3.3 Water op aarde

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

3.3 Water op aarde

deel 1

1. Herhaling

2. Leervragen 3.3 (deel 1)

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Herhaling vorige les

Wat was het grote verschil tussen het nationaalsocialisme van Hitler en het fascisme van Mussolini?

1. Het nationaalsocialisme was gewelddadig, het fascisme niet
2. Het nationaalsocialisme was nationalistisch, het fascisme niet.
3. Het nationaalsocialisme was niet democratisch, het fascisme wel
4. Het nationaalsocialisme was racistisch, het fascisme niet

Hoe heet de partij van Hitler?

1. NSDAP
2. NSB
3. PVDA
4. SDAP

Hitler was de baas. Er mochten geen andere partijen meer zijn. Hoe noemen we een land waar geen democratie meer is?

1. Koninkrijk
2. Dictatuur
3. Revolutie
4. Democratie

Na de oorlog kochten mensen spullen door krediet (lenen van geld bij banken)

1. Juist
2. Onjuist

Hoe zorgde Hitler voor werk?

1. Door andere landen te veroveren
2. Door de aanleg van wegen, spoorlijnen en het maken van wapens
3. Door de mensen werk te geven in de kolonieën

Leervragen

Uitleggen hoe een waterkringloop werkt

Aan het einde van de les kan je......

Uitleggen hoe een gletsjer ontstaat

Uitleggen hoe een gletsjer verweringsmateriaal verplaatst

Uitleggen wat voor soorten rivieren er zijn

Hoe is het water verdeelt op aarde?

• Veel water op aarde: de blauwe planeet!

• Zoet water

• Zout water

> ongeschikt om te drinken

Waterkringloop

Korte kringloop:

1. verdamping zeewater

2. condensatie -> wolken

3. neerslag in zee

De waterkringloop

• Bij de korte kringloop valt de neerslag regelrecht in zee terug.
  
• Bij de lange kringloop valt de neerslag op het land en gaat het water via een 'omweg' terug naar zee.

condensatie

Infiltreert 

Bij de korte kringloop valt de neerslag regelrecht in zee terug.

Bij de lange kringloop valt de neerslag op het land en gaat het water via een 'omweg' terug naar zee.

Hoe ontstaat neerslag?

1. water wordt verwarmd,
2. water verdampt,
3. warme lucht met water

damp stijgt op,

4. warme lucht met waterdamp koelt af,
5. afgekoelde waterdamp vormt stoom/wolken.

Gletsjers

• Sneeuw valt hoog in de bergen in dikke lagen
  - Door druk wordt het ijs
• Zwaartekracht schuift de ijsmassa langzaam naar beneden
  - Een soort van rivier van ijs: een gletsjer
  
  
• Wanneer het laag genoeg komt en smelt: een gletsjerrivier

Gletsjers: ijsrivieren

Door uitzettend ijs barsten in rotsen

verweringsmateriaal komt mee: rotsblokken, stenen en keien, grote stenen blijven liggen in de bergen

Sedimenten in traag stromende rivieren: grind, zand en klei

Drie soorten rivieren 

gletsjerrivier

regenrivier

gemengde rivier

Soorten rivieren

• 2 soorten water bij rivieren:
  

1. Smeltwater: Water van gesmolten ijs / gletsjers
2. Regenwater: Water van regen

• Wanneer beide in een rivier zitten: gemengde rivier

• Stroomgebied: Het gebied waar het water stroomt naar zee

Afsluiting

De eerste stap van de waterkringloop is ......

1. regen
2. verdamping
3. bevriezing
4. condensatie

Wat zorgt dat de waterkringloop begint?

1. De zon
2. De wolken
3. Het water
4. De sneeuw in de bergen

regenrivier

gemengde rivier

gletsjerrivier

Een soort van rivier van ijs noemen we een gletsjer

1. Juist
2. Onjuist

Als een gletsjer smelt en laag genoeg stroomt noemen we het een gletsjerrivier

1. Juist
2. Onjuist

Het gebied waar het water stroomt naar de zee noemen we...

1. Sedimenten
2. Verweringsmateriaal
3. Stroomgebied
4. Gletsjerrivier

Aan de slag

Zelfstandig

Klaar?

Het einde van het Romeinse rijk. 

Vooruitblik

• Huiswerk! 

Maken:

• BK: bladzijde 96-97-98-99
• KGT: bladzijde 106-107-108-109

Hoe? 

• Alleen
  
• Vraag? Steek je vinger op.
  

Goed zo!

Laat het zien aan de docent.  

Daarna: lezen in je leesboek

Sedimentatie en verwering

3.3 Water op aarde

deel 2

1. Herhaling

2. Leervragen 3.3 (deel 2)

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Herhaling vorige les

De eerste stap van de waterkringloop is ......

1. regen
2. verdamping
3. bevriezing
4. condensatie

Wat zorgt dat de waterkringloop begint?

1. De zon
2. De wolken
3. Het water
4. De sneeuw in de bergen

regenrivier

gemengde rivier

gletsjerrivier

Leervragen

Uitleggen wat sedimentatie is en hoe het ontstaat

Aan het einde van de les kan je......

Uitleggen wat we met sedimentatie doen

Water en sedimentatie

• Water dat we zien noemen we oppervlaktewater
• Onder de grond is grondwater

• Nederland is een erg plat land

1. Hoog in de bergen stroomt de rivier snel
2. Laag bij Nederland stroomt de rivier traag

Water en sedimentatie

• Hoe trager de rivier is, hoe kleiner verweringsmateriaal zinkt
  
  

1. Hoog in de bergen: Snel water en dus grote stenen die zinken
2. Laagland: Traag water en dus kleine stenen/klei/zand

Sedimentatie

Sedimentatie: Het zinken van verweringsmateriaal in een rivier. 

In Nederland zit er materiaal zoals klei en grind in het sediment dat we in de rivieren vinden. Dit materiaal kunnen we goed gebruiken bij het bouwen van huizen. 

Afsluiting

Water dat we zien noemen we oppervlakte water

1. Juist
2. Onjuist

Wat is sedimentatie?

1. Het zinken van verweringsmateriaal in een rivier
2. Water aan de oppervlakte
3. Water dat dieper in de grond zit
4. Verwering in de zee

Waaruit bestaat sedimentatie?

Zelfstandig

Klaar?

Vooruitblik

Aan de slag

• Huiswerk! 

Maken:

• BK: bladzijde 100-101-102
• KGT: bladzijde 110-111-112-113

Hoe? 

• Alleen
  
• Vraag? Steek je vinger op.
  

Goed zo!

Laat het zien aan de docent.  

Daarna: lezen in je leesboek

Water in natte en droge gebieden.