T3 Herhaling B 1 t/m 3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 3 Bloedsomloop

Pak je boek + nakijken

B1 Bloed   

Leerdoel

Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

 Samenstelling van bloed

• Eiwitten: fibrinogeen-> functie bloedstolling
• Opgelost in bloedplasma:                                                                                                     - voedingsstoffen (bv glucose, vitamines )                                                                     -  afvalstoffen (bv CO2)                                                                                                             - O2.

Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Rode bloedcellen

• Rode bloedcellen vervoeren vooral O2 
• Bevatten hemoglobine, dit kan O2 vasthouden en weer loslaten.

Witte bloedcellen

• Bestrijden ziekteverwekkers (bv bacteriën) door ze in te sluiten'
• Maken antistoffen tegen ziekteverwekkers

• Kunnen van vorm veranderen
  
• Kunnen uit een haarvat kruipen

Bloedplaatjes

• Bloedplaatjes zijn geen cellen; uiteengevallen cellen
• zijn nodig voor de bloedstolling 

Kenmerken van drie  vaste bloeddelen

	Rode bloedcellen	Witte bloedcellen	Bloedplaatjes
Vorm	ronde platte schijfjes	kunnen van vorm veranderen	verschillend
Celkern	nee	ja	nee (zijn kapotte cellen)
Waar ze gemaakt worden	rode beenmerg	rode beenmerg lymfeklieren	rode beenmerg
Aantal per ml bloed	5.000.000	7.000	300.000
Functie	transport O2 en beetje CO2	antistoffen maken en bacteriën bestrijden	zorgt voor de bloedstolling samen met fibrinogeen

Basisstof 2 Bloedsomloop

Leerdoel

Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen.

Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

Dubbele bloedsomloop

Alle zoogdieren hebben een dubbele bloedsomloop:

(1) Kleine bloedsomloop: hart > longen> hart

     functies: - zuurstof bij de longen ophalen

                      - koolstofdioxide afgeven

(2) Grote bloedsomloop: hart > lichaam > hart

      functies: - zuurstof naar alle organen brengen

                        - koolstofdioxide ophalen

3 Typen bloedvaten

Slagaders

• bloed wordt hierin van het hart weggepompt
• hartslag is voelbaar
  
• de bloeddruk is heel hoog
  
• alleen aan begin kleppen aanwezig (1/2 maanvormige kleppen)
  
• krijgen de naam van orgaan waar bloed naar toe stroomt (bijv. longslagader)
  

Aders

• bloed stroomt hierin terug naar het hart
• hartslag niet voelbaar 
  
• de bloeddruk is laagst van allemaal 
  
• er zitten kleppen die verhinderen dat bloed terugstroomt 
  
• krijgen de naam van het orgaan waar het bloed vandaan komt (bijv. leverader) 
  

Haarvaten

• kleinste bloedvaatjes in organen of weefsels 
• slagaders gaan over in haarvaten 
  
• de bloeddruk is lager dan in slagaders 
  
• haarvaten gaan over in aders 
  
• krijgen de naam van orgaan waar ze zich bevinden (bijv. nierhaarvaten)
  

Kenmerken  verschillende bloedvaten

	Slagaders	Aders	Haarvaten
Richting	van hart af	naar hart toe	in organen
Bloeddruk	hoog	laag	middelmatig
Wand	dik, elastisch, stevig	dunne wand	één cellaag dik
Hartslag	'Slag' merkbaar (pols)	'Slag' niet merkbaar	'Slag' niet merkbaar
Plaats	meestal diep in lichaam	meestal ondiep	in het hele lichaam
Kleppen	alleen 1/2maanvormige kleppen	overal kleppen; verhinderen terugstromen bloed	geen kleppen

Poortader: een apart bloedvat

• Poortader: tussen darmen en lever
• Stoomrichting: naar lever toe
  
• Zuurstofarm bloed want opgebruikt in darmen
  
• Veel voedingsstoffen want komt van darmen
  
• Lever krijgt zuurstof van leverslagader
  

Basisstof 3 Het hart

Leerdoel

• Je moet de delen van een hart en aansluitende bloedvaten       kunnen noemen met hun kenmerken en hun functies
• Je moet kunnen beschrijven hoe een hartslag verloopt 

Het hart

Hart

•  linker- en rechterkant met elk een boezem en kamer
  
•  2 boezems en 2 kamers
  

Hartboezems

•  krijgen het bloed vanuit het lichaam
  
•  pompen het door naar de kamers
  

•  minder gespierd dan kamers
  

Hartkamers

•  krijgen het bloed van de boezems
  
•  pompen het bloed over een grotere afstand naar organen      in het lichaam

•  meer gespierd dan boezems
  
•  linkerkamer meer gespierd dan rechterkamer
  

Werking van de hartkleppen

Hartkleppen

Halve maanvormige kleppen

Werking van het hart

De 3 fasen van een hartslag

Bouw van het hart

Zelfstandig werken

• Leren voor SO  Basisstof 1 t/m 3
• Maak Test je zelf 1 t/m 3

Succes!!!