Basisstof 3 HAVO

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning

Herhaling basisstof 1 en 2

Uitleg basisstof 3

Tijd voor huiswerk

Het genotype van een organisme komt tot stand op het moment van de bevruchting.

1. juist
2. onjuist

Bij sommige baby’s die geboren zijn met donker haar, wordt het haar na enkele maanden lichter. Tijdens de puberteit wordt het haar dan weer donkerder.

De kleur van het haar vlak na de geboorte wordt beïnvloed door geslachtshormonen van de moeder. Na een tijdje zijn die uit het bloed van de baby verdwenen. In de puberteit neemt de productie van geslachtshormonen bij het kind toe.

Verandert door de werking van de geslachtshormonen het fenotype voor haarkleur? En verandert het genotype erdoor?

1. alleen het fenotype verandert
2. Alleen het genotype verandert
3. zowel het genotype als het fenotype verandert

In welke cellen komen de chromosomen enkelvoudig voor?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen

In de afbeelding zie je de Maleisische tapir. De vorming van geslachtscellen verloopt op dezelfde wijze als bij de mens, alleen heeft de tapir 52 chromosomen in een lichaamscel.
Hoeveel chromosomen bevat een zaadcel van de Maleisische tapir?

1. 104
2. 52
3. 26
4. 13

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.
• Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Elke lichaamscel bevat bijna twee meter DNA. Het DNA in één cel is opgebouwd uit ongeveer drie miljard basen: de bouwstenen van het DNA.

Bouw van DNA

Welk basenpaar zit altijd samen met de base T?

1. G
2. C
3. T
4. A

Welk basenpaar zit altijd samen met de base C?

1. T
2. C
3. A
4. G

Welke woorden kan je maken met de letters O, R, S, T?

Van organisme tot base

Genen en eiwitten

Een gen is de informatie voor één erfelijke eigenschap

De genen van een genenpaar bepalen samen een erfelijke eigenschap. 

De kleur, vorm en werking van je lichaam wordt vooral geregeld door eiwitten. 

Allelen

• Chromosomenpaar
• Gen-variant
• De een kan sterker zijn bijv. in het geval van oogkleur

Homozygoot/heterozygoot

Mutatie

• Mutatie - verandering in het genotype
• Meestal geen gevolgen
• Actueel - coronavirus

Mutant

Organisme waarbij een mutatie zichtbaar is in het fenotype is een mutant.

voorbeeld Albino (albinisme) = gebrek aan melanine (pigment). rode ogen en bleke huid. 

In welk type cel zijn bij een mutatie de gevolgen het grootst?

1. Bij een mutatie in bloedcellen
2. Bij een mutatie in geslachtscellen
3. Bij een mutatie in huidcellen

Mutagene invloeden

Mutagene invloeden vergroten de kans op mutaties.
Welke mutagene invloed vergroot de kans op huidkanker?

1. Roken
2. Asbest
3. Zonnebaden

Wanneer spreken we van een mutatie?

Omschrijf in je eigen woorden wat genen en allelen zijn.

Huiswerk

Lezen en leren basisstof 3

Formatieve toets

Maken opdracht 1-9 van basisstof 3