20220120 herhaalles religie jodendom christendom

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom HAVO-4

Les 21 januari 2022

Herhaalles richting de toets 28 januari 2022

Leerdoelen voor deze les:

- Je hebt de stof voor de toets van volgende week nog een keer herhaald

- je hebt voldoende aantekeningen gemaakt om gericht te kunnen leren

Pagina 6 - 7- 8: Religie:

• binnen een groep mensen
  
•  zich ontwikkelend systeem
•  van regels, gewoonten en rituelen
•  dat gericht is op zingeving. 
• vaak geloof in bovennatuurlijke  krachten.
  

Pag 6 - 7-8: Secularisatie

Secularisering is:

- een proces in de samenleving 

- waarbij mensen zich steeds onafhankelijker voelen van god/goden 

- en de religie steeds minder zichtbaar wordt

Pag 6 - 7 - 8: Begrippen:

orthodox: de mate waarin men zich aan de letterlijke regels en teksten van een religie houdt

Atheïsme: het verwerpen van de mogelijkheid van het bestaan van God

Theïsme: geloof in een actieve, boven de mens staande, zelfbewuste, persoonlijke, levende god

Ietsisme: er is meer tussen hemel en aarde, maar wat dan? 

 

 

Jodendom - Christendom - Islam

Abraham (4000 VdJ ?) aan wieg drie religies

- Jodendom (ontstaan ong 2000 vdj)

- Christendom (vanaf 100 als aparte religie)

- Islam: vanaf 611 

pag 9 - 10 - 11

Abraham:

- vertrouwt onvoorwaardelijk op God (verlaten van familie, bereid tot offer van zijn zoon)

- God belooft hem een 'eigen land'

- en veel nakomelingen

voorbeeld Jodendom, Christendom en Islam

pag 9 - 10- 11

Geschiedenis Jodendom

 geschiedenis van jodendom = geschiedenis van volk Israël

a. +/- 2000 vdj :Ontstaan ongeveer . Nomaden. Abraham

b. +/- 1200 vdj: Slaven in Egypte, uittocht naar Israël. Mozes.

Bouw eerste tempel.

d. 586 vdj: Ballingschap in Babylon. Ontstaan Tenach

e. 516 vdj: Terugkeer  en bouw  2e tempel 

pag 12, 13

Geschiedenis Jodendom 2

f. Opstand tegen Rome. Vernietiging 2e Tempel (70)

g. Diaspora (verspreiding) over romeinse rijk

h. Vanaf vroege middeleeuwen vervolging door kerk.

i. Holocaust (1933-1945)

j. Oprichting van de Joodse staat Israël (1948)

pag 12, 13

Joodse visie op God:

1. Er is één God  (Jahwé)

2. God heeft speciale band met Israël

3. Beeld over God ontstaat in nomadentijd: God reist mee, geen tempel, onzichtbaar.

4. Na vestiging Israël: Tempelbouw. 

pag 13 - 14

Joodse visie op God:

5. Bij ballingschap in Babylon: God reist mee.

6. Bij diaspora: God reisde weer mee.

7. Idee ontstaat: God is bij je, hij gaat met je mee waar je ook heen gaat.

pag 13 , 14 

Joodse visie op God: het verbond

8: afspraak tussen God en volk: God zorgt voor beloofde land, volk volgt regels/wetten. 

9. Zo niet: dan straft God. Geen voorspoed is een straf van God. 

Pagina 13, 14 

De regels van God: 10 geboden

1. Geen andere goden. 

2. Geen gesneden beeld maken. 

3. U zult niet vloeken. 

4. U zult de sabbat houden. 

Pagina  13, 14

5. Eert uw vader en uw moeder

6. Niet doodslaan.

7. Niet echtbreken.

8. Niet stelen.

9. Niet Liegen.      10. Niet begeren

Pagina 13, 14

Beloofde land:

1. Palestina/Israel

2. Ook : Rijk van God: daarin is alles goed

3. Aangekondigd dr Messias (boodschappe

4. Zorgt ook voor bevrijding uit aardse ellende

Pagina 13, 14

Joodse Geschriften 1:

1. Tenach: (Heilig, je kunt er God een beetje in leren kennen)

a. Tora (wetten)

b. Newiíem (profeten)

c. Chetoewiem (overige geschriften)

Pagina 15

Joodse Geschriften 2:

2. Talmoed: (niet heilig, wel leerzaam)

Toelichting en uitleg van de Tenach.

