Lezen deel 2 (oriënterend, onderwerp, alinea)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Brugklas

Lezen

Weet je de zes
tekstdoelen nog?

Informatie geven

Uitleg geven over "hoe" iets werkt of in elkaar zit

De lezer overtuigen van je mening

Onderwerp van verschillende kanten belichten

Overhalen om iets te doen of kopen

De lezer vermaken

Informeren

Uiteenzetten

Betogen

Beschouwen

Activeren

Amuseren

Welke soorten publiek
onderscheiden we?

Vandaag leer je...

- dat er drie leesmanieren zijn

- wat oriënterend lezen is

- wat een alinea is

- wat onderwerpen en deelonderwerpen zijn

Wat zijn de drie
leesmanieren?

De drie leesmanieren

- oriënterend lezen (bekijken)

- globaal lezen (scannen)

- intensief lezen (goed lezen)

Oriënterend lezen

Doel 

=

Het onderwerp en het tekstdoel van de tekst bepalen

De zeven stappen

Bekijk:

1. Titel

2. Eerste zinnen

3. Tussenkopjes

4. Laatste zinnen

5. Anders gedrukte woorden

6. Illustratie

7. Bronvermelding

Het onderwerp bepalen

Na het (oriënterend) lezen kun je het onderwerp van de tekst bepalen. 

Het onderwerp is kort geformuleerd en is geen vraag of zin die begint met een vraagwoord.

Wat denk jij dat een
deelonderwerp is?

Fout geformuleerd

Het onderwerp is

Hoe ontstaat een bijensteek?

Waarom haal je lage cijfers?

Goed geformuleerd

Het onderwerp is

Het ontstaan van een bijensteek

Redenen voor lage cijfers

Een deelonderwerp

is een onderwerp dat wordt besproken in een alinea

Bijvoorbeeld:

Onderwerp van de tekst = Opwarming van de aarde

Deelonderwerpen = 

1. Het ontstaan 

2. De toekomst

3. Maatregelen

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte

- 1 zin

- de belangrijkste informatie uit de tekst

- begin de zin met het onderwerp van de tekst

- GEEN vraag

- GEEN voorbeelden of toelichting

- begint NIET met een vraagwoord of het woordje "dat"

Een tekst bestaat uit vier vaste delen. Benoem ze op volgorde met een spatie ertussen.

Noem de vier manieren
om een tekst in te leiden

Inleiden (vier manieren)

- onderwerp aankondigen

- aanleiding van het schrijven vertellen

- kort of grappig verhaaltje

- vragen stellen

Noem de drie manieren
om een tekst af te sluiten

Afsluiten (drie manieren)

- samenvatting

- conclusie

- advies of tips

In een alinea staat een deelonderwerp. Hoe noem je de belangrijkste zin in een alinea?

De kernzin

is de belangrijkste zin uit de alinea

Andere zinnen in die alinea

- voorbeelden

- toelichting (uitleg)

Hoofdzaken

= alle informatie uit de kernzinnen,

de belangrijkste informatie

Bijzaken

= minder belangrijke informatie, 

zoals voorbeelden en toelichting.

Even testen...
Welke manier gebruik je als je leest door de tekst de scannen?

1. oriënterend
2. globaal
3. intensief

Even testen...
De hoofdgedachte mag maar één zin zijn.

1. waar
2. niet waar

Even testen...
In de hoofdgedachte mag je een vraag stellen.

1. waar
2. niet waar

Even testen...
Welke manier is GEEN manier om een tekst in te leiden?

1. kort of grappig verhaaltje
2. onderwerp aankondigen
3. vragen stellen
4. samenvatting

Drie manieren om een tekst af te sluiten zijn 1. samenvatting 2. tips of advies en 3...

Even testen...
Bijzinnen kun je onderverdelen in 1. toelichting/uitleg en 2...

Kun je...

- de drie leesmanieren opnoemen?

- uitleggen wat oriënterend lezen is?

- uitleggen wat een alinea is? 

- uitleggen wat onderwerpen en deelonderwerpen zijn?