OefenToets Hoofdstuk 9

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom bij toets biologie 

Hoofdstuk 9 - Gezondheid

Lees de vragen goed door, en geef echt antwoord op de vraag. Ga altijd uit van een gezond individu, tenzij het anders staat aangegeven

Welke stof uit tabak zorgt voor de vernauwing van bloedvaten en een versnelling van de hartslag? (R, 1p) 

Noem behalve je antwoord van de vorige vraag nog twee schadelijke stoffen die in tabak zitten. (R, 2p)

Wat gebeurt er als er bij het sporten te weinig glucose in het bloed zit? (T1, 2p)

1. Glucose wordt omgezet in glycogeen en gaat vanuit je lever het bloed in.
2. Glycogeen wordt omgezet in glucose en gaat vanuit je lever het bloed in.
3. Glucose wordt omgezet in glycogeen en wordt opgeslagen in je lever.
4. Glycogeen wordt omgezet in glucose en wordt opgeslagen in je lever.

Meindert-Jan eet een boterham met chocoladepasta. De zwarte lijn in de afbeelding laat zien hoe de hoeveelheid glucose in zijn bloed verandert. De blauwe balk geeft de normale hoeveelheid glucose in zijn bloed aan. Een aantal momenten op de grafieklijn is omcirkeld. Bij welke cirkel start de alvleesklier met de aanmaak van glucagon? Leg je antwoord uit (I, 2p)

Lees de tekst hieronder voor de volgende vragen

Gele Koorts   

Gele koorts is een infectieziekte, veroorzaakt door het gele-koortsvirus, die door steekmuggen wordt verspreid. Tot 50 % van de geïnfecteerde komt te overlijden wanneer de ziekte niet behandeld wordt. De ziekte komt alleen in Afrika ten zuiden van de Sahara en Zuid- of Midden-Amerika voor. Jaarlijks worden naar schatting 84.000 tot 170.000 mensen met het gele-koortsvirus besmet waarvan er rond de 60.000 komen te overlijden. In Afrika en Zuid-Amerika lopen 900 miljoen mensen het risico met gele koorts besmet te raken. Vaccinatie is de belangrijkste preventieve maatregel om de ziekte te bestrijden. Het vaccin tegen gele koorts is veilig, betaalbaar en zeer effectief. Het vaccin biedt in ieder geval 10 jaar immuniteit.  

 

Minder dan een kwart van de patiënten krijgt symptomen van gele koorts. De incubatietijd is vrij kort met 3-6 dagen. Hierna ontstaan de klachten die uiteen kunnen lopen van de klachten van een 'griepje' tot een ernstige hemorragische koorts. De klachten beginnen acuut en zijn meestal hoge koorts, spierpijn, algehele malaise, hoofdpijn, misselijkheid, braken en mogelijk geelzucht. De polsslag is vaak langzamer dan verwacht. Hierna treedt een herstel op waarna een klein deel van de patiënten enkele uren tot een dag later alsnog ernstige ziekteverschijnselen krijgt. De klachten zijn dan (bloederige) diarree en andere bloedingen, buikpijn, ernstige geelzucht (gele huid en een geel oogwit), neurologische afwijkingen en shock. Tot de helft van deze groep overlijdt aan de ziekte. 

Jarno is een zakenman van 43 en net in een Afrikaans land geweest. Twee dagen nadat hij thuis gekomen is wordt hij ineens ernstig ziek. Hij heeft hoge koorts, hoofdpijn en moet veel overgeven.

Moet Jarno zich zorgen maken over dat hij gele koorts heeft opgelopen? Geef twee argumenten uit de tekst hierboven (T2, 2p)

Bij de dokter blijkt Jarno inderdaad een ernstige vorm van Gele koorts te hebben. Hij krijgt een injectie om weer beter te worden.

Welk soort immuniteit levert deze injectie? (T1, 2p)

1. actieve kunstmatige immuniteit
2. passieve kunstmatige immuniteit
3. actieve natuurlijke immuniteit
4. dit kun je op basis van de gegevens niet zeggen

Bevat deze injectie antistoffen of antigenen? Leg uit waarom? (T1, 2p)

De dokter ziet dat Jarno een gele huid en een geel oogwit krijgt. Hij heeft ernstige geelzucht gekregen, dit komt door een te hoog gehalte bilirubine in het bloed.

