H4 B3 Onrust in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

H4 Nieuw geloof, nieuw land

Tijd ontdekkers en hervormers (1500-1600)

Vroeg Moderne Tijd (1500-1800)

Herhaling B2 Problemen in de kerk

Wat past rond 1500 bij een goed christelijk leven?

1. De armen helpen
2. Genieten van het leven op aarde
3. In grote rijkdom leven
4. Ketterse ideeën hebben

Hoe heet de rechtbank die door de christelijke kerk werd opgericht?

1. Inkwiesietie
2. Inqwiesietie
3. Inquisitie
4. Inquisietsie

Om welke twee redenen richtte de kerk de inquisitie op?  Sleep die antwoorden naar het hokje. 

De kerk wilde voorkomen dat de ketters een plekje in de hemel zouden krijgen. 

De kerk zou uit elkaar vallen, als iedereen op zijn eigen manier zou geloven. 

Ketters moesten worden vervolgd, omdat ze niet meer in god geloofden. 

Ketters overtraden de wet en moesten daarom voor een rechtbank komen.

Volgens de kerk was er maar één juiste manier om te geloven. .

Waarvan is aan aflaat (briefje om in de heel te komen) volgens Luther een bewijs?

1. Dat iemand de kerk begonnen was met een hervorming.
2. Dat de kerk vooral geld wilde verdienen.
3. Dat iemand de regels van de kerk had overtreden.
4. Dat iemand met deze brief een plekje in de hemel kreeg.

Welke twee stromingen ontstonden er binnen de kerk?

1. katholieken en rooms-Katholieken
2. rooms-protestanten en katholieken
3. rooms-protestanten en rooms-katholieken
4. katholieken en protestanten

Wat voor soort verandering is de hervorming?

1. cultureel
2. economisch
3. politiek-bestuurlijk
4. sociaal

Is de kritiek van Luther een oorzaak of gevolg van de hervorming?

1. Oorzaak
2. Gevolg

Is de oorlog tussen de katholieken en protestanten een oorzaak of gevolg van de hervorming?

1. oorzaak
2. gevolg

B3 Onrust in de Nederlanden

• Je kunt beschrijven wat de Spaanse koning rond 1550 wilde veranderen aan het bestuur in de Nederlanden.
• Je kunt twee redenen noemen waarom meer mensen in de Nederlanden ontevreden waren over Spaanse bestuur. 
• Je kunt een oorzaak en een gevolg noemen van de beeldenstorm.

De Nederlanden

Je kunt beschrijven wat de Spaanse koning rond 1550 wilde veranderen aan het bestuur in de Nederlanden.

De Nederlanden

Nederland aan het begin van de 16e eeuw 

1500-1600

Bestuurd door koning Karel V

• Spanje
• Spaanse koloniën in Amerika
• Duitse gebieden
• Italiaanse gebieden
• De Nederlanden

Heerser van 

De Nederlanden: 17 gewesten 

Elk gewest heeft

• Een eigen bestuur
• Eigen rechtspraak
• Eigen wetten

Bestuur van een gewest: stadhouder

• plaatsvervanger van de koning in een gewest
• adel 
• zorgen voor rust en orde
• Advies geven aan koning

Willem van Oranje

Stadhouder van Holland, Utrecht en Zeeland

Karel V wil een centraal bestuur 

In alle gewesten dezelfde wetten en belastingen. 

Bestuur komt vanaf één plek. 

Zoek in je lesboek op waarom Karel V een centraal bestuur wilde invoeren.

Filips II

1555 (opvolger Karel V) in Spanje en Nederland

- Centraal bestuur

- Macht adel verkleinen 

- Ambtenaren inhuren. 

- Katholiek

Maken en nakijken

Opdracht 3 + 4

Groeiende ontevredenheid

Je kunt twee redenen noemen waarom meer mensen in de Nederlanden ontevreden waren over Spaanse bestuur.

Groeiende ontevredenheid

Steeds meer mensen waren ontevreden over het Spaanse bestuur.

1: Nederlandse edelen en gewesten wilde geen centraal bestuur

• Macht van edelen werd daardoor kleiner.
• Koning kon dan zomaar belasting verhogen.

2. Tegen vervolging van de protestanten

• Filips II was streng katholiek en wilde protestanten streng laten vervolgen. 

Deze prent laat zien hoe veel mensen in de Nederlanden dachten over Filips II. Zij vonden hem een tiran. Protestanten werden, in opdracht van Filips, opgehangen, onthoofd of op de brandstapel gezet. (Afbeelding uit 1618-1624.)

Maken en nakijken

Opdracht 6

De beeldenstorm

Je kunt een oorzaak en een gevolg noemen van de beeldenstorm.

De beeldenstorm

Bekijk het filmpje op de volgende slide en maak daarna de bijhorende opdrachten. 

Maken en nakijken

Opdracht 7+8+9+10AB + 11

havo: ook 10C

00:39

Wat is een ketter?

1. Iemand die geloofd in het christendom.
2. Iemand die gelooft in andere ideeën dan het christendom.
3. Iemand die niet naar de kerk gaat.

01:09

In welk jaar vond de beeldenstorm plaats?

1. 1550
2. 1555
3. 1560
4. 1566

01:19

Landvoogdes

Plaatsvervanger van de Spaanse koning voor het bestuur van de Nederlanden. 

De stadhouder was de plaatsvervanger van de koning in een gewest. 

01:29

Raad van beroerte

Rechtbank die was opgericht om personen die hadden meegedaan aan de beeldenstorm op te pakken. 

Noem twee dingen die je deze les hebt geleerd.

Wat is nog niet helemaal duidelijk uitgelegd voor je?