JRB Examentraining VMBO-kader dag 2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Wat wil je deze dagen leren?

Kahoot

Test jezelf! Wat weet je al en wat nog niet?

staat in teams 
Pak: iPad, pen & rekenmachine. 
Kahoot.it 

Examenonderdelen 

Consumptie	Productie & arbeid	Internationale ontwikkelingen
Wat is economie?	Produceren	Handelsbalans
Geld & inkomens	Opbrengsten/kosten bedrijf	Nederland en internationale handel
Budgetteren	Met BTW rekenen	Internationale arbeidsverdeling
Consumentengedrag	Concurrentie & samenwerking	De EU
Consumentenbescherming	Arbeidsproductiviteit en arbeidsverdeling	Ontwikkelingslanden
Valuta	Arbeidsmarkt
Sparen/lenen	Werkgelegenheid
Verzekeren	AO en CAO
Huren/kopen huis	Maatsch. verantwoord ondernemen

Waar zitten de moeilijkheden?

Consumptie (1)

Wat is economie? 
--> Keuzes maken want bijna alles is schaars. 
--> Je hebt basis- en overige behoeften
--> Verbruiks- en gebruiksgoederen.

Wat is welvaart en wanneer neemt die toe?

Consumptie (2)

Ruilen & geld
--> Directe en indirecte ruil 
--> Geldfuncties: Ruil, reken en spaarmiddel
--> Geldsoorten: Chartaal & giraal

Inkomens: 

--> Reële (wat kun je uiteindelijk ermee kopen?) en nominaal (wat krijg je in geldbedrag?)

--> Uit arbeid, bezit of overdrachten 

--> Modaal & minimuminkomen 

Consumptie (3)

Begroting
--> Overschot en tekort
--> Geld reserveren (rekenen)
--> NIBUD & budgetplan 

Uitgaven: 
Dagelijkse uitgaven, vaste lasten & incidentele uitgaven

Consumptie (4)

Consumentengedrag:
--> Informeren voor je iets koopt: vergelijkend warenonderzoek
--> Beïnvloed door marketing: 6 P's 
--> Reclame: Commerciële, informatief, ideële, misleidende

Consumptie (5)

Consumentenbescherming: 
--> Garantie: wettelijk (2 jaar)
--> Consumentenbond: informatie, bemiddelt, waarschuwen, onderhandelt (consumer power)
--> Warenwet & NVWA (voedsel en waren autoriteit)
--> Wet productaansprakelijkheid, wet koop of afstand (2 weken bedenktijd), colportagewet (boven 50 euro, koop afzien 2 weken)
--> Geschillencommissie 

Geld & betalen: 

--> Geldfuncties: ruil, reken & spaar

--> Wisselkoers valuta: verkoopkoers, aankoopkoers & provisie (transactiekosten)

Consumptie (6)

Sparen: 
--> Motieven: doel, voorzorg & rente
--> Rekening: spaardeposito (vaste rente) of niet (variabel)
--> Enkelvoudige rente (spaargeld x groeifactor x aantal jaar)
--> Samengestelde rente (spaargeld x (1+g^n))
--> Beleggen: koerswinst of verlies 

Lenen: 
--> Motieven: tijdelijk geld tekort, nu genieten, onverwachte tegenvaller, huis. 
--> Soorten leningen: persoonlijk, doorlopend, koop op afbetaling, huurkoop, leasen, hypothecaire lening
--> Leendeel bestaat uit: aflossing & rente 

Consumptie (7)

Verzekeringen: 
--> Vrijwillig & verplichte 
--> Polisvoorwaarden: premie, verzekerde waarde, eigen risico, uitsluitingen
--> Woonverzekeringen: inboedel & opstal 
--> Over- en onderverzekering (verzekerde waarde/werkelijke waarde x schadebedrag)
--> Rijtuigen: WA-verzekering verplicht.
--> Zorgverzekering: basisverzekering

Woningen: 

--> Huur: sociale (huurtoeslag, woningcoöperatie) en vrijesector (particulier)

--> Koop: k.k. (kosten komen op rekening koper boven op de vraagprijs. 

Internationaal (1)

--> Open en gesloten economie
--> Importeren en exporteren (en wederuitvoer)
--> Werkgelegenheid: bijv. groei export > groei productie > groei werkgelegenheid > groei nationaal inkomen
--> Invloed van de wisselkoers: bijv. wisselkoers stijgt > prijs geïmporteerde producten daalt > eigen productie daalt > werkgelegenheid daalt

Internationaal (2)

Handelsbalans: 
--> Import- en exportwaarde (aantal producten x prijs)
--> Import- exportquote (waarde/nationaal inkomenx100%)

--> Dekkingspercentage (exportwaarde/importwaardex100%)

--> Ruilvoet (indexcijfer prijspeil export/indexcijfer prijspeil importx100)

Internationaal (3)

Internationale arbeidsverdeling: 
--> Globalisering 
--> Vrijhandel (WTO streeft ernaar) of protectionisme (contingentering/importquota, invoerrechten, importverboden, exportsubsidies) 

EU:
--> Gemeenschappelijke markt: goederen/diensten, personen & kapitaal. 
--> Gemeenschappelijk beleid
--> Europese Monetaire Unie (EMU)
--> ECB met zijn prijsstabiliteit (bijv. rente verhoging > lenen duurder > bestedingen dalen > inflatie neemt af)

Internationaal (4)

Welvaart
--> Welvaart meten: inkomen per hoofd (nationaal inkomen/aantal inwoners)

Ontwikkelingslanden
--> Ontwikkelingslanden: laag inkomen, veel werkloosheid, ondervoeding, snelle bevolkingsgroei, urbanisatie, weinig middelbare school afgerond en etc. 
--> Vicieuze cirkel: laag inkomen > weinig bestedingen > weinig productie > weinig werkgelegenheid > laag inkomen. 
--> Maatregelen: Fair trade, minder schulden, zachte leningen, meer ontwikkelingssteun 
--> Hulp: noodhulp, gebonden ontwikkelingshulp, ongebonden hulp, structurele hulp 

Welke rekenmachine neem je mee naar je examen?

