4 Ouderen in het ziekenhuis

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Ouderen in het ziekenhuis

Lesdoelen

• De student kan de risico's van een ziekenhuisopname voor een oudere patient benoemen
• De student kan de juiste  meetinstrumenten inzetten om complicaties vroegtijdig te signaleren
• De student kan actuele en potentiële verpleegkundige diagnoses toepassen

Kwetsbare ouderen

Weetjes over de kwetsbare oudere 

- Na het doormaken van een delier is de kans op dementie is 12 x zo groot en overlijdt 40 procent van de patiënten binnen 2 jaar

- Ruim 25% van de patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen, is 70 jaar of ouder. Dit komt in Nederland neer op circa 400.000 patiënten per jaar

- De kwetsbaarheid van ouderen neemt toe naarmate de leeftijd stijgt. Kwetsbaarheid komt vaker voor bij laag opgeleide ouderen, ouderen met complexe gezondheidsproblemen, oudere migranten, mantelzorgers op leeftijd en LHBT-ouderen.

VMS

Met een VMS kunnen ziekenhuizen continu risico’s signaleren en verbeteringen doorvoeren. Daarnaast kunnen ze beleid vastleggen, evalueren en aanpassen. 

Alle ziekenhuizen zijn verplicht een veiligheidsmanagementsysteem in te voeren en deze gecertificeerd en/of geaccrediteerd te hebben.

Het VMS is daarmee een onderdeel van het algehele managementsysteem van een ziekenhuis en heeft als doel de patiëntveiligheid en daarmee de kwaliteit van de zorg te verbeteren. 

Uiteindelijk moet hierdoor het aantal vermijdbare fouten zoveel mogelijk worden verminderd en zo mogelijk tot nul worden gereduceerd.

VMS

Kwetsbare ouderen

Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol, vanwege hun verhoogde kans op complicaties. 

Veelvoorkomende complicaties

Kwetsbare ouderen die worden opgenomen in een ziekenhuis lopen een verhoogde kans op complicaties zoals:

• Infecties
  
• Ondervoeding
  
• Delier
  
• Decubitus
  
• Aan medicatie gerelateerde bijwerkingen/fouten
  
• Vallen
  

Risicofactoren bij ouderen in het ziekenhuis

Bij ouderen is er een groter risico op een delier, ondervoeding, vallen en functieverlies. 

Daarnaast komt slechtziendheid en/of slechthorendheid veel voor. 

medicatiegebruik / multimorbiditeit

Deze risicofactoren vragen om goede screening.

Risicofactoren

• Delier
• Ondervoeding
•  Vallen 
• Functieverlies
• Slechtziendheid en slechthorendheid
• Multidisciplinaire aanpak
• Medicatie
• Multimorbiditeit 

https:

Delier

Acute vorm van verwardheid

Kan bij elke leeftijd voorkomen, maar ouderen hebben een verhoogde kans

 Ontstaat in korte tijd  en de symptomen fluctueren over de dag

symptomen van een delier :

• moeite hebben met concentreren en denken;
• onsamenhangende spraak;
• bewustzijnsstoornissen;
• het hebben van angstige gevoelens;
• chaotisch denken;
• (visuele) hallucinaties;
• verstoorde slaap-waakcyclus;
• desoriëntatie in tijd, plaats en persoon;
• geheugenstoornissen;
• rusteloosheid of juist teruggetrokken;
• ‘plukkerig’ gedrag, zoals bijvoorbeeld friemelen aan lakens, kleding;
• geïrriteerdheid.

 oorzaken van een delier zijn:

• medicijnintoxicatie;
• dehydratie;
• infecties;
• pijn;
• blaasretentie;
• een grote operatie;
• ondervoeding;
• sepsis

Verpleegkundige aandachtspunten bij een Delier?

