Geschiedenis 6 - Hoofdstuk 6: WO II

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Geschiedenis in 't 6e jaar

F. Gevaert

Hoofdstuk 6:
WO II (1939-1945)

1. De aanloop naar WO II

Zie bundel met tijdslijn bij documentaire 

(zie volgende slide)

onderwijs.hetarchief.be

2. Hitler en het nazisme

Opdracht

Cursus p. 3: twee vragen 

Cursus p. 4-5: eigenschappen aanvullen

“De joodsche Sowjetbeulen. Geniepigheid, ontaarding en beestachtigheid staan op de tronie (= het gezicht) van dezen politieken commissaris te lezen.”

Sturmabteilung of SA

Schutztaffel of SS

Schutztaffel of SS (Waffen-SS)

Goebbels, minister van propaganda en volksvoorlichting

Göring, baas Luftwaffe

Heydrich, hoofd SD/Gestapo

Speer, architect

Eichmann, kampen

Opdracht p. 7-9 = examenvraag

1. Zoek in de bundel met de tijdlijn van de aanloop naar WO II naar                    4 redenen waarom Hitler en de nazi’s aan de macht konden komen. 
2. Zoek de vier redenen in het politiek klimaat, de economische situatie van Duitsland, de figuur van Hitler en de politieke beslissingen in 1933. De bronnen op pagina 8 kunnen je op weg zetten. 
3. Markeer ze en schrijf ze daarna in het schema op pagina 9. 
4. Dit is een examenvraag zoals je die zou kunnen krijgen in het hoger onderwijs: je krijgt de vraag, je hebt de cursus, maar je moet het antwoord zelf nog formuleren. 

3. Het derde rijk: 

Ein Volk, Eind Reich, Ein Führer

3.1. Hoe schakelde Hitler de parlementaire democratie 

in 1933 uit?

www.annefrank.org

Tijdlijn 1933: naar een dictatuur

Januari: Hitler wordt benoemd tot rijkskanselier. 

Februari: Opschorting van een heleboel rechten en vrijheden. 
Maart: Wet waardoor Hitler buiten het parlement om wetten mocht uitvaardigen. De wetgevende macht ligt nu dus bij de regering (= Hitler) en niet meer bij het parlement. 
Juli: ontbinding van alle politieke partijen, behalve de NSDAP           Duitsland is nu een éénpartijstaat, aan het hoofd: een alleenheerser
Augustus: De president sterft, dus Hitler geeft zichzelf de titel van 'Führer'

          Hitler is nu het staatshoofd, de partij- en regeringsleider en de opperbevelhebber van het leger! 

Adolf Hitler zwaait op 30 januari 1933 vanuit het venster van de rijkskanselarij in Berlijn naar een jubelende menigte. De mensen zijn gekomen om zijn benoeming tot rijkskanselier van Duitsland te vieren.

De Rijksdag brandt in februari 1933

Verkiezingsposter in november 1933. De tekst luidt 'Eén volk, één leider, één 'ja'. In deze onvrije verkiezingen zegt 93,5% van de bevolking 'ja' tegen het regeringsbeleid.

3.2. Hoe probeerden de nazi's de hele bevolking voor zich te winnen?

1) Propaganda = Goebbels

2) Terreur = De SS en de Gestapo 

1) Propaganda

Doel: 

a) Het regime en beleid verheerlijken. 

b) De indruk wekken dat de hele Duitse bevolking het naziregime steunt:

•  De publieke opinie manipuleren
•  Tegenstanders zwartmaken

1) Propaganda

Hoe? 

1) Gebruik van de technische mogelijkheden van de moderne tijd: film, massaspektakels, radio (de volksontvanger)

2) Nazistijl: eigen groet, vlag, parades, fakkeltochten, uniformen,...                             < gevoel van kameraadschap

3) Alle kunstuitingen worden gecontroleerd 

4) Simpele, duidelijke boodschappen in slogantaal

De 'Volksontvanger'

Aanhangers van Adolf Hitler begroeten hem tijdens een partijdag in Neurenberg (1929). Deze en andere foto's van Hitler kreeg je bij aankoop van sigaretten en werden in speciale verzamelalbums geplakt. Deze foto komt uit de serie Deutschland erwacht (Duitsland ontwaakt).

Studenten verbranden op 10 mei 1933 'on-Duitse' boeken op de Opernplatz in Berlijn. Ook in andere universiteitssteden gooiden studenten de boeken van schrijvers als Karl Marx, Sigmund Freud en Erich Maria Remarque in het vuur.

