2.3 - De organen voor vertering

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

2.3 - Het verteringsstelsel

Herhaling

Wat is vertering

1. Het eten en verwerken van voeding
2. Het vermalen en uitscheiden van voeding
3. Van mond tot kont de hele weg met verteringssappen
4. Het kleiner maken van voeding en deze stoffen door je bloed laten opnemen

Wat is de taak van het verteringsstelsel

1. Aansturen van organen en spieren
2. Klein maken en opnemen van voedingsstoffen
3. opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide
4. vervoeren van bloed

Mechanische vertering is.......

1. vertering door kauwen
2. vertering door enzymen

Chemische vertering is ......

1. vertering door kauwen
2. vertering door enzymen

Wat is geen functie van de darmperistaltiek?

1. Voedselbrij kneden
2. Voedselbrij mengen
3. Voedselbrij voortduwen
4. Voedselbrij zuiveren

Wat is géén verteringssap?

1. Speeksel
2. Alvleeskliersap
3. Bloed
4. Darmsap

2.4 - De organen voor vertering

Doelen van de paragraaf

Je kunt de kenmerken en functies van de delen van vertering benoemen.

Je kunt de verteringssappen noemen met hun functies

Vertering

• 5 onderdelen:
• Mond
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne/dikke darm
  

Neem de onderstaande tabel over en vul hem gedurende de uitleg in.

Orgaan	Verteringssap	Verteert
1
2
3
4
5

1. Mond/keel

Speekselklieren: Speeksel (verteringssap) met amylase

Verteerd zetmeel (koolhydraat)

Keelholte, bij slikken

Huig: afsluiten neusholte

Strottenklepje: afsluiten luchtpijp

2. Maag

Maag maakt maagsap, lage zuurgraad (pH), doodt bacterien. 
Vertering eiwitten

 
Tijdelijke opslagplaats voedsel
Maagportier: laat kleine beetjes voedsel door

3. Twaalfvingerige darm

Toevoeging 2  verteringssappen

Galblaas -> Gal -> Emulgeert vetten

Alvleesklier -> Alvleessap -> enzymen voor vertering vetten, eiwitten en koolhydraten 

4. Dunne darm

Dunne darm: darmsap
Laatste stap vertering eiwitten en koolhydraten door enzymen

Opname alle verteringsproducten in bloed.  Nu klein genoeg

Bouw dunne darm

• Groot oppervlak door darmplooien en darmvlokken
• Door darmwand naar bloedvaten

5. Dikke darm

Dikke darm: haalt water uit de onverteerde resten. Vorming vaste massa.

Bacteriën die cellulose kunnen verteren

- plantaardig voedsel

- Glucose

Blinde darm

= organen die hun functie (gedeeltelijk) verloren hebben.

Wormvormig aanhangsel aan blindedarm: waarschijnlijk overblijfsel van voorouderlijke planteneters. 

Bij een ‘blindedarmontsteking’ is dit aanhangsel ontstoken.

Zonder wormvormig aanhangsel kun je prima leven.

Leerdoelen - 2.4

2.4.8 Je kunt met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

2.4.9 Je weet wat een gezond gewicht is en welke keuzes daaraan kunnen bijdragen.

2.4.10 Je kunt mogelijke oorzaken en gevolgen van eetstoornissen noemen en enkele voorbeelden geven.

Hoe wordt energie uitgedrukt

Energie wordt uitgedrukt
in Joule(j) en/of calorieën(cal)

1 kJ = kilojoule (1000 joule)

1 Kcal = Kilocalorie 
(1000 calorieën)

Rekenen met voedingswaarden

Hoeveel gram eiwit zit er in 23 gran van dit product?

Rekenen met voedingswaarden

In 100g zit 8.0 gram

In 1g zit dus 8.0/100      = 0.08g

In 22g zit dus 22 x 0.08 = 1,76g eiwit

Gezond gewicht

BMI = gewicht / lengte² (kg/m²)

<20 : ondergewicht

^{20-25: gezond gewicht}

^{25-30: overgewicht}

^{30-35: obesitas}

^{>35: morbide obesitas}

Opdracht

Kevin is 1.82m lang en weegt 92 kg. 

Bereken het BMI van Kevin (rond af op 1 decimaal).

BMI = gewicht / lengte2 (kg/m2)

Opdracht

BMI = 92/(1,82*1,82) = 27,8

Vragen?

Aan de slag!

Wat?	Basisstof 3: opdr. 1, 2, 3, 5, 6 Basisstof 4: opdr. 2, 8, 9
Tijd:	20 min

Aan de slag!

Hoe ziet je poep er uit als je dikke darm niet goed werkt?

Zet de organen van
het verteringsstelsel
in de juiste volgorde. 

Dunne darm

Slokdarm

Endeldarm

Dikke darm

Twaalfvingerige
darm

Maag

Welke voedingsstof wordt (deels) in de maag verteerd?

1. Koolhydraten
2. Eiwitten
3. Vetten
4. Vitaminen

Hoe heet het orgaan waar de (verteerde) voedingsstoffen worden opgenomen?

1. Dunne darm
2. Blinde darm
3. Dikke darm
4. Twaalfvingerige darm

waardoor kan dit efficiënt gebeuren?

Maak van 2.4

Opdracht 1, 3, 4, 7, 8,