Uitwerken stappenplan ethisch dilemma

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Stappenplan ethisch dilemma

Een ethisch dilemma

Bij afwegingen zoals juist of onjuist en wat wel goed of niet goed is gaat het om ethische dilemma's. 

Kenmerken voor ethische dilemma's:

• Het gaat om kwesties die gaan om goed en kwaad, wat moreel juist of onjuist is. 
• Je staat in tweestrijd: welke keuze je ook maakt, er zitten bezwaren aan.
• Er spelen meerdere belangen mee. 

Leerdoel 

• Ethische dillema's volgens een stappenplan uitwerken.

Wat gaan we doen vandaag?

Les stappenplan ethische dilemma's 

Opdracht maken - Werkpad

Stappenplan

Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel?

Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg van jouw handeling of het nalaten daarvan voor de cliënt?

Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

Ethisch dilemma (voorbeeld)

Mw. Kuipers is dementerend en woont in een verpleeghuis. In de avond gaat mw. heen en weer lopen in de huiskamer en duwt soms een zware deur van de afdeling open en gaat naar buiten.

Uiteindelijk wordt mw. gevonden op de straat, nadat ze is gevallen.

De medewerkers van de afdeling willen dat de deur op slot gaat, zodat mw. niet meer kan weglopen met alle gevolgen van dien.

Opdracht 

- Maak een groep van 3 of 4 personen. 

- Volg stap 1 van het stappenplan bij het ethische dilemma van mw. Kuipers.

- Nabespreken na 3 minuten! 

Stap 1: verkennen

 Wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

Welke keuze je ook maakt, er gaat altijd een visie, wetgeving of een persoonlijke opvatting achter schuil. 

Opdracht 

- Maak een groep van 3 of 4 personen. 

- Volg stap 2 van het stappenplan bij het ethische dilemma van mw. Kuipers.

- Nabespreken na 3 minuten! 

Stap 2: onderzoeken

Wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel?

Opdracht 

- Maak een groep van 3 of 4 personen. 

- Volg stap 3 van het stappenplan bij het ethische dilemma van mw. Kuipers.

- Nabespreken na 3 minuten! 

Opdracht 

- Maak een groep van 3 of 4 personen. 

- Volg stap 4 van het stappenplan bij het ethische dilemma van mw. Kuipers.

- Nabespreken na 3 minuten! 

Stap 3: afwegen

Weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg van jouw handeling of het nalaten daarvan voor de cliënt?

Stap 4: besluiten

Zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

Tips voor een zorgvuldige afweging

Ethische dilemma’s of lastige keuzes ontstaan zodra je in je werk als zorgverlener niet meteen weet wat goed is om te doen. Moet je bescherming bieden door iemands vrijheid te beperken? En kun je dat uitleggen als goede zorg voor alle betrokkenen? Of moet je vanwege goede zorg of kwaliteit van leven juist iemands vrijheid niet beperken en risico’s nemen?
Ga eens na waar jij de grens trekt.
Hoe schat je in wat goed is om te doen en hoe kun je jouw keuze verantwoorden? 

Vrijheidsbeperking: wet zorg en dwang

Bij alle afwegingen die je maakt en beslissingen die je neemt, moet je rekening houden met de Wet zorg en dwang (1 januari 2020). Deze wet verplicht je eerst onderzoek te doen als je nadenkt over het nemen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Dit soort maatregelen moet je zo lang mogelijk uitstellen en alleen inzetten als het echt niet anders kan. De

maatregelen moeten in verhouding staan tot het doel wat je ermee wilt

bereiken. Als je dit ook op een andere manier kunt bereiken dan door

vrijheidsbeperkende maatregelen, dan verdient dat de voorkeur.

Tip

In een zorginstelling kun je met andere professionals overleggen, in de

wijkzorg ben je meer op jezelf aangewezen. Maar ook in de wijk zijn er

mogelijkheden iemand te raadplegen die thuis is in levensvragen en/of

ethische vragen. Vraag het eens na bij collega’s, de gemeente of in een sociaal wijkteam.

De lesstof heb ik begrepen. En het leerdoel is behaald.

0100

Zijn er nog vragen?