Milieu leerstof 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

MENS EN MILIEU

Basisstof 1: De mens en het milieu

Basisstof 1 De mens en het milieu

• Milieu: omgeving waarin de mens leeft.
• Bestaat uit:
  * lucht
  * water
  * bodem 

Waar heeft de mens het milieu voor nodig?

schoon water, energie, grondstoffen, recreatie, voedsel en frisse lucht (zuurstof)

Milieuproblemen

• Vervuiling
• Uitputting van de bodem, energiebronnen, etc.
• Aantasting omgeving
• Overbevolking
• Verdwijnen biodiversiteit
• Ontbossing
• Klimaatverandering 
  

Leerdoelen deze week

1. Je kunt 6 manieren noemen waarop de mens afhankelijk is van het milieu

2. Je kunt de voornaamste milieuproblemen noemen

3 Wat zijn  de oorzaken van milieuproblemen

4. Wat zijn de gevolgen van deze milieuproblemen

Invloed van mensen

Mensen veranderen hun milieu.
Hierbij ontstaan soms milieuproblemen:

1. Vervuiling = toevoegen van stoffen die er niet horen
2. Uitputting = te veel stoffen uit het milieu halen
3. Aantasting = natuurgebieden kappen/platbranden voor steden, fabrieken en landbouw
   
   

Wat is een goed voorbeeld van vervuiling?

1. De goudmijnen in Zuid-Afrika
2. De uitstoot van fijnstof en CO2 door auto's
3. Het kappen van de bomen in het Amazone gebied

Wat is een goed voorbeeld van uitputting?

1. De goudmijnen in Zuid-Afrika
2. De uitstoot van fijnstof en CO2 door auto's
3. Het kappen van de bomen in het Amazone gebied

Oorzaken van de milieuproblemen

1. Bevolkingsgroei
2. Manier van leven. Dit bepaald je ecologische voetafdruk
   (= hoeveel ruimte je inneemt op aarde-> hoeveel energie gebruik je hoeveel schoon water hoeveel voedsel gooi je weg, waar komt je voedsel vandaan, hoeveel gif is er nodig geweest voor om jouw voedsel te kweken ...)

Ecologische voetafdruk

Gevolgen van de milieuproblemen

1. Klimaatverandering = verandering van weertype
   Bijv. zwaardere stormen, overstromingen, droogte
2. Zeespiegelstijging = stijging waterniveau in zeeën en oceanen
   Bijv. overstromingen
3. Veranderingen in biodiversiteit = soorten die in een gebied leven nemen toe of juist af bijv. uitsterven witte neushoorn, toename processierups
4. Ontbossing = kappen/platbranden bossen voor voedsel, grondstof, wonen. De leefomgeving van dieren veranderd.
   Meer kans op uitsterven van diersoorten

Is het toenemen van het aantal mensen op de aarde een oorzaak of een gevolg van de milieuproblemen?

1. Oorzaak
2. Gevolg

Ontbossing is een oorzaak van milieuproblemen.

1. Juist
2. Onjuist

Je ecologische voetafdruk kun je verkleinen door korter onder de douche te staan.

1. Juist
2. Onjuist

Waarom verklein je je ecologische voetafdruk wanneer je voedsel uit Nederland koop en niet uit verre landen?

Milieuproblemen tegengaan

- Duurzaamheid = rekening houdend met het milieu 
Bijv. groene energie ipv grijze energie

- Milieubeleid van de overheid, per land maar ook wereldwijd

- bijv. afval scheiden zodat een deel gerecycled kan worden
of

- altijd je eigen boodschappentas meenemen en geen plastic of paperen zakjes van de winkel aannemen

Geef twee voorbeelden van groene energie

Wat wordt bedoeld met plasticsoep?

Aan de slag!

Maak  opdrachten 3.1

Veeteelt

Levert dierlijk voedsel: melk, vlees, eieren

Twee soorten veeteelt:

1.intensieve veehouderij = bio-industrie

2. biologische veeteelt

Intensieve veehouderij (bio-industrie)

• veel dieren op kleine oppervlakte
• veel dierlijke mest (uitwerpselen + urine), soms mestoverschot
• verhogen productie door:
     * veredeling
     * kunstmatige inseminatie
     * genetische modificatie

Veredeling

Ouders met goede eigenschappen worden uitgezocht.
De kinderen die daar uitkomen en de beste eigenschappen hebben
worden gebruikt om verder mee te fokken
(in het voorbeeld is dat varken nr. 2).