Welk orgaan functioneert niet goed genoeg bij geelzucht, welke functie vervult dit orgaan nu minder goed? (laat in je antwoord zien welke stoffen en organen hierbij betrokken zijn) (T2, 2p)

De kinderen van Jarno zijn bij de GGD ingeënt tegen o.a. gele koorts.

Wat bevat deze vaccin? (1p)

1. antistoffen
2. antigenen

Er is nog een infectieziekte die overgedragen wordt door een mug. Malaria wordt overgedragen door de malariamug.

Zijn Jarno en zijn kinderen nu ook immuun tegen malaria? Verklaar je antwoord. (2p)

Patiënt 

Een patiënt komt met ernstige ziekteverschijnselen bij de dokter. Zijn huid is bleek-bruinig en droog. Hij is heel erg suf en heeft geen eetlust meer.  

De dokter laat zijn bloed controleren op allerlei bloedwaardes. Na een dag komen zijn bloeduitslagen binnen en blijkt zijn ureumwaardes meer dan zes keer hoger te liggen dan de aangegeven norm.  

Welk orgaan zal niet goed functioneren bij te ureumwaardes in het bloed? Verklaar je antwoord (T2, 2p)

De dokter wil om zijn diagnose te kunnen bevestigen nog een test doen.
Hij laat een ander lichaamsvloeistof van de patiënt testen op het ureum-gehalte.
Als deze test heel laag uitvalt, dan weet hij zeker dat zijn diagnose klopt (de diagnose van de vorige vraag).

Welke lichaamsvloeistof zal de dokter gaan testen. Leg uit waarom? (T2, 2p)

Brandwonden

Als je over je lichaam een hete vloeistof krijgt of in contact komt met een heet voorwerp krijg je brandwonden. De gradaties van je brandwonden zijn afhankelijk van de hoeveelheid vloeistof, de tijdsduur en het oppervlak.  

De gradaties lopen op van een eerstegraads tot derdegraads. Een eerstegraads brandwond loop je al op wanneer je te lang in de zon ligt. 

Tweedegraads brandwonden  

Tweedegraads brandwonden (verder onderverdeeld in oppervlakkige en diepe tweedegraads brandwonden). Bij een tweedegraads verbranding treedt er blaarvorming op; er vormt zich vocht tussen de opperhuid en de lederhuid. Deze blaarvorming is in het algemeen vrij pijnlijk. Wanneer grote oppervlakken verbrand zijn, is de pijn vaak extreem.  

Derdegraads brandwonden  

Derdegraads brandwonden. Bij een derdegraads verbranding wordt een groter gedeelte van de huid vernietigd. Het wondgebied reageert niet meer op gevoelsprikkels en zelfs niet op pijnprikkels. In het begin is het verbrande huidgebied wit tot grauw-wit, later bruin, perkamentachtig van kleur.  

 

Shock  

Wanneer bij een brandwond meer dan 20% van het lichaamsoppervlak aangetast is, is de kans op shock bijzonder groot. Het gevaar voor shock bestaat niet alleen direct na de verbranding, maar shock kan enkele uren en soms zelfs dagen na de verbranding nog optreden. Zoals al eerder vermeld gaat het ontstaan van brandblaren gepaard met vochtophoping tussen de opperhuid en de lederhuid.  

Waarom is een tweedegraads brandwond zo veel pijnlijker dan een derdegraads brandwond? (T2, 1p)

Shock 

Bij patiënten waarbij meer dan 20% van het lichaamsoppervlakte verbrand is, kunnen patiënten in shock raken. Dit komt door de vochtophopingen tussen de opperhuid en lederhuid.  Deze vochtophopingen ontstaan door het bloedplasma dat vanuit de bloedvaten naar de brandwond loopt. 

 

Bij shock stoppen organen met functioneren, dit komt doordat er minder bloedcirculatie is.

Leg uit waarom ernstige blaarvorming zorgt voor verminderde bloedcirculatie (I, 2p).

