5. Van mythe naar wetenschap

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De Griekse wereld

5. Van mythe naar wetenschap

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Je kunt uitleggen hoe het wetenschappelijk denken zich ontwikkelde in Griekenland. 

Griekse goden

• Net als in Egypte: geloof in meerdere goden > Polytheïsme
  
  
• Goden en godinnen allemaal hun eigen taak. 
  
  
• Grieken geloofden dat de Goden verantwoordelijk waren voor de natuur, ziektes, een goed huwelijk, kinderen krijgen etc. 
  
  
• Griekse Goden vormden één grote familie als het ware > wel waren ze onsterfelijk.
  

Welke goden waren er? (1)

• Zeus, de oppergod en de god van de hemel. Bliksem en donderen.
  
• Poseidon, zee.
  
• Hades, het dodenrijk.
  
• Hera, zus en vrouw van Zeus.
  
• Apollo, kunsten, zoon van Zeus.
  
• Dionysos, wijn en feestvieren.
  
• Nikè, overwinning
  
• Hygieia en Asklepios, gezondheid
  
• Ares Oorlog 

zeus

Nike

Poseidon

Apollo

Hades

Dionysos

oppergod/ god van de onderwereld

godin van de overwinning

god van de wijn en feestvieren

god van de zeeen

oppergod/ god van de hemel.

god van de kunsten

Mythen

• Grieken vertelden elkaar allerlei verhalen over goden, halfgoden en helden > Mythen. 
  
  
• Vaak een gebeurtenis die gebeurd was maar daarna doorverteld en ‘spannender’ gemaakt dan het was.
   
• Bekende mythen:
  - de Ilias > Trojaanse oorlog
  - de Odyssee > de zwerftocht van koning Odysseus na de Trojaanse oorlog. 
  

Mythen

• Grieken gebruiken verhalen om de wereld te verklaren en lessen te leren
• In deze mythen stonden goden en vreemde wezens centraal
• Voorbeelden: Trojaanse oorlog, reizen van Odysseus

De Griekse cultuur

• Cultuur: alles wat er door een samenleving wordt gemaakt en bedacht. 
  
  
• Voorbeelden: gebouwen, schilderijen, beelden, wetenschap, taal 
  
  
• Grieken vonden de Egyptische beelden mooi > wel levensecht maken. 
  
  
• Menselijk lichaam werd daarvoor goed bekeken > wetenschap. 
  
  
• Ook tempels zo groot en mooi mogelijk > wiskundige berekeningen hiervoor nodig > wetenschap.
  

Wetenschap

• Grieken erg nieuwsgierig en zochten voor alles een verklaring. 
  
  
• In het begin vooral de Goden, later nieuwe verklaringen: men kwam er bijvoorbeeld achter dat je ziek werd als je ongezond leefde. 
  
  
• Ook ontstaan van de filosofie: mensen die op zoek zijn naar wijsheid > zelf nadenken over natuurverschijnselen. 
  
  
• Dit alles bij elkaar heet de Griekse cultuur. 
  

Filosoof

• Sommige geleerden onderzochten niet de natuur of de mens, maar stelden vragen als:
• wat is goed en wat is slecht?
• Zij worden filosofen genoemd.
• Filosofen zijn op zoek naar wijsheid.
  
• Filosofen (letterlijk vrienden van de wijsheid)

Voorbeelden

Demokritos -> alles bestaat uit super kleine deeltjes (atoma)

Socrates -> nadenken over wat de beste bestuursvorm is

Wat zijn filosofen?

1. Mensen die nadenken wat mensen doen en denken
2. Mensen die experimenten doen
3. Mensen die veel waarnemen
4. Mensen die meedoen in de politiek

Socrates

• Eén van de belangrijkste Atheense filosofen
• Goed en kwaad (Ethiek)
• Socratische manier van vragen stellen (Deed net alsof hij niks van het onderwerp af wist) 
• Oplossen van problemen

Plato

• Leerling van Socrates
• Oprichter van de Akademeia
• Bekendste werk: De Staat, over politiek
   en rechtvaardigheid

Aristoteles

• Leerling van Plato
  
• Filosoof én natuurkundige
• Belangrijkste werk: Rethorica
• 'Van nature bepaald wat je bent'

Pythagoras

• Wiskunde
• Bekend van de stelling van Pythagoras
• Deze leer je nog steeds bij Wiskunde...

Herodotus

• Geschiedenis
• Belangrijkste werk: Historiën
• Dit werk bestaat uit 9 delen, vernoemd naar de 9 muzen uit de mythologie
• Hij schreef over Egypte als 'het geschenk van de Nijl'

Hippocrates

• Geneeskunde
• Eed van Hippocrates
• Zou een afstammeling van de halfgod Asclepius (Esculaap)

Wat is een mythe?

1. een Griekse god
2. verhaal over goden of halfgoden - of een verhaal dat voor waar wordt aangenomen, maar niet helemaal op feiten berust
3. een waargebeurd verhaal
4. een Griekse nederzetting

Wat is een filosoof

1. Iemand die op zoek is naar wijsheid
2. Iemand die op zoek is naar vrijheid
3. Iemand die op zoek is naar macht
4. Iemand die onderzoek doet

Wetenschap

1. Denken over grote levensvragen
2. Kennis, het verkrijgen van kennis door onderzoek te doen

Hoe kun je er volgens Sokrates achter komen wat goed en slecht is?

1. Het opzoeken in boeken
2. Experimenteren
3. Het aan de goden vragen
4. Zelf denken en (jezelf) vragen blijven stellen

Combineer de omschrijving van de goden met de naam van de goden door te slepen:

Poseidon

Hades

Athena

Apollo

Aphrodite

Ares

God van de zee.

God van het dodenrijk.

God van de krijgskunst en wijsheid

God van de schoonheid, kunst en muziek.

God van de liefde.

God van de oorlog.