Chemische reacties en verbranding-ontleding

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

hst 3/4 chemische reacties 

Wat was ook alweer een reactievergelijking?

1. reactie + product --> stof(fen)
2. reactiestof(fen) --> beginstof(fen)
3. product(en) --> stof(fen)
4. beginstof(fen) --> reactieproduct(en)

Chemische reactie

faseovergang

iets anders

het rotten van een appel

het rijpen van een appel

het verdwijnen van suiker in je thee

het groeien van een boom

 nagellak laten drogen

Chemische reactie

Faseovergang

bril beslaat

tomaat bederft

brood roosteren

eiwit stolt

was drogen

Bij een endotherme reactie...

1. komt er energie vrij
2. is er alleen heel even energie nodig
3. is er continu energie nodig

Welke reactievergelijking klopt?

1. Nummer 1
2. Nummer 2
3. Nummer 3
4. Nummer 4

Niet ontleedbaar

Ontleedbaar

Verbrandingen 1

• Niet-ontleedbare stoffen
• Algemene notatie van verbrandingen:
  
• brandstof + zuurstof--> verbrandingsproduct(en)
• verbrandingsproducten zijn oxides (verbindingen met zuurstof)
• Denk aan ijzer (Fe) met zuurstof (2 Fe + O₂  --> 2 FeO)
• Denk aan nikkel (Ni) met zuurstof (2 Ni + O₂ --> 2 NiO)

Verbrandingen 2 : Volledige verbranding koolwaterstoffen

Ontleedbare stoffen

Koolstof verbranding : Bv CH₄ + O₂(g) --> H₂O(l) + CO₂(g) : CO₂(g) is een broeikasgas en kan zorgen voor versterkt broeikaseffect als het ontstaan bij verbranding van fossiele brandstoffen

Als de brandstof ook zwavel (S) bevat ontstaat bij verbranding 

altijd zwaveldioxide SO₂ (g )

C₃H₈S + 6 O₂(g) --> 4 H₂O(l) + 3 CO₂(g) + SO₂(g)

Als een koolwaterstof verbrandt:

Daarvoor maak je gebruik van een Reagens = is een stof waarvan de eigenschappen veranderen als je er een bepaalde

stof bijmengt. Een reagens mag maar op één stof reageren.

• Water toon je aan met wit  kopersulfaat
• want dat wordt  blauw 
  
• Koolstofdioxide toon je dus aan met  helder kalkwater  want dat wordt  troebel en wit

moet je kunnen aantonen (=  bewijzen) dat  de onzichtbare verbrandingsproducten waterdamp en koolstofdioxide zijn ontstaan. 

Belangrijke aantoningsreacties

aan te tonen stof	indicator/aan-toningsproef	waarneming
water	wit kopersulfaat	wit kopersulfaat wordt blauw in contact met water
koolstof-dioxide	kleurloos/helder kalkwater	wordt troebel en wit als er CO 2 doorheen gaat
waterstof	gas opvangen en aansteken	je hoort een blaffend geluid
zuurstof	gloeiend voorwerp erbij	voorwerp gaat feller branden

Een reagens is ...

1. een stof om een andere stof mee aan te tonen.
2. een ander woord voor chemische reactie.
3. een stof die wordt aangetoond door een andere stof.

Met welk reagens kan je water aantonen?

1. Custart poeder
2. blauw kopersulfaat
3. wit kopersulfaat
4. Jood

Zuurstof kun je aantonen door:

1. Helder kalkwater wordt troebel
2. Wit kopersulfaat wordt blauw
3. Een een gloeiende houtspaander brandt feller
4. Bij verbranden hoor je een 'plop' geluid

Van reactieschema naar reactievergelijking

1. Noteer het reactieschema (= in woorden) met toestands-aanduiding (fase) waarbij (s) =vast, (l) =vloeibaar, (g) = gasvormig.
2. Noteer de beginstoffen (voor de pijl) en de reactieproducten (na de pijl) in een reactieschema
3. Vervang de stofnamen door molecuulformules
4. Noteer daarna in symbolen (check of je voor én na de reactie dezelfde atoomsoorten hebt)
5. Kloppend maken  van de reactievergelijking

Stel bij de volgende situaties de reactievergelijking op; eerst in woorden, dan in symbolen en maak kloppend

1. Bij de verbranding van waterstof wordt er waterdamp gevormd.
2. Bij het roesten van ijzer ontstaat ijzeroxide met de formule Fe₂O₃
   
3. Bij de onvolledige verbranding van ethaan C₂H₆ (g) ontstaat naast water nog een andere stof

Verbranding van waterstof

1. waterstof + zuurstof --> waterdamp
2.  H2 (g) +  O2 (g)  -->  H2O (g)
3.  2 H2 (g) + O2 (g) --> 2 H2O (g)

Bij het roesten van ijzer ontstaat ijzeroxide Fe2O3

1. ijzer + zuurstof --> ijzeroxide    
2.  Fe   +  O2   -->  Fe2O3
3.  2 Fe +  1 1/2 O2 --> Fe2O3     
4.   4 Fe + 3  O2 --> 2 Fe2O3

onvolledige verbranding van ethaan (= C2H6(g)) waarbij water en Koolstofmono-oxide ontstaan

1. ethaan + zuurstof --> water + koolstofmonoxide
2.      C2H6   +    O2   -->    H2O + CO 
3.      C2H6   +   2 1/2 O2    -->    3 H2O + 2 CO 
4.       2 C2H6 + 5  O2 --> 6  H2O + 4  CO 

Sleep het juiste begrip, bij de juiste afbeelding

Reactievergelijking

Reactieschema

Vul de juiste woorden in. 

