Verdieping opiaten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Verdieping opiaten

Verdieping opiaten

Wat is pijn? 

Volgens De International Association for The Study of Pain (IASP 1979):

een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande of dreigende weefselbeschadiging of wordt beschreven in termen van weefselbeschadiging.

Volgens Margo McCaffery (1968) (VP specialist op gebied van pijn): 

Pijn is wat de patiënt zegt dat het is, en treedt op wanneer hij/zij het zegt; pijn is gelokaliseerd daar waar de patiënt het zegt en is zo intens als hij het zegt.

Perifeer zenuwstelsel:

- Autonoom

Lichaamsfuncties die je niet zelf aanstuurt (zweten, doorbloeding) 

- Somatisch, uitgesplitst in 

1. Beweging (motorisch) 

2. Gevoel (sensorisch) 

Bij pijn: 

Perifeer somatisch systeem reageert (vanuit sensorisch systeem). 

Chemisch stofje wordt uitgescheiden uit nociceptor en gaat via ruggenmerg naar hersenen. Hersenen geven signaal tot beweging (terugtrekken of stijf houden). 

Centraal zenuwstelsel = Centrale processor (hersenen en ruggenmerg)

Heeft ook een  automatische reactie vanuit ruggenmerg (reflexen). Dorsale hoorn geeft signaal wat direct beide kanten op gestuurd wordt

Voorbeeld: hete kachel aanraken --> nociceptor geeft signaal "PIJN" door naar ruggenmerg. 

Ruggenmerg reageert: 

1. Reflex: hand van kachel. 

2. Signaal naar hersenen voor verdere verwerking letsel 

Aanraken hete kachel 

Nociceptor stuurt signaal

Handen van kachel af 

Verdere verwerking: 

- Locatie

- Ernst 

- Emotie

- Beweging 

Chronische pijn

Pijnklachten blijven bestaan ondanks genezen of stabiele weefselschade.

Langer dan 3 maanden aanwezig.

Oorspronkelijke functie lijkt verloren en eigen leven te leiden. 

Relatie met oorspronkelijke prikkel neemt af, gevolgen blijven.

Pijn zelf blijft probleem, maar ook gevolgen voor het dagelijks leven. 

Invloeden chronische pijn: 

- Lichamelijk (conditie, houding, manier van bewegen). 

- Geestelijk: Denken, emoties, gedrag

- Sociaal-maatschappelijk: Relaties, gezin, werk, vrije tijdsbesteding

Soorten pijn

Groepen: Acuut en chronisch 

• Weefsel (nociceptief)
• Zenuw (neuropathisch)
• Orgaan (visceraal) 
• Vaten (vasculair)
• Bij kanker (oncologisch) 

Combinaties van bovenstaande komen voor. 

De pijnladder volgens de WHO

STAP 1

STAP 2

STAP 3

STAP 4

Sterk opoïd oraal of per pleister

Zwak opoïd met paracetamol of NSAID

Sterk opoïd per injectie 

Paracetamol of NSAID

De pijnladder zoals in Nederland ingezet

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

NSAID

Opioïde per injectie

Zwakwerkende opioïde

Paracetamol

Sterkwerkende opioïde

Pure vorm van opium

Wordt gewonnen uit een variant van 

de klaproos. 

Na drogen van het melksap kan het 

worden verwerkt tot opiaten (of heroïne). 

Kenmerken van opium

• Pijnstillend
• Sederend
• Hoestonderdrukkend
• Constiperend 

Kan verwerkt worden tot o.a.: 

• Pure opium als drug (roken, injecteren, slikken, drinken)
• Morfine
• Codeïne 
• Thebaïne 
• Noscapine 
• Heroïne (wordt gemaakt van morfine)

Sterke opioïden

Morfine

Oxycodon

Fentanyl 

Methadon

Hydromorfon

Zwakke opioïden

Codeïne

Tramadol

Middelmatig krachtig

Pethidine

Tilidine

Fentanyl...

Ontwikkeld in 1960 door Janssen Farmaceuticals in België.

Fentanyl is...

50x sterker dan heroïne 

100x sterker dan morfine 

Hoe werkt dat dan in het lichaam? 

Bij pijn wordt de pijnreceptor geprikkeld, dit signaal gaat door richting de hersenen.

 

Opioïden binden zich aan de receptoren in het centrale zenuwstelsel waardoor de pijnimpuls minder of niet meer doorgegeven wordt. Werkt soortgelijk aan lichaamseigen pijnstillers (endorfines). 

Verslavend?

Bij kortdurend gebruik: niet verslavend. Dan wel afbouwen volgens een schema. 

Bij langdurig gebruik of gebruik zonder pijnprikkel: 

Verslavend!!

Steeds meer nodig voor zelfde effect. 

In de palliatieve/terminale fase...

Zorgt voor comfort (makkelijker ademen, ontspanning door wegnemen pijnprikkel)

Werkt niet levensverkortend, eerder levensverlengend