2. Romaans, Gotiek en Renaissance

• Tekenen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Romaans, Gotiek & Renaissance

900-1530

Middeleeuwen 405-1453

Byzantijnse Kunst 500-1453

Karolingische kunst 800-900

Romaanse Kunst 900-1150

Gotiek 1100-1400

Romaanse Kunst

900-1150

Middeleeuwen

910: De wereldlijke en geestelijke macht zijn vermengd en moet hervormd worden.

Ontstaan van kloosters en Monniken die veel kunsten beoefenden.

Het schristendom staat centraal, kerken en christelijke verbeedlingen.

Romaanse Kunst

900-1150

Kenmerken:

- Zware bouw, ronde bogen

- Beeldhouwkunst maakt deel uit van de architectuur

- Anatomie is niet belangrijk bij de weergave van mensen

- Miniaturen

- Opkomst reliekverering

Cluny II 1098-1131

Romaanse Kunst

Architectuur

- Kerken en Kapellen

- Groeiende christelijke gemeenschap

- Latijnse kruisvorm

- dik en zwaar

- Klassieke systeem van maatverhoudingen

St. ternin in Toulouse, 1080-1120

Je ziet Gordelbogen die het Tongewelf ondersteunen, halfzuilen.

Romaanse Kunst

Architectuur

Begrippen:

- Straatkapellen

- Kooromgang

- Dwarsschip of Transept: ruimte dwars door het midden van de kerk waardoor kruisvorm ontstaat

- Arcaden: rij zuilen/pilaren die door bogen verbonden zijn

- Pilaster

- Tongewelf

Romaanse Kunst

Schilderkunst

Het christusfiguur staat eigenlijk altijd centraal > Majestas Domini.

Kenmerkend zijn de aureool boven het hoofd of de Mandorla (amandelvormige omlijsting)

Afbeeldingen waren van groot belang omdat veel mensen ongeletterd waren.

San Angelo in Formis

Romaanse Kunst

Schilderkunst

Begrippen:

- Fresco

- Tempera

- Symmetrie

- Lineaire vormgeving

- Naturalistisch

- Symbool

- Contouren

- Levendige kleuren

Plafondschildering Saint Savin sur Gartempe

De ongeletterde konden zo ook leren over de verhalen

Romaanse Kunst

Beeldhouwkunst

De kerken zijn redelijk sober, zeker aan de buitenkant.

De Kapitelen en zuilen worden versierd met reliëfs en bijbelse verhalen. 

Opvalens is dat je de figuren van een kant bekijkt en er geen emotie is.

Kathedraal van Chartres, Timpaan, 1194-1220

Romaanse Kunst

Beeldhouwkunst

Begrippen:

- Reliëf

- Voorgevel

- Middenportaal

- Zuilen

- Halfzuilen

- timpaan

- Frontaal

- Symbool

Romaanse Kunst

Textielkunst

Eveneens religieuze afbeeldingen, enkele uitzonderingen.

Begrippen

- Tapijt

- Borduren

Tapis de Bayeux, 1077

Verbeelding van de slag bij Hastings

Gotiek

1100-1400

Ontstaat in Noord Frankrijk.

'Dichterbij God komen door de schoonheid van het licht te ervaren.'

Donker <> Licht

Rondbogen <> Spit & Luchtbogen

Zwaar <> Licht

vlak en stijf <> dynamisch en expressief

Skeletbouw wordt voor het eerst gebruikt

Dom in Keulen 1248- 1322

Gebruik van Spitsbogen

Gotiek

1100-1400

Kenmerken Gotiek:

- Goddelijk Licht

- Lichte skeletbouw

- Beelden komen losser te staan

- Vroege Gotiek: primitieve uitbeelding van perspectief en anatomie

- Late Gotiek: aandacht voor Perspectief en Anatomie

- Colonnetfiguren worden steeds minder statisch en komen losser te staan

- Glas in lood

- Olieverf

Les Tres Riches Heures, gebroeders van Limburg, 1412-1416

Boek voor Hertgo van Berry, een afbeelding voor iedere maand.

Gotiek

Architectuur

Christelijke verhalen zijn nog altijd belangrijk, maar ook vooraanstaande koningen en Adel worden belangrijker.

Kenmerkend zijn de verticale richtingen in de bouwwerken.

Plek vol symboliek

Gotiek

Architectuur

Begrippen:

- Luchtbogen

- Spitsbogen

- Constructie

- Kruisribgewelven

- Gebrandschilderd

- Glas- in- loodraam

- Lichtval

- Pinakels

- Triforium

- Lichtbeuk

- Travee

Gotiek

Schilderkunst

Opkomst van steden en rijke burgerij.

Als gevolg dat re naast religieuze schilderkunst ook profane schilderkunst is.

1300: Giotto > verandering in schilderkunst. Plastische weergave van mensfiguren, licht en donkertinten, overlapping, één standpunt. 

