3.2: Europa onder spanning

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

De Eerste Wereldoorlog

Aan welke zijde vocht Nederland mee tijdens de Eerste Wereldoorlog?

1. Asmogendheden
2. Centrale mogendheden
3. Geallieerden
4. Neutraal

Welk land startte de Eerste Wereldoorlog met de eerste oorlogsverklaring aan een ander land?

1. Rusland
2. Duitsland
3. Oostenrijk-Hongarije
4. Frankrijk

Waar bevond het westelijke front zich voornamelijk tijdens de Eerste Wereldoorlog?

1. Engeland en Ierland
2. Frankrijk en België
3. Duitsland en Luxemburg
4. Italië en Zwitserland

3.2: Europa onder spanning

Groeiende welvaart, nationalisme, imperialisme en bondgenoot-schappen zorgden voor spanning op het Europese continent.

Leerdoelen 3.2

3.2A: Je kunt uitleggen waarom de stemming in veel West-Europese landen, aan het begin van de 20e eeuw, optimistisch was.

3.2B: Je kunt de vier oorzaken noemen voor het toenemen van de spanningen tussen Europese landen aan het eind van de 19e eeuw en deze uitleggen.

3.2C: Je kunt uitleggen waarom het vormen van bondgenootschappen als oorzaak genoemd kan worden voor de Eerste Wereldoorlog.

3.2D: Je kunt uitleggen welke bondgenootschappen er ontstonden en waarom dat gebeurde.

3.2E: Je kunt uitleggen hoe de Duitsers probeerden een tweefrontenoorlog te voorkomen met het Von Schlieffenplan.

Kaart van Europa voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog. Wat valt op?

Groeiend optimisme

• Heersende koningen en keizers
• Groeiende middenklasse, toplaag met succesvolle, rijke burgers
• Industriearbeiders arm, toch sterk verbeterde positie door stijgende koopkracht
• Welvaart groeide sterk!

3.2A, B

Nationalisme

• Trots op eigen volk
  
• 1871: Eenwording Duitsland na overwinning op Frankrijk (Frans-Duitse oorlog)
  
• Frankrijk: Verlies grondgebied (Elzas-Lotharingen) en geld, wilde wraak!
  
• Veelvolkerenstaten vielen uiteen door nationalisme
  
• Grote mate van zelfbestuur voor volken in deze staten
  
• VB: Bosnië wilde bij Servië, was onderdeel van O-H.

3.2B

(Modern) Imperialisme

• Imperialisme = wens groot rijk
  
• Duitse wens voor koloniaal rijk
  
• Afzetmarkt, grondstoffen, macht
• Frankrijk en GB onrustig als grote koloniale rijken
  
• Militairisme: grote mogendheden maakten steeds meer en sterkere wapens

3.2B

Bondgenoot-schappen

• Samenwerking tussen landen op militair gebied
  
• Triple Entente: GB, Frankrijk, Rusland, angst voor Duitsland
  
• Driebond: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Ottomaanse Rijk, (Italië)
• Rusland met Servië: Broedervolk
  
• Angst voor Tweefrontenoorlog: Von Schlieffenplan

3.2B, C, D

3.2E

Oorzaken voor spanning:

1. Optimisme van rijke burgers voor machtsuitbreiding (DUI)
   
2. Nationalisme: Trots op eigen natie
   
3. Wraakgevoelens Frankrijk
   
4. Imperialisme: Wens tot een groot (koloniaal) rijk
   
5. Bondgenootschappen: Snelle escalatie mogelijk dankzij samenwerkende landen met (min of meer) dezelfde belangen

Waarom zorgt nationalisme voor spanningen tussen verschillende landen?

Waarom zorgen bondgenootschappen ervoor dat een kleine ruzie snel kan escaleren?

Welk van de vijf oorzaken zorgt voor de meeste spanning? Waarom?

Wat is het effect van de industrialisatie op wapens, de wapenwedloop en het militairisme?

Welk groot land ontstond er in Europa na de winst van een oorlog in 1871?

1. Italië
2. Rusland
3. Frankrijk
4. Duitsland

Hoe beïnvloedde het nationalisme veelvolkerenstaten in de 19e en begin 20e eeuw?

1. Het nationalisme leidde tot spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen.
2. Het nationalisme zorgde voor eenheid en harmonie.
3. Veelvolkerenstaten werden sterker door het nationalisme.
4. Nationalisme had geen invloed op veelvolkerenstaten.

Wat is een belangrijke reden voor het ontstaan van het modern imperialisme?

1. De vrede bewaren in Europa
2. Het versterken van democratieën
3. De zoektocht naar grondstoffen en afzetmarkten
4. Het promoten van culturele diversiteit

Welk land behoorde niet tot de Triple Entente voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog?

1. Rusland
2. Verenigd Koninkrijk
3. Duitsland
4. Frankrijk

Welk land vormde de belangrijkste bondgenoot van Servië voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog?

1. Frankrijk
2. Rusland
3. Duitsland
4. Italië