Sterke werkwoorden (a/ä) (e/i/ie)

• Duits
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Sterke werkwoorden in het Duits

Sterke werkwoorden met een

een "e" of een "a" in de stam

sterk werkwoord

Een sterk werkwoord krijgt in de verleden tijd een andere stamklinker.

Duits en Nederlands lijken zo veel op elkaar dat als het werkwoord in het Nederlands sterk is dat het dan in het Duits ook vaak sterk is.

Bij welke twee vormen moet je opletten bij een sterkwerkwoord met een "e" in de stam?

Wat gebeurt er bij een lange "e" bij sterke werkwoorden in de du- en de er/sie/es-vorm?

Wat gebeurt er bij een korte "e" bij sterke werkwoorden in de du- en de er/sie/es-vorm?

Uitzonderingen 1:
De lange "e" verandert in "i" en het werkwoord verandert ook.

1. geben, nehmen, essen
2. geben, nehmen, treten
3. nehmen, essen, gehen
4. nehmen, treten, bewegen

nehmen: du....

1. nihmst
2. niehmst
3. niemst
4. nimmst

treten: er

1. triet
2. triett
3. tritt
4. trit

Uitzondering 2:
De lange "e" verandert NIET!

1. bewegen, gehen, lesen
2. bewegen, gehen, vergessen
3. bewegen, lesen, vergessen
4. bewegen, gehen, stehen

jij ziet (sehen)

1. du siehst
2. du sehst
3. du sihst

u leest (lesen)

1. Sie liest
2. Sie lezen
3. Sie lehst
4. Sie lesen

zij geeft (geben)

1. sie giebt
2. sie gebt
3. sie gibt

jij helpt

jij eet

zij begrijpt (verstehen)

Sterke werkwoorden met e in stam t.t.

	helfen	sehen	geben	nehmen	treten
ich	helf - e	seh - e	geb - e	nehm - e	tret - e
du	h i lf - st	s ie h - st	g i b- st	n imm - st	tr itt - st
er/sie/es	h i lf - t	s ie h - t	g i b - t	n imm - t	tr itt - t
wir	helf - en	seh - en	geb - en	nehm - en	tret - en
ihr	helf - t	seh - t	geb - t	nehm - t	tret - et
sie/Sie	helf - en	seh - en	geb - en	nehm - en	ret - en
	geholfen	gesehen	gegeben	genommen	getreten

Sterke werkwoorden (a/ä)

Bij de du-vorm en de er/sie/es-vorm verandert de -a die in de stam staat in een -ä

Sterke werkwoorden met a in stam t.t.

	fallen	lassen	halten	laufen	stoßen
ich	fall - e	lass - e	halt - e	lauf - e	stoß - e
du	f ä ll - st	l ä ss - st	h ä lt- st	l ä uf - st	st ö ß - st
er/sie/es	f ä ll - t	l ä ss - t	h ä lt	l ä uf - t	st ö ß - t
wir	fall - en	lass - en	halt - en	lauf - en	stoß - en
ihr	fall - t	lass - t	halt - t	lauf - t	stoß - et
sie/Sie	fall - en	lass - en	halt- en	lauf- en	stoß - en
	gefallen	gelassen	gehalten	gelaufen	gestoßen

Hij rijdt (fahren)

1. er fahrt
2. er fährt

Ik rijdt (fahren)

1. ich fährt
2. ich fahrt
3. ich fahre
4. ich fähre

jij maken (machen)

1. du mächst
2. du mächt
3. du machst
4. du macht

jij raadt (raten)

1. du rätst
2. du ratest
3. du rätest
4. du ratst

uitleg --> Let op

Bij sterke werkwoorden met "a" of "e" in de stam 

komt na du en voor -d of -t - st (in plaats van -est).

halten (houden) --> du hältst

gelten (gelden) --> du giltst

raten (raden) --> du rätst

 

Na er, sie, es:

halten (houden) --> er/sie/es hält

gelten (gelden) --> er/sie/es gilt

einladen (uitnodigen) --> er/sie/es lädt ein

Welke vorm klopt?
fahren

1. er fahrt
2. sie fährst
3. ihr fährt
4. du fährst

Welke vorm klopt?
laufen (lopen)

1. ich läufe
2. sie läufen
3. ihr lauft
4. du laufst

Welke vorm klopt?
lassen (laten)

1. ich lasse
2. sie lässst
3. ihr lässt
4. du lasst

Welke vorm klopt?
anfangen (beginnen)

1. ich fänge an
2. sie anfängt
3. ihr anfängt
4. du fängst an

bij welke vorm wordt de a een ä

Stappenplan e/i-Wechsel

1.Is het werkwoord zwak of sterk?    
 (Als het zwak is, krijg je GEEN e-i Wechsel!)

2.Staat er een vorm van du of er/es/sie voor?
(Alleen bij du of er/es/sie kun je e-i wechsel krijgen!)

Stappenplan e/i-Wechsel

3.Staat er een lange of een korte e in de stam?
        (bij lange e krijg je ie,           bij korte e krijg je i)
4.Hoort het werkwoord bij de uitzonderingen?
(Bij nehmen, geben, treten(lange e)krijg je toch een i!
                      Bij gehen en stehen krijg je GEEN e-i Wechsel)

Stappenplan e/i-Wechsel

5.vul dan de juiste vorm in van het werkwoord.

Oefen zinnen ;

1. Was ...... (essen) du am liebsten?
2. Am liebsten ..... (essen) ich Pizza.
3. Wir ...... (helfen) ihm immer!
4. Rosi ..... (geben) Anja eine CD!
5. Ich ...... (sprechen) gerne über Politik.

Antwoorden:

1: isst
2: esse
3: helfen
4: gibt
5: spricht
Dankje wel voor het lezen en eventueel oefenen!
bron: scholieren.com

korte e wordt korte i:

als de e in de stam kort uitgesproken wordt (zoals in sprechen) dan verandert deze bij du/er/sie/es in een i:
voorbeeld: sprechen [= spreken]    

korte e wordt korte i:

sprechen      

werfen            

helfen

essen

vergessen

treffen

gelten

  

lange e wordt ie:

als de e in de stam lang uitgesproken wordt (zoals in lesen) dan verandert deze bij du/er/sie/es in een ie:
voorbeeld: lesen [= lezen]     

lange e wordt ie:

lesen

sehen

stehlen

uitzonderingen (niet sterk)

toch geen e/i-wisseling hebben:
    branden: (brennen) es brennt
    denken: (denken) er denkt
    gaan: (gehen) er geht
    kennen: (kennen) er kennt
    noemen: (nennen) er nennt
    rennen: (rennen) er rennt
    staan: (stehen) er steht

uitzonderingen(i/ie)

Je zou verwachten dat zij een ie in de stam krijgen, maar het wordt toch een i:

    geven: (geben) er gibt

    nemen: (nehmen) er nimmt

    treden/trappen: (treten) er tritt