Judaskus- Giotto, 1304-1306

Diepte door overlapping

Gotiek

Schilderkunst

Vlaamse Primitieven in Noord-Europa

Overgang van Gotiek naar Renaissance

- Gebruik maken van ruimtesuggestie d.m.v. perspectief

- Olieverf i.p.v. Eitempera > nauwkeuriger, vloeiend en correcties

- Kunstenaar als individu wordt belangrijk > het gebruik maken van een handtekening

Portret van Arnolfini- Jan van Eyck, 1434

Gotiek

Schilderkunst

Begrippen:

- Olieverf

- Portret

- Plastisch

- Standpunt

- Ruimtesuggestie

- Pigment

- symbolen

Bekende schilders:

- Petrus Christus

- Gebroeders van Limburg

- Jan van Eyck

- Giotto

- Rogier van der Weyden

- Hans Memlinc

Gotiek

Beeldhouwkunst

Religieuze voorstelling nog steeds centraal.

De beelden komen meer los van de architectuur > Colonnetfiguur

Late Gotiek > beelden dynamischer door gedraaide houding of S-bocht

Reims Kathedraal, figuren, 1200-1300

Gotiek

Beeldhouwkunst

Begrippen:

- Colonnetfiguur

- Schematisch

- Proporties

- Realistisch

- Dynamiek

- S-bocht

Gotiek

Textielkunst

Tapijt hield het huis warm > vloer en muur.

Religieuze voorstellingen.

Begrippen:

- Tapijtkunst

- Borduren

- Wol

- Linnen

Apocalyps van Johannes, 1385

Renaissance, Barok, Neoclassicisme

1400- 1840

Renaissance 1400-1530

Maniërisme 1530-1600

Barok 1600- 1720

Rococo 1720-1750

Neoclassicisme 1760 -1840

Renaissance

1400-1530

= Wedergeboorte

Goddelijke maakt plaats voor het individu

Het geloof maakt plaats voor de ratio

Kennis opdoen is het belangrijkste, de kunstenaar is meer dan een kunstenaar.

Klassieke Oudheid herleeft.

Di Medici: rijke familie die kunstenaars ondersteunde

Vanaf 1500 Renaissance in Noord-Europa

Madonna met de stoel- Rafaël, 1513-1514

Renaissance

1400-1530

Kenmerken Renaissance:

- Hergeboorte van klassieke idealen

- Geïdealiseerd mensbeeld

- Mens staat centraal

- Harmonie en symmetrie

- Contrapost houding

- Nieuwe aandacht voor anatomie en perspectief

Fresco in Dom van Florence, 1296-1472

Renaissance

Architectuur

Vroege Renaissance:

Grote blokvormige gebouwen rondom atrium

Hoog Renaissance: 

Interesse voor Romeinse Architectuur > centraalbouw. Meer versieringen en alles binnen ideale maatverhoudingen.

Tempietto: Donato Bramante, 1502-1503

Renaissance

Architectuur

Begrippen:

- Prenten

- Atrium

- Kroonlijst

- Centraalbouw

- Koepel

- Halfzuilen

- Palazzo

dom van Floence, koepel van Bruneleschi 1296-1472

Renaissance

Schilderkunst

Het individu en het zelfbewustzijn van de mens wordt groter.

Meer prortretten in de schilderkunst. 

Klassieke Oudheid en Christendom worden gecombineerd in schilderijen. Denk hierbij aan De Geboorte van Venus van Botticelli

De geboorte van Venus: Botticelli, eind 15e eeuw

Renaissance

Schilderkunst

Kunstenaars willen lichaam zo realistisch mogelijk weergeven en perspectief wordt toegepast.

Lijnenperspectief in De School van Athene, verdwijnen in een verdwijnpunt.

Atmosferisch perspectief in Mona Lisa.

De school van Athene: Rafaël, 1509-1511

Symbolische verwijzingen > Allegorie

Renaissance

Schilderkunst

Begrippen:

- Lijnenperspectief

- Verdwijnpunt

- Atmosferisch perspectief

- Sfumato

- Schildertechnieken

- Paneel

- Olieverf

- Tempera

- Fresco

- Secco

- Inkt

- Krijt

- Houtgravure

- Houtsnede

- Allegorie

Kunstenaars:

- Leonardo Da Vinci

- Botticelli

- Rafael

- Donatello

- Michelangelo

Primavera: Botticelli, 1478

Renaissance

Beeldhouwkunst

Mythologische en Christelijke verbeeldingen

Geinspireerd door de Grieke Beeldhouwkunst.

Beelden komen los te staan en de contraposthouding wordt veel gebruikt.

Het lichaam is niet alleen maar een omhulsel maar heeft een eigen schoonheidswaarde.

Pietá: Michelangelo, 1500

Symbolische verwijzingen > Allegorie

Renaissance

Beeldhouwkunst

Begrippen:

- Contrapost houding

- Brons

- Plasticiteit

- Realistisch

Laocoön: Giovanni Battista 1720

Renaissance

Textielkunst

Thema  wat vaak centraal staat is Werelde Liefde. Fantasieverhalen, sprookjes, mythes.

Beroemde  kunstenaars maken ontwerpen > figuren worden anatomisch juist en het perspectief klopt.

Renaissance

Textielkunst

Begrippen:

- Wandtapijt

- Carton

- Perspectivische ruimte

Christ Charges Peter: Rafaël