Begeleiden bij opbouwen en onderhouden sociaal netwerk

• Verpleging en verzorging
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesdoelen:

• Kan het sociale netwerk van de cliënt in kaart brengen
  
• Weet hoe een sociaal netwerk versterkt kan worden van de cliënt
  
• Weet wat eenzaamheid betekent voor een sociaal netwerk
  
• Kan een ecogram opstellen
  

Terugblik

Wat weten we nog van:

Kwaliteit van leven

eigen regie

autonomie

empowerment

Een sociaal netwerk

- mensen waarmee je een persoonlijke band hebt. 

- geven waardering en een gevoel van veiligheid

-op basis van wederkerigheid en gelijkwaardigheid

Wat is het verschil tussen steun vanuit een sociaal netwerk en de steun van een professionele zorgverlener? 

Wat is het verschil tussen de steun vanuit het sociale netwerk en de steun van een professionele zorgverlener? 

Persoonlijke relaties: 

Praktische steun

Sociale steun; bij elkaar zijn

Steun op het gebied van zorg

Adviserende steun

Emotionele steun

Digitale steun

Professionele relaties:

Gefinancierde zorg

Professionele relatie

Gebonden aan tijd

Professionele nabijheid

Welke drempels kunnen een sociaal netwerk ervaren:

- onwennigheid

- onwetendheid

- vraagverlegenheid

- te weinig tijd

- een te grote afstand

- weinig mensen

- desinteresse

- niet op 1 lijn zitten

- de situatie niet kunnen accepteren

Hoe kan je drempels verlagen voor de cliënt?

- Breng het netwerk in kaart (ecogram) 

- Je helpt contact te leggen met het netwerk

- Je leert de client om hulp te vragen

- Geef mantelzorgers de ruimte voor het uiten van gevoelens

- Je geeft voorlichting aan netwerk

- Je begeleidt een familiegesprek

Opbouwen van een sociaal netwerk

1. Oriëntatiefase: je achterhaalt wat het gewenste sociale netwerk van de zorgvrager is.

2. In kaart brengen van het netwerk van de zorgvrager: de beginsituatie.

3. De waarde en kwaliteit van het netwerk bepalen: door samen iedereen in dat netwerk in beeld te brengen.

Opbouwen van een sociaal netwerk

4. Samen bekijken en bedenken wat er gedaan kan worden om het netwerk op te bouwen. Dit doe je door samen te kijken naar:

de mogelijkheden voor de zorgvrager om contacten te leggen;

de sociale vaardigheden van de zorgvrager en welke eventueel verbeterd kunnen worden;

de plaatsen, kansen en contacten die interessant kunnen zijn voor de zorgvrager;

de interesses, talenten, positieve eigenschappen en vaardigheden van de zorgvrager.

Opbouwen van een sociaal netwerk

5. Het inschakelen van anderen om mee te denken over het gewenste netwerk. Dit kan in een-op-een-gesprekken of in een bijeenkomst met een aantal anderen.

6. Acties vast stellen. Je stelt samen met de zorgvrager de gewenste acties vast in een plan, waarbij een concreet voornemen wordt geformuleerd.

Opbouwen van een sociaal netwerk

7. Het uitvoeren van het actieplan: door de zorgvrager of samen met de verpleegkundige of betrokken anderen.

8. Het evalueren van het plan. Samen terugkijken naar de effecten van de uitgevoerde acties.  Evaluatiemoment op een later moment afspreken, bijvoorbeeld een halfjaar later. Daarbij bespreek je de resultaten van het stappenplan. Evalueer dan de opbouw van het sociale netwerk van de zorgvrager.

Wanneer is een cliënt eenzaam? 

Sociale eenzaamheid:

De cliënt heeft minder contacten met andere mensen dan hij wenst. Het gemis zit hem in de hoeveelheid.

Emotionele eenzaamheid:

De cliënt heeft genoeg contacten maar er zit onvoldoende diepgang en emotionele binding in.

Isolatie: 

Combinatie van sociale en emotionele eenzaamheid

 

Oorzaken van eenzaamheid:

- Mobiliteitsproblemen

- Medische of psychiatrische behandelingen

- Angst voor contact met andere mensen

- Onvoldoende voorzieningen in de buurt

- Gebrek aan sociale vaardigheden

Het sociale netwerk in kaart brengen

- Wat voor soort contacten heeft de zorgvrager?

- Hoe verlopen die contacten van de zorgvrager?

- Zijn er contacten die de zorgvrager mist?

Sociaal netwerk in kaart brengen

Het goed in beeld krijgen van het sociale netwerk is van belang om meerdere redenen:

Je weet wie je kunt benaderen voor ondersteuning van de zorgvrager.

Je weet wat de zwakke en sterke kanten zijn van het sociale netwerk.

Je weet op welke vlakken de zorgvrager het sociale netwerk zou kunnen uitbreiden.

Je weet waar de zorgvrager behoefte aan heeft.

 

Netwerk in kaart brengen

Ecogram: 

Een ecogram brengt het sociaal netwerk van de cliënt, het cliëntsysteem of huishouden uit diverse leefgebieden in beeld en maakt potentiële hulpbronnen en knelpunten zichtbaar.  

Ecogram Jan

Contacten leggen

Je kunt op verschillende manieren begeleiden bij het aangaan en onderhouden van sociale contacten:

De zorgverlener legt contact met het sociale netwerk voor de zorgvrager;

De zorgverlener legt contact met het sociale netwerk samen met de zorgvrager;

De zorgvrager legt zelfstandig contact met het sociale netwerk.

 

Contacten afbouwen

Het kan ook voorkomen dat je de zorgvrager moet begeleiden bij het afbouwen van sociale contacten. 

Bijvoorbeeld bij:

Helpen bij eigen grenzen stellen (minder of geen contact) en grenzen duidelijk over te brengen;

Helpen met het verwerken van verlies van bijvoorbeeld een partner of vriendschap.

Opdrachten en huiswerk 

Lesdoelen en evaluatie:

• Kan het sociale netwerk van de client in kaart brengen
  
• Weet hoe een sociaal netwerk versterkt kan worden van de client
  
• Weet wat eenzaamheid betekent voor een sociaal netwerk
  
• Kan een ecogram opstellen (verplichte opdracht)

Volgende les: 

• Socialisatie en gezinsvormen
• Persoonlijke relaties
• Participatie 
• Opdracht : maak je eigen ecogram, casus Aria, netwerk in beeld