Hulp bij uitscheiding

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

(Hulp bij) uitscheiding

Uitscheiding

Via je darmen, blaas, huid en longen verlaten afvalstoffen je lichaam. Denk maar aan: poepen, plassen, zweten, scheten laten, overgeven, uitademen. 

Door goed te kijken naar uitscheiding (observeren) kun je veel bijzonderheden zien.

Uitscheidingsproducten

- Urine (mictie)

- Ontlasting (defecatie, feaces)

- Menstruatie 

- Sputum

- Transpiratie

- Braken

 

Uitscheidingsproducten

- Urine: lichaamsvloeistof waarmee afvalstoffen worden uitgescheiden via de urinewegen

- Feces: ook wel ontlasting, defecatie genoemd. Bestaat voor 75% uit water en 25% uit vaste stoffen. Ontlasting is zacht, gevormd en de kleur varieert van licht- tot donkerbruin. 

Observeren urine:

• Geur
  
• Kleur
  
• Hoeveelheid
  
• Frequentie
  
• Helderheid
  
• Manier van urineren

Kleur urine

• Licht geel (helder) - Veel gedronken
  
• Donkere urine - Weinig gedronken
  
• Rode urine - Bloed in de urine
  
• Bruine urine - Oud bloed/ leveraandoening

Hulp bij urineren 

Ontlasting

• Kleur
  
• Geur
  
• Frequentie/ hoe vaak
• Hoeveelheid
  
• Samenstelling
  
• Manier van defeceren
  
• Spontaan verlies ontlasting

Obstipatie 

• Ieder zijn eigen patroon
• Moeite met poepen en minder dan 3 x per week 
• Te lang in de dikke darm 
•  Hoe langer de poep in de dikke darm zit, hoe harder en droger het wordt. 
• Veel moeite en pijn bij lozing

Diarree

• Waterdunne ontlasting 
• Vaak meerdere keren per dag
•  Aandrang  meestal plotseling
•  Ophouden  meestal niet of moeizaam
•  Andere kleur, geur en substantie
• Voorkom uitdroging van de cliënt

Transpiratie 

Transpiratie: een gezonde reactie van het lichaam. 

Doel: afgeven van lichaamswarmte

Transpiratie observeren

• Veel transpireren: bijvoorbeeld door inspanning, warm weer
• Koorts, angst, zwakte, afwijking in het centrale zenuwstelsel
  
• Koud , klam zweet, geur (bacteriën of aceton)
  
• Plaatselijk zweten; zweetvoeten, okseltranspiratie en zweethanden
  

Rapportage: Rapporteer de observatiegegevens en vooral afwijkingen

Menstruatie/ vaginaal bloedverlies

• Menstruatiebloed bestaat uit: slijmvliesrestjes, velletjes, bloed, kleine bloedstolsels en vocht.
  
• Verzorging: persoonlijke hygiëne; wassen schaamstreek met lauwwarm water, zonder zeep! Enkele keren per dag maandverband of tampon verschonen.
  
• Postmenopauzaal bloedverlies
• Oorzaken; vaginaal, baarmoeder/ baarmoedermond

Sputum observeren 

Observeren:

• Hoeveelheid
  
• Kleur en consistentie
  

    - slijmerig: helder en draderig

    - taai: kan oranjebruin zijn

    - etterig: groen

    - bloederig

• Geur
  

Braaksel observeren

Altijd rapporteren!

• Tijdstip en frequentie; ochtend? 
• Hoeveelheid;
  
• Manier van braken; explosief braken
  
• Bestanddelen; bloed, gal, darminhoud.
  
• Geur; fecaal braken

Zorg bij braken: bakje geven, zorg dat het bed, de kleding en de haren zo schoon mogelijk blijven.

Let op dat de ademhalingsweg vrij blijft. Let op voeding; geen vette producten en geen zware producten. Vraag naar de wensen van de cliënt. Zorg voor privacy en rust!

Teken van uitdroging

Weinig urine

Donkere urine

Suf

Droge mond/lippen 

Dorst

Verward

Wat kun je doen tegen uitdroging?

Minimaal 2 tot 3 liter drinken (water-thee-bouillon)

ORS

Als iemand ziek is dan is het advies om kleine slokjes te drinken. 

Hulpmiddelen

po en urinaal

postoel

douche stoel

po en urinaal spoeler

bed pan

urinaal

Vraag om op te schrijven

Welke gevoelens kunnen meespelen als je op het toilet hulp zou krijgen? Enkele voorbeelden:

Opluchting                                   Opgelaten

Schaamte                                     Minderwaardigheid

Afhankelijkheid                          Zenuwachtigheid

Boosheid                                      Verdriet

Geruststelling                             Onzekerheid

Poep en plas quiz: wat zegt uitscheiding over je gezondheid?

Mictie is een ander woord voor ontlasting produceren

1. Juist
2. Onjuist

Waar let je op bij de uitscheiding?

1. de kleur
2. je hoeft niet te kijken
3. doet de huisarts
4. de kleur, hoeveelheid, bloed, structuur.

Zweet en menstruatie zijn ook vormen van uitscheiding

1. waar
2. niet waar

Een ander woord voor feces is?

1. Incontinentie
2. Ontlasting
3. Geelzucht
4. Urine

Wat betekent incontinent zijn?

1. Dat je ontlasting heel hard is
2. Dat je niet kunt plassen
3. Dat je niet kunt poepen en plassen
4. Dat je geen controle hebt over je sluitspieren

Door de kraan te laten lopen moet je plassen

1. Waar
2. Niet waar

Bij diarree gaat er veel vocht verloren. Daarom moet je bij diarree meer vocht innemen dan normaal.

1. Juist
2. Onjuist

Wanneer je urine zoet is, krijg je minder snel een blaasontsteking

1. Juist
2. Onjuist

Te lang je urine ophouden kan zorgen voor een blaasontsteking?

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer de urine rood/roze is, kan het zijn dat er bloed bij zit

1. Waar
2. Niet waar

Als urine ‘zoetig’ ruikt kan het wijzen op suikerziekte

1. Waar
2. Niet waar

Po geven op bed

Passieve lift met toiletband

Je leest onderstaande opmerkingen in de rapportage. Is het volgens jou een normale of afwijkende situatie?

A) Meneer van Dam plast 5 keer per dag, waarvan 1 keer 's nachts

B) De urine van Anke Simons is troebel

C) De ontlasting van meneer Groots is papperig

D) De ontlasting van mevrouw Otten is donkerbruin en ruikt onaangenaam

Je leest onderstaande opmerkingen in de rapportage. Is het volgens jou een normale of afwijkende situatie?

E) Meneer Grotendonk plast 300ml per dag

F) Mevrouw Everdingen plast 4 liter per dag