Bij transfusies wordt er gekeken naar bloedgroep.
Kan een patiënt met bloedgroep A, rode bloedcellen ontvangen van iemand met bloedgroep AB? Leg uit waarom wel/niet. (T2, 2p)

Als iemand een derdegraads verbranding heeft van minder dan drie centimeter, wordt de wond behandelt met een huidtransplantatie van een stuk huid die elders van het lichaam wordt gehaald (vaak de onderrug)

Leg uit of de patiënt na deze huidtransplantatie ook afstotingremmers (medicatie om afstoting te voorkomen) moet slikken (T1, 2p)

Olifantenbaby's 

Enkele jaren geleden werd in Artis een olifantenbaby genaamd Sven geboren. Het was de eerste baby van de olifantenmoeder. In dertig procent van dit soort gevallen gaat er iets mis. De moeder vertrapt haar jong of verstoot het. Als de baby niet meteen bij de moeder melk kan drinken, is dat levensgevaarlijk. In die melk bevinden zich antistoffen die de baby beschermen tegen infecties. Als een jong olifantje geen moedermelk kan drinken, kunnen antistoffen uit het bloed van een andere olifant toegediend worden. Daarvoor moet er bloed afgenomen worden bij een olifant uit dezelfde dierentuin. 

Hoe heet de vorm van immunisatie die in dertig procent van de gevallen ontstaat? (T1, 2p)

1. Natuurlijke actieve immunisatie
2. Natuurlijke passieve immunisatie
3. Kunstmatige actieve immunisatie
4. Kunstmatige passieve immunisatie

Leg uit dat het voor de jonge olifant genaamd Sven belangrijk is dat de antistoffen afkomstig zijn van een olifant uit zijn eigen omgeving en niet bijvoorbeeld uit een andere dierentuin. (I, 2p)

Fokken van raskatten 

Bij het fokken van ras-katten is het belangrijk om te letten op de bloedgroepen van de dieren. Bloedgroepantistoffen kunnen namelijk sterfte onder pasgeboren kittens veroorzaken. Deze aandoening wordt Feline Neonatale Isoerytheolyse (FNI) genoemd. 

Katten hebben een eigen bloedgroepsysteem waarbij twee allelen betrokken zijn, een allel voor bloedgroep A en een allel voor bloedgroep B. Bij overerving is het allel voor A dominant over het allel voor B. Met de bloedgroepantistoffen van katten is iets bijzonders aan de hand: katten met bloedgroep B hebben veel antistoffen tegen antigeen A, maar katten met bloedgroep A hebben van nature weinig antistoffen tegen antigeen B. Na de geboorte geeft de moeder met de eerste melk antistoffen tegen allerlei infectieziekten, zoals niesziekte aan de kittens. Daarmee komen ook bloedgroepantistoffen van de moeder in de bloedsomloop van het jonge katje. 
FNI-kittens zijn bij de geboorte nog gezond, maar na enkele uren tot dagen stoppen ze met drinken en produceren roodbruine urine. Ze krijgen bloedarmoede, te zien aan de bleke slijmvliezen, en door een stof in het bloed kleurt de huid gelig (geelzucht). Soms zie je niets aan de kittens en gaan ze toch in enkele dagen dood. 

Tegen de niesziekte zijn kittens de eerste weken vaak beschermd door antistoffen van hun moeder in de moedermelk.

Noem twee verschillende manieren waarop een moederpoes zelf immuun kan zijn geworden tegen de immuunziekte. (T1, 2p)

Susan is erg moe. Volgens de huisarts heeft ze bloedarmoede. Dat kan veroorzaakt zijn door een ijzertekort.
Wat is het gevolg van dit ijzertekort?

1. Er zijn onvoldoende rode bloedcellen in het bloed aanwezig
2. Hemoglobine kan zich niet binden aan de rode bloedcellen
3. Zuurstof kan zich niet goed aan de hemoglobine binden
4. Er is onvoldoende hemoglobine aanwezig

Wat doet je lichaam als het warm is?