Kunstmatige inseminatie (KI)

sperma mannelijk dier met goede eigenschappen wordt opgevangen en vervolgens ingebracht in de baarmoeder van een vrouwelijk dier.

Genetische modificatie (GM)

Veranderen van erfelijke eigenschappen in het laboratorium

Een organisme waarbij dat gebeurt is noem je transgeen organisme (of GM-organisme)

Genetische modificatie (GM)

Veranderen van erfelijke eigenschappen in een laboratorium.

Een organisme waarbij dat gebeurt is noem je transgeen organisme (of GM-organisme)

Een stukje DNA wordt verwijderd (boven) en vervangen door DNA met gunstigere eigenschappen (onder)

Intensieve veehouderij (bio-industrie)

• Voordelen:
• Hoge opbrengst
• Lage kosten
• Goedkoop vlees
• Nadelen
• Sneller ziektes
• Gebruik van veel medicijnen
• mestoverschot
• mogelijk veel dierenleed

Biologische veeteelt

• Voordelen:
• Geen gifstoffen
• dieren hebben het goed
• kwalitatief goed vlees
• Nadelen
• Minder opbrengsten
• Minder dieren kun je houden
• vlees is duurder

Vleesvervangers

• Voordelen:
• geen dieren nodig
• Nadelen
• vrij prijzig, soms duurder dan vlees (bio-industrie)
• het is niet precies hetzelfde als vlees

Erfelijke eigenschappen van dieren kunnen verandert worden. Op welk van onderstaande manieren maak je een transgeen organisme?

1. Genetische modificatie
2. Veredeling
3. Kunstmatige inseminatie

Akker- en tuinbouw

• Voordelen:
• Hoge opbrengst
• Lage kosten
• Goedkope groente en fruit
• Nadelen
• Gebruik van gif (insecticide en herbiciden)
• Accumulatie van het gif in de voedselketen
• Insecten raken resistent tegen het gif
• Gebruik van kunstmest
• monocultuur is dieronvriendelijk  weinig dieren kunnen hier overleven

Resistentie tegen gif

Resistentie tegen gif => ongevoelig worden voor het gif.

Je hebt steeds meer gif of steeds sterker gif nodig om de plaagdieren of onkruid te doden

De dieren en het onkruid wat overleefd, krijgen kinderen die ook goed tegen het gif kunnen.

Accumulatie van gif in de voedselketen

• Accumulatie = het ophopen van het gif in de voedselketen
• Gif wordt niet afgebroken en dus wordt het doorgegeven in de voedselketen.
• Aangezien 1 lieveheerbeestje 150 bladluizen per dag eet, heeft een lieveheersbeestje na 10 dagen 1500x meer gif in zijn lichaam dan 1 bladluis.
• Aangezien een koolmees 100 lieveheersbeestjes eet per dag=> veel gif in de koolmees. Koolmezen hebben ook weer vijanden ==> accumatie van gif 

Biologische plantenteelt

• Voordelen:
• Geen gifstoffen
• Geen kunstmest
• Milieuvriendelijk en gezond
• Nadelen
• Minder opbrengsten
• Wisselteelt nodig
• Arbeidsintensief
  
• biologische groente is duurder

Biologische plantenteelt en plagen voorkomen

• Voorkomen door:
• Inzet vijanden van de...
• Inzet van lokmiddelen voor...
• wisselteelt

Hoe wordt een stuk landbouwgrond genoemd waar ieder jaar een ander gewas(groente) op staat?

1. wisselteelt
2. kunstmest
3. accumulatie
4. monocultuur

Hoe wordt het proces genoemd waar plaagdieren steeds beter tegen gif kunnen?

1. accumulatie
2. resistentie
3. genetische modificatie
4. monocultuur

Hoe wordt het proces genoemd waar de hoeveelheid gif in de voedselketen toeneemt?

1. accumulatie
2. resistentie
3. genetische modificatie
4. monocultuur

Hoe wordt een groot stuk landbouw- grond genoemd waar maar één soort gewas(groente) op staat?

1. wisselteelt
2. kunstmest
3. genetische modificatie
4. monocultuur

Schrijf 1 ding op dat je nog lastig vindt.

Was het nu makkelijker om op te letten tijdens de uitleg, omdat je steeds tussendoor op je tablet/laptop mee moest doen om vragen te beantwoorden?

1. 
2. 
3. 
4. 

Heb je nog tips voor mij?