BS 13.7: Transplantaties en bloedtransfusies

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

BS 13.7: Transplantaties en bloedtransfusies

Planning

1. Terugblik BS 13.6
2. Leerdoelen
3. Uitleg BS 13.7
4. Wat hebben we geleerd?
5. Opdrachten maken

Terugblik BS 13.6

1. Noem voorbeelden van delen in ons lichaam die zorgen voor niet-specifieke afweer.
2. Wat is het verschil tussen antistoffen en antigenen?
3. Wanneer bouw je natuurlijke immuniteit op?
4. Welke twee soorten kunstmatige immuniteit zijn er?
5. Hoe bestrijdt je bacteriën en virussen?

Leerdoelen

• Je kunt de problemen beschrijven die door het afweersysteem worden veroorzaakt bij transplantaties en auto-immuunziekten
• Je kunt beschrijven welke rol bloedfactoren kunnen spelen bij bloedtransfusies en welke rol de resusfactor kan spelen bij zwangerschap

 

Transplantatie

Een aangetast weefsel of orgaan wordt vervangen door een ander weefsel of orgaan van:

• Patiënt zelf
• Van verwant persoon (donor)

Afstotingsverschijnselen = lichaam maakt antistoffen aan op het lichaamsvreemde weefsel

 

Tranplanteerbare organen:

• Oogweefsel
  
• Hartklep
  
• Lichaamsslagader
  
• Hart
  
• Longen
  
• Lever
  
• Alvleesklier
  
• Nieren
  
• Dunne darm
  
• Huid
  
• Botweefsel
  

Wat is een auto-immuunziekte?

Auto-immuunziekte

• Ziekte waarbij het afweersysteem een lichaamseigen eiwit niet meer herkent
  
• Bv reuma, coeliakie (gluten intolerantie), ziekte van Crohn (darmontsteking )
  
• Gevolg: er worden antistoffen gevormd tegen het lichaamseigen eiwit. Cellen met dit eiwit worden vernietigd.

Welke bloedgroepen zijn er?

Bloedfactor

= antigeen op rode bloedcellen

Verschillende bloedfactoren:

• Bloedfactor A
  
• Bloedfactor B
  
• Resusfactor
  

Bloedgroepen

Bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep 0 (nul)

Het bloedplasma bevat een antistof tegen de bloedfactor die niet op de rode bloedcellen zit

Antilichamen

Antigenen

Anti-A

Geen

Anti-A + Anti-B

Anti-B

A

Geen

B

A + B

Resusfactor

• Bij resuspositief bloed (Rh+) bevatten de rode bloedcellen de resusfactor
  
• Bij resusnegatief bloed (Rh-) bevatten de rode bloedcellen de resusfactor niet
  

Mensen met Rh-, kunnen antiresus (= antistoffen) maken. Zij maken dit als zij in contact komen met Rh+

Bloedtransfusies

• Bij voorkeur zelfde bloedgroep en resusfactor
  
• Rode bloedcellen klonteren samen als de bloedfactor van de donor reageert met de antistof van de ontvanger
  

Donorbloed:

• Bloedgroep 0 is de algemene donor
  
• Bloedgroep AB is de algemene ontvanger

Opdrachten maken (GT)

Maak BS 13.7: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

Wat hebben we geleerd?

1. Van wie kunnen organen of weefsels gebruikt worden voor een transplantatie?
2. Wat zijn afstotingsverschijnselen?
3. Wat is een auto-immuunziekte?
4. Welke bloedgroepen zijn er?
5. Welke antistoffen en antigenen hebben de bloedgroepen?