1. - Zweet op je huid koelt de huid af - Je aderen worden wijder, zo kan de warmte beter weg uit je lichaam
2. - Zweet maakt je aderen kouder - Je organen gaan stil staan zodat ze geen energie verliezen
3. - Organen gaan uit en zo kan zo kost verbranding geen warmte - Zweet zorgt ervoor dat ziekteverwekkers niet binnen kunnen dringen
4. - Organen worden actief zo kan de warmte sneller uit je lichaam - Bij zweten gaan de poriën open en daardoor kan er meer warmte weg,

Welk hormoon wordt geproduceerd als je bloedsuikerspiegel te laag is?

1. insuline
2. glucagon
3. glycogeen
4. geen

Drie onderdelen zijn benoemd met een cijfer.

Waar zijn deze onderdelen juist benoemd?

1. 1 = haarspiertje 2 = talgklier 3 = bloedvaatjes
2. 1 = haarspiertje 2 = zweetkliertjes 3 = bloedvaatjes
3. 1 = talgkliertje 2 = haarspiertje 3 = zenuwuiteinden

Luuk speelt het liefst de hele dag Minecraft op zijn iPad. Tijdens de les op school lukt het hem niet om met zijn opdrachten op de iPad bezig te gaan en blijft hij stiekem Minecraft spelen.
Wat voor verslaving heeft Luuk?

1. geestelijk
2. lichamelijk
3. sociaal

Wat is hier de antigeen?

1. Geel
2. Oranje
3. Blauw

Welke ziekteverwekkers dringen je cellen binnen?

1. virussen
2. bacterien
3. schimmels

Bij een deze verbranding is de huid geel of wit, net als gekookte kipfilet. De huid is op de plaats van verbranding dood. Normaal zorgt de levende huid voor het voorkomen van infecties. Je moet dus erg goed opletten dat je deze brandwond goed schoon houdt. De huid is ook gevoelloos, omdat zintuigen en zenuwen kapot zijn door de verbranding.

Wat van soort brandwond wordt hierboven beschreven?

1. Eerstegraads brandwond
2. Tweedegraads brandwond
3. Derdegraads brandwond
4. Vierdegraads brandwond

antiserum

vaccin

Natuurlijke passieve immuniteit

Natuurlijke actieve immuniteit

Kunstmatige actieve immuniteit

Kunstmatige passieve immuniteit

Bij het innemen van veel genotmiddelen wordt het hormoon ...?... in het lichaam aangemaakt. Dopamine wordt normaal aangemaakt in situaties die je als fijn ervaart, zoals seks, of waarbij je het gevoel hebt dat je een prestatie hebt geleverd, zoals gamen of sporten. Het hormoon zorgt ervoor dat je een soort geluksgevoel ervaart.

Wat moet er op de vraagteken ?

Welke 3 soorten drugs zijn er?

1. Ontspannende middelen Pijn verzachtende middelen Oppeppende middelen
2. Bewustzijnsveranderende middelen Verdovende middelen Stimulerende middelen
3. Feest drugs Ontspannende middelen Drugs voor sporten
4. EPO Hard drugs Anabole steroiden

Hiernaast zie je een plaatje van de huid
Wat is juist?

1. A: dode cellen B: deze cellen gaan dood C: nieuwe cellen worden gevormd 1 : Hoornlaag - 2. Kiemlaag
2. A: nieuwe cellen worden gevormd B: dode cellen C: deze cellen gaan dood 1. Opperhuid - 2. Hoornlaag
3. A: dode cellen B: deze cellen gaan dood C: nieuwe cellen worden gevormd 1 : Kiemlaag - 2. Hoornlaag
4. A: nieuwe cellen worden gevormd B: dode cellen C: deze cellen gaan dood 1. Hoornlaag - 2. Opperhuid

Drie beweringen over de lever zijn:
1 Alcohol wordt afgebroken
2 In de lever wordt glucose opgeslagen.
3 In de lever worden voedingsstoffen verteerd.
Welke beweringen zijn juist?

1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. 1, 2 en 3

Einde toets 

 Controleer of je overal antwoord hebt gegeven. 

Vergeet je toets niet in te leveren, voor dat je je browser afsluit. Dit doe je door op het kruisje rechtsboven te klikken om de toets vervolgens in te leveren.