les 18

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Feniks H 5.3  De kerkhervorming

Kenmerkend aspect

De portestantse reformatie die een splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

De kerk in de middeleeuwen

* de kerk bepaalde een groot deel van het leven, normen, zorg voor armen en zieken.

* de paus was god's plaatsvervanger en had naast geestelijke ook veel politieke macht

* paus leefde in weelde (paleis, hofhouding) en verdiende veel geld door verkoop aflaten (zonden vergeven)

Van hervorming naar afsplitsing, kritiek op de kerk.

* De Duitse monnik Maarten Luther (1483 - 1546) maakte zich zorgen, omdat de mensen niet meer bij hem kwamen biechten. 

* Ze trokken massaal naar bedevaartsteden om aflaatbrieven aan te schaffen. Luther klaagde in een brief dat ze zonder het tonen van berouw vrolijk met hun aflaten zwaaiden. 

* ook kritiek op de levensstijl van hoge geestelijken (kunst e.d.)

* verkoop van geestelijke ambten

* priesters hadden weinig kennis over de bijbel

* Luther vertaalde de bijbel in de volkstaal (boekdrukkunst)

De kritiek;

* Luther wilde een hervorming binnen de kerk. In 1517 publiceerde hij 95 stellingen over misstanden binnen de kerk.

* De paus deed hem in de kerkelijke ban en Karel V in de rijksban.

* Lutheranen starten eigen kerkgemeentes, start van de Reformatie (hervorming) en de splitsing van de kerk. 

Reformatie:

Verandering in het christendom waardoor protestantse kerken ontstonden

Karel V (1500 - 1558) Habsburg

*  Lutheranen pikten bezttingen katholieke      kerk in, Protestantse edelen kerkgrond

* oorlogen Lutheraanse vorsten en         katholieke Karel V (Eenheid in religie als onderdeel centralisatiepolitiek)

*  Vrede van Augsburg in 1555: Wiens gebied, diens religie: Cuius regio, eius religio

Calvijn en het calvinisme

Een andere hervormer was Johannes Calvijn.

- Volgens Calvijn stond vóór iemands geboorte al vast of hij naar de hemel of hel ging (predestinatieleer).

- Volgens Calvijn mocht je in opstand komen als de heerser niet het juiste geloof had

- Vanaf 1540 verspreidde het calvinisme (protestantse leer van Calvijn) zich vooral in de Nederlandse gewesten.

- Frankrijk Hugenoten, bloedbruiloft 1572, (velen vluchten), Edict van Nantes 1598

Edict van Nantes

1598: elke Fransman recht op gewetensvrijheid; ook de hugonoten. Door Lodewijk XIV weer ingetrokken: absolutisme

Welke bron is geschreven door 

Maarten Luther en welke bron door Calvijn?

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Contrareformatie

• reactie van Rooms-Katholieke kerk
• concilie van Trente (1545-1563)
• Vulgaat bleef officiele bijbelvertaling
• alle tradities bleven bestaan: rituelen, aflaten , relieken, heligenvereering
• aflaten!
•  priesters beter opleiden 
• Inquisitie tegen ketterse protestanten

Lees 5.3 en maak opdrachten

p 93/94

opdrachten  1 t/m 6