7.1 deel 2 Vulkanen en aardbevingen

• Middelbare school

7.1 deel 2

Vulkanen en aardbevingen

Aardbeving

Een aardbeving is een trilling van de aardkorst. 

De schaal van Richter geeft de kracht van de aardbeving aan.

Schaal loopt van 1 (zwak) 

tot 12 (sterk). 

Schade

Welke schade kan een aardbeving aanrichten?

• gebouwen storten in 
  
• mensen onder het puin 
  
• gasleidingen en elektriciteitskabels kapot
  
•  branden 
  

Aardbevingen

De plek aan het aardoppervlak recht boven de aardbeving noemen we?

1. De aardkorst
2. Het epicentrum
3. Een aardbeving
4. Een tsunami

De aardbeving voelt het heftigst in het

1. Epicentrum
2. Hypocentrum

Als twee platen langs elkaar bewegen, dan ontstaat er alleen een....

1. Gebergte
2. Vulkaan
3. Niks
4. Aardbeving

Wat zijn de gevolgen van een ingezakte grond?

1. Dode dieren
2. Aardbeving
3. Begroeiing

Een aardbeving wordt gemeten volgens de schaal van ...

1. Richter
2. Beaumont
3. Seismologie

Wat is een epicentrum?

1. Hier kan je schuilen voor een aardbeving.
2. De plek waar de aardbeving ontstaat.
3. De plek waar de aardbeving naar boven komt.
4. Een druk centrum in een stad.

Wat is een natuurlijke oorzaak van een aardbeving?

1. Twee botsende aardplaten
2. Vulkaan-uitbarsting
3. Gasboringen
4. Mijnbouw

Vulkanen

De Yellowstone caldera bevindt zich in het Nationaal park Yellowstone in de Verenigde Staten. Het is een onder de oppervlakte liggende complexe vulkaan die ongeveer om de 600.000 jaar volledig uitbarst (Vulkanische-explosiviteitsindex 8). De laatste eruptie was circa 640.000 jaar geleden. Als de supervulkaan uitbarst zal er mogelijk een nieuwe ijstijd volgen als gevolg van de grote hoeveelheid stof die vrijkomt (meer dan 2500 km³). Experts denken dat de caldera (de enorme hoeveelheid lava) ongeveer 2 keer in het Yellowstonemeer past.

i

De gletsjer Eyjafjallajökull is één van de kleinere gletsjers op IJsland en heeft een oppervlakte van ongeveer 100 km². Op de oostflank van de vulkaan, nabij de bergpas Fimmvörðuháls die de Eyjafjallajökull verbindt met de Katla-vulkaan, vond op 20 maart 2010 nieuwe vulkanische activiteit plaats.

Een tweede explosievere uitbarsting in de hoofdkrater van de Eyjafjallajökull, begon op 14 april 2010. Nabij de Guðnasteinn, een ijsformatie die de 2de hoogste piek vormt van Eyjafjallajökul. In grote delen van Europa werd het vliegverkeer dagenlang volledig stilgelegd vanwege de aswolken die de vliegtuigen kunnen beschadigen.

i

De berg Fuji is met zijn 3776 meter de hoogste berg van Japan. Het is een vulkaan op de grens tussen de prefecturen Shizuoka en Yamanashi op het eiland Honshu. Hij ligt 112 kilometer ten zuidwesten van de Japanse hoofdstad Tokio en is van daaruit zichtbaar bij helder weer en geringe luchtverontreiniging.

De vulkaan slaapt sinds 1709. De top van de krater is te voet bereikbaar maar mag alleen in juli en augustus beklommen worden. Veel Japanners maken een bedevaartstocht naar de top. Een groot deel van de bergbeklimmers plant de tocht zo dat men op tijd de top bereikt om de zon te zien opkomen. De vulkaan wordt als heilig beschouwd en speelt een grote rol in de Japanse cultuur.

i

De Vesuvius is een vulkaan aan de westkust van Italië ten zuidoosten van Napels. De naam "Vesuvius" is afkomstig van het Oskisch "fesf", wat rook betekent. De vulkaan ligt in de vlakte van Campanië, heeft een doorsnede van 8 kilometer en is 1281 meter hoog.

i

De Krakatau (Portugees: Krakatao) is een actieve vulkaan in Indonesië, in de straat Soenda tussen Java en Sumatra. De vulkaan is vooral bekend door de zware uitbarsting in 1883. Op maandagochtend 27 augustus 1883 vond een grote uitbarsting van de Krakatau plaats. De berg rees op, scheurde open en stortte in, waarna de zee in het gapende gat stroomde. Het gevolg was een catastrofale uitbarsting. De explosie had een geschatte vulkanische-explosiviteitsindex (VEI) van 6 en zou daarmee ongeveer vier keer zo zwaar geweest zijn als die van de Tsar Bomba, de zwaarste tot ontploffing gebrachte kernbom ooit. De uitbarsting van de Krakatau was de zwaarste uitbarsting sinds die van de Tambora in 1815 (VEI 7).

i

1

2

3

4

5

6

7

Lees goed en sleep 

de symbolen 

naar de goede plek

Dit is een aswolk. Bij een uitbarsting kan een aswolk kilometers hoog zijn. 

Soms is het zelfs vanuit de ruimte te zien en kunnen vliegtuigen er niet doorheen vliegen omdat piloten dan niks zien. 

Ook kan de aswolk giftige gassen hebben. 

Dit is een aardplaat. De aarde is bedenkt met meerdere aardplaten. Ze drijven op de vloeibare kern van de aarde. Ze bewegen heel erg langzaam, maar een paar milimeter per jaar. Soms botsen en schuren ze tegen een andere plaat. Daar ontstaat een aardbeving of een vulkaan.

Hier zie je een lavastroom. 

Dit kan uit de krater stromen, of uit een zijtak. 

Het is gloeiend heet en koelt langzaam af. 

Niet op blote voeten lopen! 

Dit is de magmakamer. Door een spleet tussen de aardplaten perst zich magma omhoog. Het wil eruit! 

Als de magmakamer volgeperst is en erg geen magma bij kan, zoekt het een andere uitweg. Omhoog, naar buiten! 

Als de druk groot genoeg is, perst het zich via de kraterpijp omhoog.

BOEM! Eenmaal buiten de berg noemen we magma geen magma maar lava. 

ds.iris.edu