Uitscheiding

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

Uitscheiding

Welke vormen van uitscheiding ken je?

Uitscheiding

Stofwisselingsprocessen

Het uitscheiden van van stoffen die niet langer bruikbaar zijn of in grote hoeveelheden schadelijk zijn.

Dit gebeurt via uitscheidingsorganen: longen, lever, huid en nieren.

Longen

Koolzuurgas en water

soms via slijmvliesbekleding van de ademweg:

Knoflook,alcohol en aceton (diabetes)

Er wordt soms van deze eigenschap gebruik gemaakt bij toedienen medicatie:

Hoestdranken die via slijmvlies taai slijm vloeibaarder maken

Lever

galkleurstof aanmaken

 gaat via de gal naar de darmen

wordt uitgescheiden met de feces (darm als uitscheidingsorgaan)

Huid

Via de zweetklieren aanzienlijke hoeveelheden water en zouten uitscheiding

Nieren

Verschillende afvalstoffen zoals:

Ureum dat ontstaat bij afbraak van eiwitten

urinewegen

• de urinewegen beginnen bij het nierbekken en eindigen bij de plasbuis
• de urinewegen maken veel slijm om bacteriën tegen te houden
• de urineleider (ureter) brengt de urine van het nierbekken naar de blaas (via peristaltiek)

urinewegen

• de urineblaas slaat de opgevangen urine op
• de blaas is omgeven door de (onwillekeurige) blaasspier,
• de binnenkant van de blaas bevat veel slijm
• de blaasdriehoek bevat drukgevoelige cellen

urinewegen

• de urineblaas heeft twee sluitspieren
• de inwendige is standaard gesloten en is onwillekeurig
• de uitwendige is standaard open en is willekeurig
• de uitwendige sluitspier is onderdeel van de bekkenbodem

inwendige kringspier

uitwendige kringspier

Benoem twee belangrijke verschillen tussen de urinewegen van vrouwen en mannen

Waar liggen de nieren?

Nieren liggen met holle kant naar de wervelkolom

Daar komen de bloedvaten binnen en eruit, en de urineleider verlaat de nier.:

Hilus van de nier

Op de top van elke nier ligt een bijnier. (Klier met inwendige uitscheiding)

Wat is de reden dat de nier in een vetmassa ligt?

Hoe noemen we een nier die uit zijn plaats wegzakt?

1. Wandelnier
2. Afgezakte nier
3. Verzakking
4. Motornier

Wat is de officiële naam voor de urinebuis?

Nier

In het nierschors zitten de glomerulus < dit zijn kluwentjes van haarvaten die zijn opgeborgen in een kapseltje: Bowman.

Kapsel van Bowman

Bestaat uit cellen die dubbele wand vormen en een lange, kronkelig verlopende afvoerbuis die uitmondt in het nierbekken.Het kapsel van Bowman vormt samen met de afvoerbuis het nefron.

Een nier bestaat uit miljoenen nefronen.

Functie van de nier

In de glomeruli maakt de nier uit het bloed urine met daarin opgelost de schadelijke en onbruikbare stoffen.

Door de bloeddruk wordt dit vocht uit het bloed geperst in de kapseltjes.

Productie

Per 24 uur produceren de nieren 180ltr., via de wanden van de

 buisjes wordt hier weer 178 ltr terug genomen door de bloedbaan.

De rest 2lttr. komt in het nierbekken en wordt uitgeplast.

De hoeveelheid urine in 24 uur is niet voor iedereen en altijd hetzelfde. Welke factoren beïnvloeden de hoeveelheid urine?

Oligurie

Anurie

Uremie

Nierdialyse

Verminderde urineproductie

Bijna helemaal geen urineproductie meer

Bloedvergiftiging

Zuiveren van het bloed

Incontinentie

Urinelozing

Hypertrofie

Urineretentie

Het niet kunnen ophouden van urine

mictie

Vergroting van de prostaat

Blaas kan zich niet ledigen

De belangrijkste uitscheiding van de lever is zout

1. Ja
2. Nee

Glomeruli zijn haarvaten die opgeborgen zitten in de kapsels van Bowman

1. Ja
2. Nee

Al het uit de bloedbaan geperste vocht wordt door de nier uitgescheiden

1. Ja
2. Nee

Retentie treedt ondermeer op bij prostaat vergroting

1. Ja
2. Nee

Een koliek ontstaat als gevolg van de krachtige peristaltiek van nierbekken en ureters

1. Ja
2. Nee

De urineblaas

Ligt in kleine bekken, tegen voorste buikwand, deels achter het schaambeen. Heeft glad sperweefsel en is aan binnekant bekleed met slijmvlies dat bestand is tegen de inwerking van urine. Ureters komen uit in de blaas.

Vlak daarvoor ligt de afvoerbuis van de blaas (urethra)

Uitscheiding

Blaas 

Blaas heeft twee sluitspieren: willekeurig en onwillekeurig.

Onwilekeurige houdt urine op tijdens de slaap.

Blaasreflex

De blaas geeft bij ongeveer 300cc het seintje "vol"

Wordt blaas spanning verder opgehoogd zal op een zeker moment automatische lediging volgen

Urineleiders (ureters)

Lopen van de nierhilus langs de wervelkom omlaag en komen uit in de blaas

Wand van ureters en het nierbekken bevatten glad spierweefsel dat maakt peristaltiek mogelijk. 

Peristaltiek

Als de doorgang van een ureter belemmerd wordt door afknelling of een steentje wordt de peristaltiek steeds heftiger.(koliek)

Verminderde doorgankelijkheid treedt stuwing op van de urine boven de afsluiting(dus in het nierbekken)