Pagina 15

Joodse feesten:

1. Sabbath. Wekelijks. Vieren schepping.

2. Pesach. Bevrijding uit Egypte. (lente)

3. Rosj-ha-Sjana (joods Nieuwjaar (sept/okt)

4. Jom Kippoer. Grote verzoendag. Vasten.

5. Soekot. Loofhuttenfeest. Woestijntocht.

6. Simchat Tora: vreugde der wet.

pag 15

Joodse rituelen:

1. Besnijdenis (jongens, op de achtste dag)

2. Bar Mitswa (meisjes 12, jongens 13 jaar)

3. Huwelijksrituelen (staan onder een baldakijn, ring voor de bruid)

pag 15 - 16

Joods religieus gebouw: Synagoge

- oorspronkelijk: opvolgers van de tempel

- plek samenkomst joodse gemeenschap

- kast met Tora-rollen

- Leermeester: Rabbi Voorzanger: Chazan

- Ten minste 10 mannen nodig (minjan)

Pagina 16

Christendom 

Jezus van Nazareth:

1. geboren in 4 vdj (kerstfeest)
2. volgeling van Johannes de Doper
3. boodschap: liefde, barmhartigheid
4. Jezus spreekt eigenstandig: "Ik zeg u ...."
5. gedood door de romeinen (30)
6. opgestaan (pasen, zondag), verschenen
7. - opgevaren naar de hemel (hemelvaartsdag)

Pagina 17

Eerste verspreiding christendom 

1. christenen: Jezus is opgestaan uit de dood
2. goede boodschap voor alle mensen-> verspreiding
3. Christus = Messias = gezalfde
4. Verspreiding via de synagogen -> beweging van christenen
5. Discussie: is christendom joods? Uitkomst: Nee. Ook heidenen mogen meedoen

Pagina 18

Eerste eeuwen:

1.  in 3e eeuw: 300.000 christenen

2. voor iedereen (mensen zijn gelijkwaardig)

3. Aantrekking door hulp en steun aan armen 

4. 313: vrijheid van godsdienst vr christenen

5. 380: christendom staatsgodsdienst

Pagina 19

Middeleeuwen (500-1500)

1. verspreiding van christendom dr romeinen
2. 739:  door ierse monniken (Willibrord) 
3. kloosters: economische/culturele invloed
4. vanaf 1200: opkomst steden, kathedralen 
5. christendom: religie van 'macht en gezag'
6. 1226 Protest binnen de kerk (Assisi) 

Pagina 19-20

Vanaf 1500

1. 1500 : Verspreiding over de wereld: ontdekkingsreizen
2. ook verzet binnen kerk: Reformatie Maarten Luther (1546)  Johannes Calvijn (1564) Wilden terug naar de bronnen van het christendom
3. 1566: Scheuring binnen het christendom. Beeldenstorm. 
4. Reactie van de RK-kerk: tegen-reformatie (Thomas van Aquino)

Pagina 20-21

Pagina 20, 21) 

Pagina 21

Kern van de christelijke religie

paragraaf 3.2 (pag 21 - 22) overslaan

Pagina 22

Vier evangelie-schrijvers:

Mattheus

Markus

Lukas

Johannes

Pag 22

Pagina 23

Pagina 23

Pagina 23

Christelijke feesten:

1. Zondag. Dag van rust. 

2. Kerstfeest; geboorte van Jezus

3. Goede vrijdag; sterven van Jezus

4. Pasen: opstanding van Jezus

5. Hemelvaart: opname Jezus in hemel

6. Pinksteren: komst heilige geest

Pagina 23

Einde les. Tot volgende week!

Succes met leren van de toets!