Spijsvertering MZ

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Het spijsverteringsstelsel

Lesduur: 

Totaal 1.30 uur inclusief 15 minuten pauze.

Lesinhoud 

Deel 1 

• Lesdoelen
• Functie van het spijsverteringsstelsel 
• Betrokken organen + functie
  Deel 2
• Spijsverteringsstoornissen 
• Pathologie rode loper: Ziekte van Crohn

• Evalueren les 

Tekst

Interactie, filmpjes, opdrachten, quiz vragen (app downloaden). Hulp Chantal.

 digibord. Namen. Bij welke leereenheid hoort dit. 

koningsdag

Lesdoelen

• De student kent de functie van het spijsverteringsstelsel.
• Kan minimaal 4 organen benoemen die deel uitmaken van de spijsvertering.
• Signalen en symptomen disfunctioneren spijsvertering worden herkend.

 

Wat is het spijsverteringsstelsel?

Wat zijn de functies van het spijsverteringsstelsel?

(systeem dat onze voeding afbreekt)

Wat is het spijs-verterings-stelsel

Verteren is het afbreken van voedsel tot verteringsproducten. Zo haalt ons lichaam de nuttige stoffen, de verteringsproducten, uit ons eten. 

Functies spijsverteringsstelsel

• Voedsel fijnmalen.
• Voedsel vervoeren.
  
• Voedsel afbreken en verteren.
  
• Opnemen van voedsel.
  
• Voedingsstoffen voor de lichaamscellen afgeven aan het bloed.
  
• Onverteerbare voedingsbestanddelen afvoeren.

Betrokken organen

Klassikale vraag:

Welke organen zijn er betrokken bij de spijsvertering?

 (klassikaal vragen om te roepen en op digibord schrijven).

 Antwoorden: Mond, tong, speeksel, slokdarm, maag, maagsappen, lever, galblaas, gal, alvleesklier, dunne darm, dikke darm, endeldarm.

Wat is de juiste volgorde van het spijsverteringsstelsel?

1. Mond, slokdarm, twaalfvingerige darm, maag, dikke darm, dunne darm, endeldarm .
2. Mond, slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dunne darm, dikke darm, endeldarm.
3. Mond, slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dikke darm, dunne darm, endeldarm.

Antwoord B is juist

Mond

Spijsvertering begint in de mond.

• Vermalen door te kauwen.
• Speeksel bevat enzymen die een start maken met vertering. 

 

(voorbeeld lepel in yoghurt)

Slokdarm

• Via slokdarm zakt eten naar de maag.
• Via zwaartekracht.
• Via spieren die zich samentrekken in de wand.
• Onderin slokdarm sluitspier.

 (voorbeeld overgeven)

Maag

• Kan krimpen en uitzetten.
• Zure maagsappen (vertering + doden bacteriën). 
• Kneden, malen en mengen voedsel met maagsap.

Twaalfvingerige darm 

Begin dunne darm (duodenum)

Galvloeistof: voor vertering vetten 

Alvleesklier: enzymen voor spijsvertering 

Dunne darm

Voedingsstoffen, vitamines, mineralen worden in bloed opgenomen.

Dikke darm (colon)

• Opname voedingstoffen/ zouten.
• Vocht wordt onttrokken (stevige ontlasting i.p.v. diarree).
• Toevoegen van slijm. 
• Veel bacteriën -> belangrijk bij afbreekproces schadelijke bacteriën. 

Endeldarm / Rectum

Opslag ontlasting (= onverteerde restant)

Vol = aandrang= poepen

TAKE HOME MESSAGE: 

Kijk eens wat vaker achterom...

Door de kleur, geur, vorm en frequentie te bekijken, krijg je veel informatie over je gezondheid (of die van de client). 

Wat zou een stoornis in de spijsvertering kunnen veroorzaken.

1. Infectie
2. Oncologische aandoening
3. Bloeding
4. Alle antwoorden zijn juist

Voorbeeld slokdarm CA

Maag bloeding 

Infectie darmen

Spijsverteringsstoornissen

Welke signalen of symptomen zouden kunnen wijzen op een stoornis in je spijsvertering?

(klassikaal roepen en op digibord schrijven).

Mogelijke antwoorden: Gewichtsverlies, diarree, obstipatie, Slijm bij ontlasting, overgeven, bloeding, verkleuring ontlasting, tekorten aan voedingsstoffen, vitamines/ mineralen(ondervoed), dehydratie, weinig energie, pijn, krampen, misselijkheid.

Veroorzaakt door: oncologische aandoeningen, infecties, bloedingen, poliepen, galstenen, alvleesklier ontsteking

- 3 groepjes.

- 10 minuten.

- Maak zo nodig gebruik van literatuur.
- Klassikaal nabespreken. 

GROEPSOPDRACHT:

Groep 1: Omschrijf welke signalen/ symptomen je kunt verwachten wanneer de DIKKE DARM niet goed werkt (colitis ulcerosa).

Groep 2: Omschrijf welke signalen/ symptomen je kunt verwachten wanneer de DUNNE DARM niet goed werkt (carcinoom).

Groep 3: Omschrijf welke signalen/ symptomen je kunt verwachten wanneer de MAAG niet goed werkt (maagbloeding).

disfunctioneren = falen, niet werkzaam zijn, niet functioneren. 