In een reactievergelijking staan na de pijl de formules van de stoffen die.................................................................

Deze stoffen worden ................................ genoemd.

Er staan van elk soort ................... atomen voor de pijl als na de pijl. 

Bij het kloppend maken van een reactievergelijking mag je alleen getallen ................. de formules zetten. 

De stoffen voor de pijl worden ...................... genoemd. 

ontstaan bij een reactie

reactieproducten

beginstoffen

evenveel

achter

voor

verdwijnen

14. Sleep de juiste getallen naar de juiste plaats in de reactievergelijking voor de volledige verbranding van butaan:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Maak de reactievergelijking van volledige verbranding.

+

+

  ^_______>

verbranding

CO2

O2

H2O

brandstof (hout of benzine

Tot hier

Maak de reactievergelijking van onvolledige verbranding kloppend.

+

+

  ^_______>

verbranding

koolstofmono-oxide

zuurstof

water

brandstof

Thermolyse =

Elektrolyse = 

Fotolyse = 

Sleep de goede definitie naar de goede naam 

Een ontledingsreactie met de actie verwarmen 

Een ontledingsreactie met de actie licht

Een ontledingsreactie met de actie elektrictiteit 

1. De molecuulformule van campinggas is C4H10.
Welke van de onderstaande reactie schema’s geeft de verbranding van campinggas juist weer?

1. campinggas + koolstofdioxide → koolstof + water
2. campinggas + zuurstof → koolstofdioxide + water
3. campinggas + zuurstof → stikstofdioxide + water
4. koolstof + waterstof + zuurstof → koolstofdioxide + water

2 Welke reactieproducten ontstaan bij de verbranding van formaldehyde, CH2O?

1. koolstof, waterstof, zuurstof
2. koolstofdioxide, water
3. koolstofdioxide, water, zuurstof
4. stikstofdioxide, koolstofdioxide, water

2 H2O --> 2 H2 + O2
Wat voor soort reactie is dit?

1. Verbranding
2. Ontleding
3. Fotolyse
4. Thermolyse

De juiste notatie van zuurstof in een reactievergelijking

1. O
2. O2-
3. O2

Wat is de correcte reactievergelijking voor de verbranding van stikstof?

1. N+O​2​​→NO​2​​
2. N+O​2​​→CO​2​​
3. NO​2​​→N+O​2​​

Stikstof en waterstof reageren tot ammoniak (NH3). Geef de reactievergelijking

1. N2 + H2 --> NH3
2. N2 + 3 H2 --> 2 NH3
3. 2 N2 + 6 H2 --> 4 NH3
4. N2 + 2 H2 --> 3 NH3

Maak de reactievergelijking kloppend. Wat staat er dan op de stippelijn.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

par 3.3/ 4.4 rekenen aan reacties

• wet van behoud van massa,(massa gaat nooit verloren!)

1. massaverhouding

• Ijzer + zuurstof  ---> ijzeroxide
• 4,9 gram + 3,2 gram -->  8,1 gram

•  stel een kloppende reactievergelijking op
• stoffen reageren altijd met elkaar in een zelfde verhouding
• vul alle gegevens in een verhoudingstabel in en bereken je onbekende
• of werk met kruislingsvermenigvuldigen z.o.z.

Rekenen aan reacties met de Wet van behoud van massa

(Massa gaat nooit verloren!)

Hoeveel magnesium is er dan nodig om 10 g magnesiumoxide te maken?

1. Reactievergelijking:     RV:2 Mg_(s) + O_2(g)--> 2 MgO_(s)
2. Massaverhouding:        MV:  9 g     +    8 g   ---> 17 g
3. Gegeven gevraagd:       GG:      ?       +   O_2(g) --> 10 g
4. Oplossing:                         opl:       Mg x 17 g = 9 g x 10 g
                                                    dus     Mg = 90 g     = 5,29411 g         5 g
                                                                               17
   
5. Controle:      5,29 x 17 = 9x 10   = 90 klopt!                      

Hoeveel magnesium nodig om 10 g magnesiumoxide te maken?

≈

Is zuurstof bij onvolledige verbranding in overmaat of ondermaat?

1. Overmaat
2. Ondermaat

Ik heb 100 gram eieren en 32 gram suiker. Welke stof is de overmaat?

1. ei
2. suiker
3. geen van beide
4. beide

In een afgesloten vat bevindt zich 5,10 g aluminium en 4,80 g zuurstof.
Welke stof is in ondermaat of overmaat aanwezig?
Verhouding Al : O2 = 1,2 : 1,0

1. aluminium = overmaat
2. aluminium = ondermaat
3. zuurstof = overmaat
4. zuurstof = ondermaat

Bij de verbranding van 12 g koolstof ontstaat CO2. Daar is 32 g zuurstof voor nodig.
Wat is de massa van het ontstane CO2?

1. 12 gram
2. 20 gram
3. 32 gram
4. 44 gram

8. De ontleding van ammoniak verloopt volgens onderstaande reactie. De massaverhouding is gegeven.
Bereken hoeveel waterstof ontstaat bij de ontleding van 70 g ammoniak.
2 NH3 → N2 + 3 H2
17 : 14 : 3

1. 0,74 g
2. 12,4 g
3. 70,4 g
4. 397,4 g