Hofcultuur H1 - Nieuwe tijden

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H. 1 Nieuwe Tijden

De overgang van de middeleeuwse mens naar de renaissance mens. 

nieuwe tijden

Humanisme, ontdekkingen, reformatie, klassieke oudheid, protestantisme

Renaissance

Wedergeboorte van de klassieke oudheid. Dit begon met name in het noorden van Italië. Het zorgde voor veranderingen in de  kunst, literatuur, geneeskunde en de astronomie

Rafael school van athene. Uitleg over alle afgebeelde personen en attributen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/De_school_van_Athene 

Middeleeuwen

Kunstenaar was een ambachtsman, die anoniem werkte in naam van God. Eigen identiteit was niet belangrijk. 

Kunst was enkel om god te eren. 

Renaissance

Kunstenaar was een individu, dat zijn eigen stijl kon ontwikkelen. De mensen die hij schilderde waren levensechter, hadden een identiteit, en waren anatomisch correct weergegeven. 

4min40

uitleg over renaissance in kort filmpje

De kerk

Op het eind van de middeleeuwen neemt de kritiek op de katholieke kerk toe. Waarom is dat?  

Aflatenhandel, corruptie

Luther en zijn protesten tegen de katholieke kerk: 

de reformatie

Welke hervormingen wilden Luther en Calvijn? 

- De paus is niet langer het hoofd van de kerk

- De bijbel moet voor iedereen toegankelijk zijn

- Alle eer komt God toe. Heiligen verering is dus afgoderij. 

- Beelden moeten uit de kerken verdwijnen. Gelovigen moeten zelf het woord van God horen. 

- Aflatenhandel moet stoppen

adriaan van de Venne: de zielenvisserij 1614

Humanisme

Naast de hervormingen in de kerk is het humanisme in opkomst. Daarin staat de mens centraal. De mens is het hoogste wezen uit Gods schepping. Hij kan zelf invloed hebben op zijn leven. De humanisten wilden het onderwijs hervormen. De mens moest zichzelf ontwikkelen, meer kennis vergaren. Ze vonden dat mensen al hun talenten moesten benutten. Dat vonden filosofen uit de Griekse oudheid ook, dus daar lazen ze geschriften van. 

Petrarca (1304-1374 filosoof) in zijn werkkamer in padua 

Wordt gezien als een van de grondleggers van het humanisme

Voor iedereen? 

Het humanisme was alleen bereikbaar voor de rijke geestelijkheid, de rijke adel aan de hoven, en de rijke kooplieden. Ook waren alleen mannen humanisten. Vrouwen waren ondergeschikt aan mannen. Alleen in rijke families kregen sommige vrouwen de kans om te studeren. 

Ook van vrouwen van hoge komaf werd doorgaans geen bijzondere opleiding verwacht. 

 Lucrezia Panchiatichi lijkt op deze afbeelding een uitzondering te zijn. Leg uit waarom (blok 3 vr 4 en 5)

Ontdekkingen en reizen

- Nieuwe kaarten voor betere navigatie.

- waarnemingstechnieken verbeteren: kompas, octant, telescoop.

- nieuwe handelswegen leveren nieuwe producten op: kruiden, aardappelen, tomaten. 

- koloniale tijdperk en slavenhandel. 

Camera obscura

De camera obscura ('donkere kamer') is een voorloper van de fotocamera. Het is een verduisterende ruimte met een klein gaatje erin waar licht vanuit de buitenwereld doorheen kan vallen, zodat de afbeelding op de tegenover liggende wand geprojecteerd kan worden. Het is voor schilders een belangrijk middel om perspectief goed en natuurgetrouw weer te geven.

vragen werkboek

blok 1 de rol van reformatie vraag vraag 1 t/m 6

blok 2 opkomst van het humanisme vraag 1

blok 3 de positie van de kunstenaar vraag 1t/m 5

blok 4 wetenschap en ontdekkingsreizen

blok 5 Rafael