Les 3 - 3.3 Verspreiding van het christendom & 6.3 Horigen en ridders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Monniken en ridders

Les 3:

3.3 Verspreiding van het christendom

6.3 Horigen en ridders

Welkom bij geschiedenis!

Onze afspraken

1. In onze klas mag je altijd een vraag stellen. 
2. Rust in de klas                                        - Als ik uitleg -> stilte.                          - Geconcentreerd werken -> stilte
3. Telefoon, jassen, petten en AirPods zijn niet zichtbaar zonder mijn toestemming. 
4. Vertrouwen

Lesplanning

• Lesdoelen
• Herhaling en vragen
• Instructie
• Opdracht(en)
• Lesdoelvragen
• Bespreken lesdoelen

Lesplanning en huiswerk

Lesdoelen en opdracht

Oefenvragen

Instructie

• Lesplan
• Lesdoelen
• Herhaling
• Instructie
• Opdracht(en)
• Lesdoelvragen
• Afsluiting

Lesdoelen

1. Ik kan aan het einde van de les uitleggen hoe het hofstelsel werkte en wat de rol van horigen was. 
2. Ik kan beschrijven welke kenmerken en verantwoordelijkheden ridders hadden in de middeleeuwen.
3. Ik kan verklaren hoe en waarom het christendom zich verspreidde in Europa.

• Lesplan
• Lesdoelen
• Herhaling
• Instructie
• Opdracht(en)
• Lesdoelvragen
• Afsluiting

Wat weet je nog
van de vorige les?

De vroege middeleeuwen; Een nieuw tijdperk

• Na de val van het West-Romeinse Rijk werd het leven moeilijker.
• Geen bescherming meer van het Romeinse leger.
• Handel en geldverkeer vielen stil.
• Mensen trokken naar het platteland en werden afhankelijk van een heer.

Het hofstelsel; leven op de domein

Boeren werkten voor een heer in ruil voor bescherming.

Zelfvoorzienend systeem: autarkie.

Domein: land van de heer, met het vroonhof en boerderijen.

Horigen:

• Afhankelijk van de heer.
• Betaalden pacht (huur) en deden herendiensten.
• Mochten het domein niet verlaten.

Het drieslagstelsel

Grond raakte uitgeput door overgebruik.

Invoering drieslagstelsel:

Wintergraan, zomergraan, braakliggend land.

Om en om gewisseld voor vruchtbare grond.

Resultaat: hogere opbrengsten en betere voedselvoorziening.

Ridder worden

Niet alle zonen erfden land, sommigen werden ridders.

Ridder worden:

Speciale ceremonie.

Strijd in dienst van een heer.

Soms beloond met grond.

Ridder worden

Eigenschappen van een ridder:

Eer, moed, trouw, hoffelijkheid, vrijgevigheid, eerlijkheid.

Uitrusting: paard, zwaard, schild, maliënkolder.

Het leven van een ridder

In oorlog:

Strijden voor de heer.

Soms plundertochten in vredestijd.

Toernooien:

Wedstrijden tussen ridders.

Roem en losgeld voor de winnaar.

De verspreiding van het christendom

Vanaf 312 werd het christendom belangrijk door keizer Constantijn.

Missionarissen verspreidden het geloof: Willibrord en Bonifatius.

Steun van Frankische koningen. Redenen voor Karel de Grote:

• Eenheid in het rijk.
• Meer macht en aanzien.

Het werk van missionarissen 

Missionarissen brachten Bijbelverhalen, muziek en boeken.

Kloosters:

Monniken en nonnen kopieerden boeken.

Werkten in de tuin en baden.

Geestelijken en hun rol

Geestelijken:

Enige die konden lezen en schrijven.

Legden wetten en kennis vast.

De paus:

Hoofd van de kerk.

Woonde in Rome.

Geholpen door bisschoppen.

Opdracht(en)

VMBO-T: 3.3 Verspreiding van het christendom 1 t/ 18 

HAVO/VWO: 6.3 Horigen en ridders 1 t/m 13

Als het niet af is = huiswerk

• Lesplan
• Lesdoelen
• Herhaling
• Instructie
• Opdracht(en)
• Lesdoelvragen
• Afsluiting

Huiswerk

VMBO-T: 3.3 Verspreiding van het christendom 1 t/ 18 

HAVO/VWO: 6.3 Horigen en ridders 1 t/m 13

Wanneer inleveren: Voor de volgende les

Waar inleveren: Tijd voor geschiedenis

• Lesplan
• Lesdoelen
• Herhaling
• Instructie
• Opdracht(en)
• Lesdoelvragen
• Afsluiting

Lesdoelen

1. Ik kan aan het einde van de les uitleggen hoe het hofstelsel werkte en wat de rol van horigen was. 
2. Ik kan beschrijven welke kenmerken en verantwoordelijkheden ridders hadden in de middeleeuwen.
3. Ik kan verklaren hoe en waarom het christendom zich verspreidde in Europa.

• Lesplan
• Lesdoelen
• Herhaling
• Instructie
• Opdracht(en)
• Lesdoelvragen
• Afsluiting

Lesdoelen-Check

Waarom was het hofstelsel belangrijk voor het overleven van mensen?

Welke eigenschappen had een ridder nodig en waarom?

Hoe zorgden missionarissen voor de verspreiding van het christendom?

Wat was de rol van geestelijken in de samenleving?