10.1 - Opgroeien / 10.2 - Puberteit V2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 10 - Je verandert

8.1 Opgroeien

Hoofdstuk 10 - Je verandert

10.1 - Opgroeien

10.2 - Puberteit

10.3 - Relaties

10.4 - Ziek van de liefde

10.5 - Samenhang - De schoolarts

10.1 - Opgroeien

10.2 - Puberteit

Doelen van de paragrafen

Je kent levensfasen en geestelijke en lichamelijke ontwikkeling die bij elke fase horen

Je weet wat de rol van hormonen is en kan hiervan voorbeelden met hun taak noemen

Je weet wat primaire en secundaire geslachtskenmerken zijn en kan hiervan voorbeelden noemen

Je kan uitleggen hoe jeugdpuistjes ontstaan

Je kan uitleggen wat transgender en transseksueel zijn inhoudt

Je kan uitleggen hoe je groeit

Levensfasen

Baby 0-1,5

Peuter 1,5-4

Kleuter 4-6

(school)kind 6-12

Puber 12-17

Adolescent 17-21

Volwassene 21-60

Oudere 60+

Verandering

Lichamelijke ontwikkeling - langer worden, leren lopen, etc.

Geestelijke ontwikkeling - Gezichten herkennen, praten, zelfstandig worden

Hormonen

Veel processen in ons lichaam worden geregeld door hormonen.

Bijvoorbeeld: groei, voortplanting, emoties, en herstel.

Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren en worden vervoerd door het bloed.

Hoe verandert je lichaam in de puberteit?

Primaire geslachtskenmerken:

Meisje: vagina, schaamlippen

Jongen: penis, balzak

Secundaire geslachtskenmerken:

schaamhaar, groei geslachtsorganen, meer zweet en talgklieren

Jeugdpuistjes

• Huid: maakt talg aan.
  
• talg= vettige stof die huid soepel houdt. 
• Mee-eters (zwarte puntjes)
• Mee-eter ontsteekt: jeugdpuistjes (acne) ontstaan

Geslachtshormonen

geslachtshormonen: regelen de werking van de voortplantingsorganen:

- teelballen maken mannelijke geslachtshormonen (testosteron)

- eierstokken maken vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogeen)

Hormonen

• Hormonen bij doelwitorganen --> op het celmembraan receptoren 
• Hormoon past alleen op de receptor van het doelwitorgaan. 
• Na binding aan receptor vindt er een actie plaats. 

Groeien

Hormoonklier: hypofyse

Maakt groeihormoon

Cellen in botten beginnen te delen -> botten worden langer (groei aan uiteinden; groeischijven)

Extra veel groeihormoon tijdens puberteit - groeispurt

Groei stopt als groeischijven verkalken (kraakbeen -> been, Hoofdstuk 2)

Wat houdt....in

Relaties

Seksualiteit

Geslachtsgemeenschap

Orgasme

Masturbatie

Wanneer ben je transgender?

Transgender: je geslacht is dus niet gelijk aan je gevoel en gedrag 

Wanneer een transgender zich laat opereren naar het andere

geslacht noem je dat transseksueel

Transgender is niet travestie.

--> Dit is iemand die zich kleed in kleding van het andere 

geslacht 

Wat zijn geslachtskenmerken?

1. de lichamelijke kenmerken waaraan je het geslacht herkent.
2. de lichamelijke kenmerken waaraan je een persoon herkent.
3. de lichamelijke veranderingen die ontstaan tijdens de puberteit

Zijn de schaamlippen van de vrouw een primaire geslachtskenmerk of een secundaire geslachtskenmerk?

1. Primaire geslachtskenmerk
2. Secundaire geslachtskenmerk

Wat voor geslachtskenmerk is schaamhaargroei?

1. Primair
2. Secundair

NR 1: Mee-eters en jeugdpuistjes samen noen je Acne

NR 2: Mee-eter ontstaat als de poriën afgesloten raken doordat de huid veel talg produceert.

1. 1= juist 2= juist
2. 1=onjuist 2=onjuist
3. 1= onjuist 2=juist
4. 1= juist 2=onjuist

Wat is acne?

1. Acne is hetzelfde als talg
2. Acne is hetzelfde als jeugdpuistjes
3. Acne is hetzelfde als zweet
4. Acne is hetzelfde als bacteriën

Wat is een transgender?

Het mannelijk geslachtshormoon is...

1. testosteron
2. oestrogeen

Wat is geen levensfase

1. Baby
2. (School)kind
3. Tiener
4. Adolescent

De levensfase van een puber is van...

1. 0-1,5 jaar
2. 12-17 jaar
3. 6-12 jaar
4. 17-21 jaar

lichamelijke ontwikkeling

geestelijke ontwikkeling

kruipen

gezichten herkennen

bouwen met blokken

leren wat niet mag

lezen

wiskunde

seksuele gevoelens

groeispurt

zelfstandig worden

vergeetachtig worden

rimpels

Een jongen krijgt een baard, is dit geestelijke ontwikkeling?

1. ja
2. nee

Wat is een groeispurt?

1. Periode van snelle groei
2. Altijd snel groeien
3. Een verandering in je bouw
4. Periode van langzame groei

Je botten groeien. Wat is de goede volgorde?

1. botcellen reageren op groeihormoon - celgroei - celdeling
2. botcellen reageren op groeihormoon - celdeling - celgroei
3. celgroei - celdeling - botcellen reageren op groeihormoon
4. celdeling - celgroei - botcellen reageren op groeihormoon

Welke cellen delen zich waardoor je botten groeien?

1. harde beencellen
2. kraakbeencellen
3. beenmergcellen
4. vetcellen

hoe heten de schijven waar deze kraakbeencellen liggen?

1. groeischijven
2. deelschijven
3. puberteitschijven
4. bamischijven

Wat is een hypofyse ?

1. Een geslachtsorgaan
2. Een spier
3. Een hormoonklier

Hormonen zijn:

1. Regelstoffen
2. Voedingsbestanddelen
3. Geslachtskenmerken

Waardoor werkt niet elk hormoon op elke lichaamscel?

Aan het werk

Maken (en nakijken): 

10.1 - 7, 8, 9, 12,13, 16

10.2 - 3, 5, 7, 10, 12, 13, 15, 16, 17

Vind je het moeilijk? Maak ook de vragen met de ronddraaiende pijltjes er voor!

Huiswerk: Bovenstaande opdrachten + lezen 10.3