Signaal: Gezien/ gemeten door anderen. Hoge bloeddruk, gewichtsverlies, 

Symptoom: waargenomen door de patient zelf. Moe, pijn. 

GROEP 1: Disfunctioneren dikke darm colitis ulcerosa. 

 --> afwijkende ontlasting (diarree,  bloeding, slijm), opname zouten, opname vocht, pijn, afvallen, verminderde eetlust, kramp, windergheid, opgezette buik, ondervoeding, afvallen, misselijk, vermoeid, 10-20 x per dag en nacht diarree.

GROEP 2: Disfunctioneren dunne darm. darmkanker. 

 --> Ondervoeding, weinig energie, afvallen, misselijkheid, buikpijn, braken, bloedverlies, weinig eetlust, 

GROEP 3: Disfunctioneren maag

--> Overgeven, vermoeidheid, weinig eetlust, afvallen,  opgeblazen gevoel,  misselijkheid, vol gevoel, pijn, bloed braken, melena. Het voornaamste kenmerk is zwarte, teerachtige en stinkende stoelgang.

ZIEKTE VAN CROHN

Volgens rode loper

CASUS

Situatie schets /casus:

Hr Sam (25 jaar). Werkzaam als taxichauffeur. Steeds vaker last van vermoeidheid. Hij wijt de vermoeidheid aan zijn onregelmatige diensten. Echter laatste weken ook steeds vaker last van buikkramp en diarree. Levert zeer ongemakkelijke situaties op als hij tijdens zijn werk als taxichauffeur ineens flinke buikkramp krijgt en onderweg steeds vaker op zoek moet naar een openbaar toilet terwijl hij klanten in de taxi heeft zitten. Als hij voor de zoveelste keer diarree heeft valt het hem op dat er slijm en bloed bij zit. 

Wat valt je op? Wat kan hij doen?

Situatie schets /casus:

Hr Sam (25 jaar). Werkzaam als taxichauffeur. Steeds vaker last van vermoeidheid. Hij wijt de vermoeidheid aan zijn onregelmatige diensten. Echter laatste weken ook steeds vaker last van buikkramp en diarree. Levert zeer ongemakkelijke situaties op als hij tijdens zijn werk als taxichauffeur ineens flinke buikkramp krijgt en onderweg steeds vaker op zoek moet naar een openbaar toilet terwijl hij klanten in de taxi heeft zitten. Als hij voor de zoveelste keer diarree heeft valt het hem op dat er slijm en bloed bij zit. 

1. Begripsbepaling 

Ziekte van Crohn 

2. Verspreiding (epidemiologie)

Diagnose meestal tussen 15 en 30 jaar. In Nederland ongeveer 40.000 mensen. Iets vaker bij vrouwen dan mannen. 

3. Anatomie fysiologie

Chronische ontstekingsziekte van de darm. Er kunnen ontstekingen zijn in gehele spijsverteringskanaal van mond tot anus. Meestal dunne darm, dikke darm en/ of endeldarm ontstoken.

4. Oorzaken

- Nog niet geheel bekend. Sterke reactie van eigen afweersysteem. Daarom ook wel auto-immuunziekte. 

- Erfelijkheid.

- Roken.

5. Symptomen

5. Symptomen 

• Buikpijn
• Diarree
• Bloedverlies
• Koorts
• Gewichtsverlies 
• Vermoeidheid

1. Diarree -- Verstoring opname door darm.

2. Bloedverlies  - Beschadiging/ wondjes darmslijmvlies

3. Koorts - Ontstekingsreactie. 

4. Gewichtsverlies - Verminderde opname voedingsstoffen. Verlies voedingsstoffen diarree.  Buikpijn/ kramp minder eetlust. 

5. Vermoeidheid. Slechte nachtrust 10x per dag diarree. Bloedverlies, laag HB. Verminderde voedingstoestand (vitamines en mineralen).

6. Diagnose

Bloedonderzoek, ontlastingsonderzoek, endoscopie, echografie, ct/mri scan.

7. Therapie

Leefstijl, medicatie, soms operatie 

Vernauwingen of ernstige ontstekingen (operatie --> stoma)

8. Prognose

Chronische ziekte, opvlammingen.

9. Complicaties

Darmperforatie, stenose, fistel.

10. Gevolgen gezondheid, welbevinden, veerkracht

Casus Hr Sam (taxi chauffeur)..........

Stenose: wondjes, littekenweefsel, ernstige ontstekingen (stuk darm verwijderen) Soms stoma nodig. 

Fistels: gangetjes naar andere organen. Overblijfsel van een ontsteking,  Door gangetjes kan poep of pus gaan. 

Chronisch, schaamte, onvoorspelbaarheid, vermoeidheid, relaties Werkzaamheden.

10. Gevolgen gezondheid, welbevinden, veerkracht

• Chronisch.
• Schaamte.
• Onvoorspelbaarheid.
• Vermoeidheid.
• Relaties.
• Werk niet meer kunnen uitvoeren. 

Wat hebben we geleerd.

- Functie van het spijsverteringsstelsel.

- Functie van de betrokken organen.

- Signalen en symptomen disfunctioneren.

- Ziekte van Crohn.

Laten herhalen door studenten

Vragen en/of feedback?

Wat neem je mee naar de praktijk