Oncologie

• Gastro-enterologie
• Hoger onderwijs

Oncologie

Vraag: Wat is kanker?

Kanker: Wat is het?

= ongecontroleerde celdeling, dringt door in omliggend weefsel en richt schade aan.

verschillende oorzaken

- externe factoren: roken, alcohol, zonlicht hormonen,...

- interne factoren: leeftijd, erfelijkheid,....

geef 1 mogelijke oorzaak van kanker

diagnostische onderzoeken in kader van preventie

-primaire preventie: voorkomen van kanker

-secundaire preventie: zo vroeg mogelijk ontdekken van kanker 

-tertiaire preventie: schade beperken en nieuwe tumor voorkomen

dit is een voorbeeld van primaire preventie

1. aan de hand van een staal stoelgang darmkanker opsporen
2. toedienen van chemotherapie om uitzaaiing te voorkomen
3. gebruik van een voldoende beschermende zonnecrème
4. mammografie

dit is een voorbeeld van secundaire preventie

1. mammografie
2. radiotherapie bij prostaatkanker
3. gebruik van een goede zonnecrème met hoge beschermingsfactor
4. immunotherapie

alarmsymptomen

Soms zijn er klachten die blijven aanhouden en die kunnen wijzen in de richting van kanker. Het is belangrijk die serieus te nemen en te laten onderzoeken.

Welke alarmsymptomen ken jij?

aanvullende onderzoeken

Op basis van de bevindingen kunnen aanvullende onderzoeken gebeuren: bloedafname, CT-scan, MNR, MRI, PET-scan, endoscopie, echografie, punctie, biopsie,...

maligne ( kwaadaardige) tumoren kunnen in 3 categorieën verdeeld worden

carcinoom

- ontstaat uit epitheelcellen

- ter hoogte van de huid, binnenzijde van darm en luchtwegen

- kan ook vanuit klierweefsel= adenocarcinoom

sarcoom

- ontstaat uit steun- en bindweefsel

een liposarcoom

hematologische maligniteit en maligniteit van de lymfeklieren

voorbeelden: ziekte van Hodgkin, verschillende soorten leukemieën, 

ziekte van Kahler ( zie afbeelding)

Classificatie

TNM-classificatie:

T= grootte van de tumor

N= aantasting van regionale lymfeklieren

M= metastasen op afstand

op basis hiervan wordt behandeling gekozen

Behandeling

Dikwijls een combinatie van therapieën: chirurgie in combinatie met radio-, chemo-, of immunotherapie.

Steeds kiezen voor meest doeltreffende behandeling of combinatie.

Verschillende behandelingen versterken elkaars effect.

Maligniteiten

-ziekte van Hodgkin

-non-Hodgkin

-leukemie: acute leukemie en chronische leukemie

- ziekte van Kahler

Ga aan de slag

- groepjes per 2 of per 3

- ga aan de hand van de uitleg over de aandoening na welke symptomen en behandeling bij de aandoening passen

vreemde vermoeidheid

oorzaken:

-ziekte zelf: tumor steelt de energie om te groeien

-behandeling: beïnvloedt energieniveau

-bijwerkingen van de behandeling: vooral problemen met spijsvertering, pijn, koorts, kortademigheid

-emoties: spanning, onzekerheid 

- andere: slaapproblemen, minder eetlust

aanpak vermoeidheid

- evenwicht in energie sparen en actief zijn

-rusten en slapen: korte rustperiodes

-eten en drinken: evenwichtige voeding

- behandeling van bloedarmoede

-behandeling van pijn

Welke tip zou je geven om energie te sparen in de dagelijkse activiteit en zo vermoeidheid tegen te gaan?

Psychosociale ondersteuning

als hulpverlener geen oplossing bieden, maar chaos en onrust aanpakken

doel: vroegtijdig problemen en vragen detecteren die op lange termijn problemen kunnen geven

emotionele steun voor zorgontvanger

vragen, angsten of emoties beantwoorden en proberen ondersteuning te bieden

emotionele steun voor naasten

slecht nieuws heeft ook een grote impact op naasten en hier vaak niet op voorbereid en er is ook geen omkadering door de gezondheidszorg

bij wie kunnen ze wel terecht? behandelende arts, psychologische dienst, praatgroep

psychologische gevolgen

-zwarte gat: omkadering die er tijdens de behandeling was; valt weg

-cognitieve problemen: geheugenverlies, concentratie- en aandachtsproblemen

- angst voor herval

-depressie: belangrijkste oorzaak is het veranderd zelfbeeld

sociale gevolgen

-sociaal isolement

-onbegrip

-emotionele eenzaamheid

-gevolgen voor familie- en partnerrelaties

-werkhervatting: psychisch en mentaal belangrijk voor herstel

als afsluiter:
geef 1 ding dat je onthouden hebt uit de les