er niets. Pas als er vocht bij komt groeit er een nieuw plantje uit de boon.  Dat heet ontkiemen. 

1. De zaadhuid water op
2. Daardoor zwellen de zaadlobben op en knapt de zaadhuid open
3. Het worteltje komt naar buiten
4. De stengel en de blaadjes volgen

Celdeling en celgroei

1. Door celdeling ontstaan uit 1 cel, 2 dochtercellen

2. Die dochtercellen doen aan celgroei. 

3. Door celgroei is er ook lengtegroei in de wortels en stengels. 

dit is een

Een boon, een zaad.

Uit het zaadbeginsel is dit zaad ontstaan.

1

'donker puntje'

Het poortje

Hierdoor kan het zaad water (vocht) opnemen. 

2

2 zaadlobben. Een zaad kan ook 1 zaadlob bevatten.

Bevatten zetmeel, het reservevoedsel.

Bij de kieming van het zaad, groeit de kiem uit tot een kiemplantje.

Het zetmeel levert daarvoor de energie.

3

buitenste laag

Zaadhuid

Beschermt het binnenste deel van het zaad

4

Navel

Hier zat de boon vast in de peulvrucht

5

Zaadlob met de kiem

6

De kiem

Deze ontstaat uit de bevruchte eicel en groeit uit tot het kiemplantje

7

BOON: Leer de onderdelen en de functies.

Het ontkiemen van een bruine boon

Lengtegroei bij bomen

eindknop: hieruit groeit een nieuw stuk tak

zijknop: hieruit groeien nieuwe zijtakken

knopschubben: beschermen de knop tegen kou en insecten

ringlitteken: plek waar een knop zat en de tak is uitgelopen

Diktegroei bij bomen

De stam en takken worden elk jaar dikker. 

In het groeilaagje vormen zich elk jaar nieuwe houtcellen

Lichte hout: voorjaar/lente

Donkere hout: zomer

Jaarring: lichte + donkere ring

Wortelgroei (vwo)

- Een wortel kan zwaartekracht waarnemen door zetmeelkorrels in de groeipunt.

- Zetmeelkorrels zakken richting de zwaartekracht. 

- Ook in wortels die horizontaal liggen. 

Groei van de stengel (vwo)

Stengel reageert op zonlicht

- Genoeg licht -> normale groei

- Te weinig licht -> extra veel groei door de opname van extra water 

- Hierdoor buigt de stengel omhoog en groeit richting het licht. 

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.2

Maken: opdracht 2 t/m 18

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Sleep de namen van de onderdelen van de bruine boon naar de juiste plekken.

Zaadhuid

Zaadlob

Poortje

Navel

Wat komt er als eerst uit het zaadje bij ontkieming?

1. stengel
2. wortel
3. bladeren

Sleep de stappen van de ontkieming in de juiste volgorde.

1

2

3

4

De zaadhuid neemt water op

De zaadlobben zwellen op en de zaadhuid knapt open

Het worteltje komt naar buiten

De stengel en blaadjes komen uit

Leerdoelen 5.2

• Je kunt de onderdelen van een zaadje benoemen en aanwijzen in een plaatje.
• Je kunt beschrijven hoe een plant uit een zaadje komt (ontkiemen).
• Je kunt beschrijven hoe een jong plantje verder groeit.
• Je kunt de onderdelen van een tak benoemen en aanwijzen in een plaatje.
• Je kunt uitleggen hoe een boom in de lengte en in de dikte groeit.
• Je kunt uitleggen hoe een wortel naar beneden groeit. 

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.2

Maken: opdracht 

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

een jaarring bestaat uit een

1. lichte en een donkere ring
2. 2 lichte ringen
3. 1 lichte of een donkere ring
4. 2 donkere ringen

In een boom is één jaarring veel breder dan de andere jaarringen. Wat kan daarvan de oorzaak zijn?

1. Dat kan komen, doordat de boom in dat jaar te lijden had van een rupsenplaag.
2. Dat kan komen, doordat de winter van dat jaar erg koud was.
3. Dat kan komen, doordat de zomer dat jaar erg droog was.
4. Dat kan komen, doordat het voorjaar van dat jaar heel vochtig en warm was.