2HV 3.9 Spelling (Talent)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling 3.9

Leerdoelen/ leeronderdelen

• Voltooid deelwoord
  
• Tegenwoordig deelwoord
  
• Hoofdletters
• Dicteewoorden

Hoe noem je de werkwoordsvormen 'afgelopen' en 'gemaakt' in de vorige dia's?

Wat weet je al over het voltooid deelwoord?

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Wij hebben lekker .........(zwemmen).

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Maria wordt door de arts .....( opereren).

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Zij hebben vandaag 15 km ....( fietsen).

Het voltooid deelwoord

Heeft een hulpwerkwoord nodig:

Ik heb………..(gemaakt)

    Ik ben………..(opgehaald)

    Ik word………..( verzorgd)

Het geeft aan dat iets afgelopen/ voltooid is.

VD klankveranderende ww

Schrijf wat je hoort.

         Eindigt meestal op –en.

Bijv. gebeten, geschreven, gelopen, gekregen.....

VD klankvaste ww

ge+ik-vorm+t óf ge+ik-vorm+d

Ezelsbruggetje: 

•  ‘t  s e x y  f o k s ch aa p

Bijv. gemaakt, geleerd

• Of het VD langer maken...

Bijv. gemaakte, geleerde

Voltooid deelwoord

Let op bij de wissel z/s en v/f!

Bijv. verhuizen - verhuisd

        beroven - beroofd

Uitzonderingen

Bij ww waarmee de infinitief met ge-, be-, ont-, ver-, en her- begint, begint het VD niet met ge-.

Bijv. beantwoorden – beantwoord

        verbranden - verbrand

        herinneren - herinnerd

let op!

Soms hoor je het verschil tussen pv en vd niet, maar je schrijft ze wel anders.

Zij verandert de opstelling. (PV)

Zij is veranderd. (VD)

Opa is vorig jaar naar Oostenrijk...... (rijden)

In de corona-tijd hebben we zelf maar ons haar..... ( knippen )

Ze hebben de nieuwe omgeving....... (verkennen)

Wat is het voltooid deelwoord van "interviewen"?

1. geinterviewd
2. geïnterviewd
3. geinterviewt
4. geïnterviewt

Wat is het voltooid deelwoord van "misbruiken"?

1. misbruikt
2. gemisbruikt

Wat is het voltooid deelwoord van "verduren"?

1. geduurd
2. verduurd
3. geverduurd

Wat is het voltooid deelwoord van "uitzoeken"?

1. uitzocht
2. uitgezocht
3. geüitzocht
4. uitgezoekt

Tegenwoordig deelwoord

Geeft aan dat je iets doet, terwijl je ook iets anders doet.

Geeft aan hoe iets gebeurt.

Hele werkwoord + een D

Kwijlend nam ik een hap. 
Pratend met volle mond zag ik hem vies naar me kijken.

Wat is het tegenwoordig deelwoord van 'juichen'?

1. gejuicht
2. gejuichd
3. juichend
4. juichent

Wat is het TEGENWOORDIG DEELWOORD van 'huilen'?

1. gehuild
2. huilend
3. huilent
4. gehuilt

dicteewoorden

Leer de dicteewoorden op blz 223!

Vond je de lesstof moeilijk (0) of heel makkelijk (100)?

0100

Het belang van de juiste spelling

Welke spelling is correct

1. paardebloem
2. paardenbloem
3. paardbloem

Samenstellingen

• Je kunt samenstellingen maken door 'soms' gebruik te maken van tussenletter(s)
• Je kent de regels als het gaat om de tussenletter(s)

Wat zijn de verschillen?

Uitleg

Samenstelling zijn twee woorden die SAMEN één woord worden

vb. bureau + blad = bureaublad

boeken + plank = boekenplank

Tussenletter -en-

Het eerste woord heeft alleen een meervoud op -en.

Krant  = kranten  -> krantenbezorger

Kip      =  kippen   -> kippensoep

Tussenletter -e-

• Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is

vb. Zon = zonnestelsel, Koningin = Koninginnedag

• Het eerste woord is versterkend

vb. Apetrots = heel trots, beresterk = heel sterk

• Het eerste woord heeft een mv op -en en op -s

vb. Groente = groentes & groenten -> groentesoep

Tussenletter -s-

Deze kun je vaak horen

vb. Meningsverschil, jongensbroek

Als het tweede deel met een -s begint

dames + sjaal = damessjaal

Streepje

Als het eerste deel een cijfer of een afkorting is

A4-papier

VMBO-leerling

erwt+soep

1. erwtesoep
2. erwtensoep

liefde+brief

1. liefdebrief
2. liefdenbrief
3. liefdesbrief

maan+schijn

1. manenschijn
2. maneschijn

meisje+schoen

1. meisjesschoen
2. meisjeschoen

dier+winkel

1. dierenwinkel
2. dierwinkel

kip+vel

1. kippevel
2. kippenvel

zon+straal

1. zonnestraal
2. zonnenstraal

Als een deel van de samenstelling uniek is, dan ...

1. Is de tussenletter altijd een -n
2. Is de tussenletter altijd een -s
3. Wordt er geen tussenletter gebruikt

Welke spelling is correct?

1. beregoed
2. berengoed

Welke spelling is correct?

1. koninginnesoep
2. koninginnensoep

Huiswerk

• Maak eerst opdracht 1  (de instapopdracht)
• Kijk opdracht 1 na 
•  Maak dan opdracht 3+4+5+8+9+10+11