Leden van de Hitlerjugend brengen de Hitlergroet tijdens een bijeenkomst in 1933. De beweging groeide van 100.000 leden in januari 1933 tot 4 miljoen leden aan het eind van 1935. In december 1936 werd lidmaatschap verplicht gesteld voor de Duitse jeugd.

2) Terreur

- Door: politie, rechtbanken, gevangenissen, SS, Gestapo

- Op zoek naar raciale, politieke en sociale vijanden van het nazibewind

- Doel: het Duitse ras zuiveren

- Tegen wie? 

- Naar gevangenissen en concentratiekampen om heropgevoed te worden

3.3. Het dagelijks leven onder het nazibewind

Bron 1: Opgaven uit een schoolboek voor rekenen

“Het percentage noords-falisch bloed in het Duitse volk wordt geschat op 4/5 van de bevolking. Eén derde van deze bevolkingsgroep heeft blond haar. Hoeveel blonde mensen moeten er dan volgens deze schattingen zijn als het Duitse inwoneraantal 66 miljoen bedraagt?”

Bron 2: Tien Geboden voor het Kiezen van een Partner

Deze tips voor huiselijke harmonie stonden aan het begin van het ‘Handboek voor het Duitse gezin’ dat de nazi-autoriteiten uitreikten aan elk jong paar. De verzameling recepten was gecombineerd met adviezen over kinderopvoeding, huishouden, dieet en raciale gezondheid.

Bron 2: Tien Geboden voor het Kiezen van een Partner

1. Bedenk dat je Duits bent.

2. Indien gezond, blijf dan niet ongehuwd.

3. Houd je lichaam zuiver.

4. Houd geest en ziel zuiver.

5. Kies als Duitser iemand van Duits of noords bloed als partner.

6. Kijk bij het kiezen van een partner naar diens voorgeslacht.

7. Gezondheid is belangrijker dan uiterlijk schoon.

8. Trouw alleen uit liefde.

9. Zoek geen speelkameraad, maar een huwelijkspartner.

10. Wens zoveel mogelijk kinderen.

Bron 3: Nieuw gebed in de Duitse kleuterscholen

“Lieve Führer, wij houden van u als van onze vader en moeder. Zoals wij van hen zijn, zijn wij van u. Aanvaard onze liefde en ons vertrouwen, o Führer.”

Waarom gingen we naar Kazerne Dossin?

Wat is Kazerne Dossin?

Waar staat het memoriaal precies?

Waarom staat het precies daar?

kazernedossin.memorial

Wat herinner jij je nog van het bezoek aan Kazerne Dossin? Wat is er blijven hangen?

4. De Shoah (of Holocaust)

= Jodenvervolging en genocide door de nazi's en hun bondgenoten voor en tijdens WO II.

Er vielen bijna 6 miljoen doden (Europese Joden).

Welke woorden komen in je op als je het woord 'antisemitisme' hoort?

Heeft Hitler het antisemitisme uitgevonden?

1. Ja
2. Nee

Antisemitisme

= haat tegen Joden

Waarom haatte Hitler de Joden?

• Woonde voor WO I in Wenen, waar de burgemeester anti-Joods was en Jodenhaat was normaal in de stad. Zo is zijn haat voor alles wat Joods was gegroeid. Dit schrijft hij in Mein Kampf. 
• Dolkstootlegende: de Joden kregen de schuld van WO I.
• De Joden waren de reden van de economische crisis eind jaren 20, begin jaren 30. 

Van antisemitisme tot Holocaust

• Nazi's hadden een antisemitische ideologie: ze wilden de  Joden uitroeien en waren hiertoe in staat
• Eeuwenoude discriminatie en vervolging
• Opkomst rassendenken
• Kapitalistische uitbuiters: ze profiteren! 
• Aanhangers van het communisme: wereldrevolutie!

Van antisemitisme tot Holocaust

(Pas tijdens WO II: idee om alle Europese Joden te vermoorden.) 

De Holocaust is dus de uitkomst van een serie besluiten, die door omstandigheden zijn beïnvloed: 

• Besluiten van Hitler 
• Initiatief van lager geplaatste nazi's die oplossingen zochten voor hun problemen
• Concurrentie tussen verschillende overheidsafdelingen

Carnavalstoet, Aalst Carnaval 2020

Is dat een vorm van antisemitisme?

Ja, want...

Nee, want...

Jaren 30

2020

En nu, vind je het nu een vorm van antisemitisme?

Ja, want...

Nee, want...

www.vrt.be

onderwijs.hetarchief.be