VPK aandachtspunten delier

Screeningsinstrument delier: DOS-score

Voorlichting en begeleiding patient en naasten

Continutiteit van zorg

Veiligheid waarborgen

Structureren van de omgeving

Dag- en nachtritme bewaken

Herkenningspunten / vertrouwd persoon

Praat rustig en korte zinnen

Ondervoeding

Vroegtijdige signalering

• SNAQ-scorelijst (Short Nutritional Assessment Questionnaire)
• MUST-scorelijst (Malnutrition Universal Screening TooL)

Oorzaken van ondervoeding bij ouderen kunnen zijn: 

• het doormaken van een acute ziekte, waardoor zij minder eetlust hebben;
• verminderde eetlust (bijvoorbeeld door gebitsproblemen, depressieve klachten, angst);
• reeds aanwezige ondervoedingsklachten

Gevolgen van ondervoeding bij ouderen:

langzamer herstel

meer en ernstiger complicaties

verminderde spiermassa

afname conditie en functioneren

verminderde hart-longcapaciteit

verminderde afweer

verhoogd risico op infecties

verhoogd risico op decubitus

vertraagde wondgenezing

Valpreventie

Zoek een foto met daarop een hulpmiddel wat dient als VALPREVENTIE.

Je krijgt hiervoor 5 minuten de tijd.

De risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis kunnen in eerste instantie in de oudere zorgvrager zelf zitten (persoonsgerichte risicofactoren). Daarnaast kan een ziekenhuisomgeving een risicofactor zijn voor vallen in het ziekenhuis. 

hulpmiddel valpreventie

Interventies bij valpreventie kunnen zijn:

• In overleg met arts eventuele medicatie aanpassen: bijvoorbeeld slaapmedicatiedosering of andere medicatie die duizeligheid kunnen veroorzaken.
• De oudere zorgvrager informeren over het belang van het dragen van schoenen (dichte schoenen met grip).
• Loopmiddelen zoals rollator, looprek of stok binnen handbereik van zorgvrager zetten.
• Omgeving aanpassen: plaatsen van het nachtkastje en de infuuspaal.
• Begeleiding van de oudere zorgvrager bij het oriënteren van zijn tijdelijk nieuwe omgeving. Uitleg geven over de patiëntenkamer, verrijdbare nachtkastje, bel binnen handbereik.
• Uitleg geven aan de oudere zorgvrager over het bellensysteem.
• De oudere zorgvrager voorstellen om regelmatig langs te komen voor controle.
• Bij mictieproblemen eventueel een postoel naast het bed, zodat de zorgvrager met ‘hoge nood’ niet zelf naar het toilet haast.

Functieverlies

Het vermijden van bedrust + stimuleren tot mobiliseren > functieverlies afremmen. 

Indien volledige bedrust noodzakelijk is:  wisselligging om de kans op decubitus te voorkomen. Bij verstijving van de spieren kan het helpen om de ledematen door te bewegen >fysiotherapeut.

De KATZ-schaal is een evaluatieformulier, veelal gebruikt door de thuisverpleging en rust-en verzorgingstehuizen om de zorgbehoevendheid van hun patiënten, in verband met Activiteiten Dagelijks Leven (ADL), te meten

Casus

Meneer Bakker, 83 jr., heeft Parkinson, een ziekte die wordt gekenmerkt door

stoornissen in het bewegen. Omdat hij de laatste tijd lichamelijk en geestelijk

hard achteruit is gegaan, is hij verhuisd naar een verpleeghuis. Ook loopt hij

sinds kort met een rollator. Hij heeft nog nooit eerder een rollator gebruikt,

dus het is wel even wennen. Hij komt er opeens achter hoeveel obstakels er

buiten en in het verpleeghuis zijn. Zoals het openen en sluiten van een deur,

een stoep op of een helling nemen. 

Vanmiddag rond 17.00 uur is hij helaas

opnieuw gevallen in de gemeenschappelijke ruimte van het verzorgingshuis. Dit kwam doordat er een paar rollators de doorgang versperden. Hij heeft zijn heup gebroken en wordt opgenomen op de afdeling Orthopedie om geopereerd te worden. Hij ziet erg op tegen de operatie, hij is geschrokken en bang.

Wat ga je doen?

- Bedenk 3 verpleegkundige diagnoses voor deze casus

- Beschrijf welke disciplines betrokken zijn en wat de rol van een ieder is. 

Nabespreking opdracht

Welke diagnoses stel je?

Welke disciplines zijn betrokken en wat is hun rol?