BS 4.2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

BS 4.2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Planning

1. Terugblik basisstof 4.1
2. Leerdoelen
3. Uitleg basisstof 4.2
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Terugblik BS 4.1

1. Wat doen enzymen?
2. Werkt 1 enzym (bijvoorbeeld amylase) op alle reacties in ons lichaam?
3. Van welke twee dingen is enzymactiviteit afhankelijk?
4. Wat is conserveren? 
5. Wat zijn voorbeelden van conserveren?

Leerdoelen

• Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen
• Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen
• Je kunt aangeven hoe je zetmeel en glucose kunt aantonen met een indicator
  

Wat is een voedingsstof?

1. Alles wat je eet en drinkt
2. Bruikbare bestanddelen in voedingsmiddelen
3. Onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel
4. Enzymen

Voeding

Voedingsmiddel:

• Alles wat je eet en drinkt.
  

Voedingsstof:

• Bruikbare bestanddelen in voedingsmiddelen.
  

Voedingsvezel:

• Onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel.
  

Waar hebben we voedingsstoffen voor nodig?

Functies voedingsstoffen

• Bouwstof: vorming van cellen en weefsel bij groei, ontwikkeling en herstel van het lichaam.
  
• Brandstof: leveren energie voor beweging, lichaamstemperatuur, groei, ontwikkeling en herstel.
  
• Reservestof: worden opgeslagen in bepaalde delen van het lichaam.
  
• Beschermende stof: zorgen dat je gezond blijft.
  

Wat voor soort voedingsstof is glucose?

1. Koolhydraat
2. Eiwit
3. Vet
4. Vitamine

Koolhydraten

• Bouwstof
  
• Brandstof
  
• Reservestof
  

O.a. glucose, suiker, zetmeel

Voorbeelden van voedingsmiddelen

• Pasta - Rijst - Brood

Twee soorten koolhydraten

Enkelvoudige koolhydraten:

• Suiker (bv glucose)
• Meteen op te nemen in bloed
  

Meervoudige koolhydraten:

• Opgebouwd uit ketens glucose
  
• Te groot voor snelle opname in bloed --> eerst verteren

Enkelvoudige koolhydraten

Meervoudige koolhydraten

Eiwitten

• Bouwstof
  
• Brandstof

Bv voor vorming cytoplasma

Voorbeelden van voedingsmiddelen

Kaas - Tofu - Vlees - Ei - Vis

Vetten

• Bouwstof
  
• Brandstof
  
• Reservestof
  

Meer vet eten dan nodig --> opslag in onderhuids bindweefsel

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Boter – Vis - Olie

Soorten vetten

Verzadigde vetten:

• Vaste stoffen op kamertemperatuur (boter)
• Meestal dierlijk
• Te veel = slecht voor gezondheid
  

Onverzadigde vetten:

• Vloeibaar op kamertemperatuur (olie)
• Meestal plantaardig
• “Gezonde” vetten
  

Water

• Bouwstof
  

Vervoeren van stoffen in je lichaam

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Water – Drinken - Groente - Fruit

Mineralen (zouten)

• Bouwstof
  
• Beschermende stof
  

Kleine hoeveelheid nodig

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Groente / Vis - Vlees

Vitamines

• Bouwstof
  
• Beschermende stof
  

Te veel of te weinig = ziek!

Worden aangegeven met een letter

Sommige zijn wateroplosbaar, andere vetoplosbaar

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Groente - Fruit - Vlees

Welke 6 voedingsstoffen hebben we vandaag besproken?

Samenvatting voedingsstoffen

Indicator

= een stof waarmee je een andere stof kunt aantonen.

Joodoplossing is een indicator voor zetmeel (bv brood)

Teststrookjes kan je gebruiken voor glucose aan te tonen

Opdrachten maken (K)

BS 4.1: opdrachten 3, 5, 7, 8

BS 4.2: opdrachten 12 t/m 16, 18

Opdrachten maken (GT)

BS 4.1: opdrachten 1, 2, 5, 6

BS 4.2: opdrachten 11 t/m 15, 17

Wat hebben we geleerd?

• Welke 4 functies kunnen voedingsstoffen hebben?
• Welke twee soorten koolhydraten zijn er en wat is het verschil hiertussen?
• Welke functie(s) hebben eiwitten?
• Welke twee soorten vetten zijn er en wat is het verschil hiertussen?
• Wanneer word je ziek van vitamines?