1. Een ouderwetse rekenmachine zonder toeters en bellen
2. Een ouderwetse rekenmachine
3. een grafische rekenmachine met een leeg geheugen
4. Een mobieltje met een goedgekeurde rekenmachine app

Rekenvraag

• Gaat het om geldbedragen? Vergeet niet € of $ of ...
• Houdt bij een rekenvraag ALTIJD rekening met afronden:
• Rond een antwoord in euro’s altijd met 2 cijfers achter de komma af
  
• Dus als je antwoord 10 euro is schrijf je dit op als €10,00
  
• Rond een antwoord in procenten altijd af met 1 cijfers achter de komma
  
• Dus als je antwoord 1,45 procent is schrijf je dit op als 1,5%
  
• Tenzij anders staat aangegeven in de vraag!
• Heb je een antwoord verkeerd afgerond, dan wordt het antwoord fout gerekend en is de vraag dus fout beantwoord!
  
• Schrijf altijd de hele berekening op! 

Openvraag

• Lees de vraag goed. Neem een markeerstift mee om de belangrijke dingen te onderstrepen.
• Bij 'leg uit' altijd je antwoord uitleggen! 
• De bronnen gebruiken die erbij staan (denk aan je bronnenboekje)
• Als je meerdere punten in een vraag moet beantwoorden, gebruik dan streepjes in je antwoord. 

Het examen maken:

• Gebruik je kladpapier:

1. Zet getallen op een rij
2. Schrijf ook de woorden erbij
3. Bij open vragen: schrijf de definitie even op

• Let op de eenheden (€, %, aantallen, $, miljoen, x1000, enz.)
• Controleer je antwoorden

1. Heb ik de vraag echt beantwoord?
2. Is het logisch?
3. Reken % weer terug

Productie en arbeid (1)

Basis:
--> Productiefactoren: Kapitaal (rente), arbeid (loon), natuur (pacht), ondernemerschap (winst)
--> Productiesectoren: Primair, secundair, tertiaire, kwartaire 
--> Bedrijfskolom en toegevoegde waarde 
--> Nationaal inkomen = nationaal product 

Product en arbeid (2)

Bedrijfsresultaat: 
--> Brutowinst: omzet (afzet x vp) - inkoopwaarde (afzet x inkoopprijs). Alles excl btw!
--> Nettowinst: brutowinst - bedrijfskosten (vaste kosten of variabele kosten)
--> Afschrijvingen ((vervangingswaarde-restwaarde)/gebruiksduur) 

Maatschappelijke kosten: kosten van milieu en gezondheid die niet verwerkt zijn in de prijs.

BTW (belasting toegevoegde waarde): 
--> 9% goederen die nodig zijn voor het dagelijks leven 
--> 21% standaard tarief
Je moet kunnen omrekenen!  

Product en arbeid (3)

Arbeid:
 --> Arbeidsproductiviteit (gemiddelde productie per werkende in bepaalde periode) verhogen: arbeidsverdeling (specialisatie), scholing, meer kapitaalgoederen, arbeidsomstandigheden. 
--> Gevolgen: loonkosten dalen per product, betere concurrentiepositie, hogere lonen. 

Arbeidsmarkt: 
Beroepsbevolking = iedereen tussen 15 en 75 die wil en kan werken.

Werklozen: 

--> Officiele & verborgen werkloosheid, werkloosheidspercentage (werklozen/beroepsbevolkingx100%). 
--> Structurele, conjuncturele, frictie, seizoens, regionale. 

Product en arbeid (4)

Arbeidsovereenkomst: 
--> Bepaalde tijd of onbepaalde tijd, proeftijd, vakantiedagen, arbo-wet
--> Arbeidsvoorwaarden: primair en secundair 

Maatschappelijk ondernemen: 
--> Grenzen aan groei
--> Duurzame ontwikkeling
--> 3 p's: people, planet, profit

Examenonderdelen 

Consumptie	Productie & arbeid	Internationale ontwikkelingen
Wat is economie?	Produceren	Handelsbalans
Geld & inkomens	Opbrengsten/kosten bedrijf	Nederland en internationale handel
Budgetteren	Met BTW rekenen	Internationale arbeidsverdeling
Consumentengedrag	Concurrentie & samenwerking	De EU
Consumentenbescherming	Arbeidsproductiviteit en arbeidsverdeling	Ontwikkelingslanden
Valuta	Arbeidsmarkt
Sparen/lenen	Werkgelegenheid
Verzekeren	AO en CAO
Huren/kopen huis	Maatsch. verantwoord ondernemen

Kahoot

Gaat het al beter dan gisteren?

Mini quiz. Geen rekenmachine nodig.
Kahoot.it 

Afsluiting

Heel veel succes met jullie examen!